Ελ Εριάν: Τι κρύβεται πίσω από τη δραματική αλλαγή που συμβαίνει στις αγορές
Οι χρηματοοικονομικές αγορές έχουν βιώσει μια δραματική αλλαγή που ανατρέπει τις κυρίαρχες εμπορικές στρατηγικές που επικρατούσαν μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου αυτού του έτους, υποστηρίζει ο γνωστός οικονομολόγος Μοχάμεντ Ελ Εριάν.
Η πτώση στις αμερικανικές μετοχές και η υστέρησή τους σε σχέση με άλλες χώρες αντανακλούν μια αξιοσημείωτη ανατροπή στις απόψεις των επενδυτών για τις προοπτικές της αμερικανικής και ευρωπαϊκής οικονομίας — και σε μικρότερο βαθμό της Κίνας.
Αυτό που είναι λιγότερο σαφές είναι εάν ο συνδυασμός όλων αυτών είναι ευνοϊκός ή μη ευνοϊκός μακροπρόθεσμα. Και αυτό έχει μεγάλη σημασία για την παγκόσμια ευημερία, τον πληθωρισμό και τη χρηματοοικονομική σταθερότητα.
Σύμφωνα με τον Ελ Εριαν, τρεις βασικοί παράγοντες στηρίζουν την πρόσφατη στροφή 180 μοιρών στις απόψεις του κοινού για τις μετοχές, τα ομόλογα και το νόμισμα: οι αυξανόμενες ανησυχίες για την αμερικανική οικονομία, μια πιθανή «στιγμή Sputnik» στην Ευρώπη που προέρχεται από μια ενδεχόμενη αλλαγή στη Γερμανία στη δημοσιονομική πολιτική και τη χρηματοδότηση της Ευρώπης, και οι ενδείξεις για μια πιο αποφασιστική πολιτική αντίδραση από την Κίνα.
Η πίστη στον αμερικανικό εξαιρετισμό έχει εξασθενήσει, με τις αμερικανικές μετοχές να μειώνονται και τις αποδόσεις των ομολόγων να πέφτουν λόγω ανησυχιών για την ανάπτυξη. Παράλληλα, το δολάριο να εξασθενεί. Οι αγορές πλέον αντιμετωπίζουν μια παλιά, παραδοσιακή ανησυχία για την ανάπτυξη λόγω της αβεβαιότητας που εμπνέει η αμερικανική πολιτική.
Οι αβεβαιότητες που σχετίζονται με τους δασμούς οι οποίοι επιβάλλονται στους κύριους εμπορικούς εταίρους και συμμάχους της Αμερικής, όπως ο Καναδάς και το Μεξικό, εντείνονται από την ανησυχία για τον αντίκτυπο στην απασχόληση και τα εισοδήματα από τις συνεχείς περικοπές στον αμερικανικό δημόσιο τομέα. Οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης των ΗΠΑ υποστηρίζουν ότι αυτές οι «διαταραχές» είναι μικρές και πρέπει να θεωρηθούν μέρος μιας ανώμαλης πορείας προς έναν πολύ καλύτερο προορισμό — ένα πιο δίκαιο διεθνές εμπόριο, αποδοτικότητα του δημόσιου τομέα, μείωση της δημοσιονομικής κυριαρχίας και την απελευθέρωση της επιχειρηματικότητας.
Σύμφωνα με αυτούς, είναι θέμα χρόνου η ίδια η πορεία να βελτιωθεί λόγω των χαμηλότερων τιμών ενέργειας, των φορολογικών μειώσεων και της σημαντικής απορύθμισης. Ωστόσο υπάρχει ανησυχία ότι η ανώμαλη πορεία μπορεί να οδηγήσει σε έναν διαφορετικό, λιγότερο ευνοϊκό προορισμό. Η πρόσφατη περίοδος κινδυνεύει να στερήσει από τις ΗΠΑ ένα από τα σημαντικά και διακριτικά τους «πλεονεκτήματα» — την εμπιστοσύνη των επενδυτών στο μακροπρόθεσμο πλαίσιο πολιτικής και τη λήψη αποφάσεων.
Όπως αναφέρει ο οικονομολόγος, η αμερικανική πολιτική ευθύνεται επίσης για την ξαφνική αλλαγή απόψεων στις αγορές για την Ευρώπη, η οποία τώρα βλέπει την πιθανότητα δραματικής αλλαγής στην οικονομική πολιτική. Αναστατωμένη από την αντιμετώπιση των ΗΠΑ στις μακροχρόνιες συμμαχίες ασφαλείας και την αλλαγή στην πολιτική τους για την Ουκρανία, η Γερμανία σκέφτεται ξαφνικά τη χαλάρωση των δημοσιονομικών περιορισμών.
Αυτό θα μπορούσε να μεταφραστεί σε αυξημένες δαπάνες για την άμυνα, μεγαλύτερες επενδύσεις σε υποδομές και μεγαλύτερη χρηματοδότηση για περιφερειακά προγράμματα. Εν τω μεταξύ, η Κίνα στέλνει σήματα για μια στροφή προς ένα πιο ισχυρό μείγμα κινήτρων και μεταρρυθμίσεων. Οι αγορές το βλέπουν ως σήμα για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης απειλής της «ιαπωνικοποίησης» της κινεζικής οικονομίας.
Στα χαρτιά, αυτός ο συνδυασμός παραμέτρων παρουσιάζει δύο πιθανά σενάρια για σύγκλιση ανάμεσα σε αυτό που ήταν προηγουμένως το καλό (ΗΠΑ), το κακό (Κίνα) και το άσχημο (Ευρώπη) της παγκόσμιας οικονομίας.
Η αισιόδοξη άποψη αναμένει μια ανοδική σύγκλιση της παγκόσμιας ανάπτυξης, με την Ευρώπη και την Κίνα να επιταχύνουν για να πλησιάσουν την μέχρι τώρα εξαιρετική απόδοση της αμερικανικής οικονομίας. Αυτό θα οδηγούσε σε ένα υψηλότερο συνολικό επίπεδο παγκόσμιας ανάπτυξης, καθώς η βραδεία ανάπτυξη των ΗΠΑ θα αντισταθμιστεί πλήρως από την επιτάχυνση στην Κίνα και τη Γερμανία.
Η πιο απαισιόδοξη προοπτική θα ήταν μια καθοδική σύγκλιση με χαρακτηριστικά στασιμοπληθωρισμού. Αυτό το σενάριο θα οφειλόταν σε καθυστερήσεις στην εφαρμογή πολιτικών στη Γερμανία, στη συνεχιζόμενη δυσκολία της Κίνας να ισορροπήσει τα κίνητρα και τις μεταρρυθμίσεις και σε μια αμερικανική οικονομία που επιβραδύνεται προς τη στασιμότητα εν μέσω χαμηλής καταναλωτικής εμπιστοσύνης, ανασφάλειας στην εργασία, μιας στάσης αναμονής των εταιρειών όσον αφορά τις επενδύσεις και τις στασιμοπληθωριστικές πιέσεις από τους δασμούς.
«Ενώ παραμένει ασαφές ποιο δρόμο θα ακολουθήσει η παγκόσμια οικονομία, τα απόλυτα και σχετικά επίπεδα τιμών στις αγορές υποδεικνύουν προσδοκίες που είναι ελαφρώς πιο βαρύνοντες προς τη θετική σύγκλιση μακροπρόθεσμα. Αυτό υποδηλώνει την πίστη στην ικανότητα της Ευρώπης να ξεπεράσει την δημοσιονομική αδράνεια της, στην ικανότητα της Κίνας να πλοηγηθεί στα πολιτικά της ζητήματα και στην ανθεκτικότητα της αμερικανικής οικονομίας παρά τις τρέχουσες αναταραχές της. Το στοίχημα είναι ότι η παγκόσμια οικονομία είναι ακόμα πιθανό να αποφύγει τις παγίδες του στασιμοπληθωρισμού και να επιτύχει μια πιο ισχυρή και βιώσιμη πορεία ανάπτυξης. Όλοι πρέπει να ελπίζουμε ότι αυτό είναι το σωστό» καταλήγει ο Ελ Εριάν.
