Καθαρά Δευτέρα: Η ιστορία τα έθιμα της ημέρας – Τι συμβολίζει ο χαρταετός
Η Καθαρά Δευτέρα σηματοδοτεί το τέλος της Αποκριάς και την έναρξη της Σαρακοστής, φέρνοντας μαζί της νηστεία, έθιμα και παραδόσεις με βαθιές ρίζες. Από το πέταγμα του χαρταετού έως το αλευρομουτζούρωμα στο Γαλαξίδι, η ημέρα αυτή συνδυάζει τη θρησκευτική κατάνυξη με τη λαϊκή διασκέδαση.
Η σημασία της Καθαράς Δευτέρας
Η ονομασία της προέρχεται από την έννοια της “κάθαρσης” του σώματος και της ψυχής, καθώς αποτελεί την πρώτη ημέρα της νηστείας του Πάσχα. Παράλληλα, ο όρος “Κούλουμα”, που συνδέεται με τον εορτασμό στην ύπαιθρο, έχει λατινικές ρίζες και πιθανότατα σημαίνει “τέλος” της αποκριάς.
Έθιμα και παραδόσεις από όλη την Ελλάδα
Η Καθαρά Δευτέρα γιορτάζεται με ιδιαίτερα έθιμα σε διάφορες περιοχές:
- Ο Βλάχικος Γάμος στη Θήβα: Πανάρχαιο έθιμο με σατιρικό γάμο, όπου η νύφη είναι… άντρας.
- Το Αλευρομουτζούρωμα στο Γαλαξίδι: Οι καρναβαλιστές χορεύουν και αλληλομουτζουρώνονται με αλεύρι, δημιουργώντας ένα εντυπωσιακό θέαμα.
- Το έθιμο του Αγά στη Χίο: Ένας δικαστής-Αγάς “δικάζει” τους συμμετέχοντες με χιούμορ.
- Ο Αχυρένιος Γληγοράκης στη Βόνιτσα: Ένα αχυρένιο ομοίωμα ψαρά περιφέρεται στο χωριό και καίγεται στη θάλασσα.
- Ο Κουτρούλης ο Γάμος στη Μεθώνη: Αναβίωση ενός σατιρικού γάμου του 14ου αιώνα.
Λαγάνα και χαρταετός: Σύμβολα της ημέρας
Η λαγάνα, το άζυμο ψωμί της ημέρας, έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα, ενώ το πέταγμα του χαρταετού συμβολίζει την πνευματική ανάταση.
Η Καθαρά Δευτέρα αποτελεί γέφυρα μεταξύ της κοσμικής αποκριάτικης διασκέδασης και της πνευματικής προετοιμασίας της Σαρακοστής, διατηρώντας τον παραδοσιακό της χαρακτήρα σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
