Ένα εμπορικό «παλάτι» για τη δοκιμαζόμενη Μόσχα

Το σκηνικό ήταν κάπως σουρεαλιστικό, δεδομένης της συγκυρίας. Υπό τη μελωδία της «Ωδής στη χαρά» του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν -επίσημου ύμνου της ΕΕ- το πλήθος των υψηλών προσκεκλημένων ξέσπασε σε χειροκροτήματα την ώρα που οι υπεύθυνοι του νέου εμπορικού κέντρου Aviapark έκοψαν προ εβδομάδας την κορδέλα στα εγκαίνια του μεγαλύτερου εμπορικού κέντρου στη Μόσχα και στην Ευρώπη εν γένει.

Πρόκειται για ένα τεράστιο γυάλινο κτιριακό συγκρότημα 230.000 τ.μ., με 550 μαγαζιά παντός είδους εμπορευμάτων, 80 εστιατόρια με μενού από διάφορες διεθνείς κουζίνες, σινεμά χωρητικότητας άνω των 4.000 ατόμων, ένα εντυπωσιακό κυλινδρικό ενυδρείο που εκτείνεται από το ισόγειο μέχρι την οροφή του κι ένα υπόγειο πάρκινγκ περίπου 7.000 θέσεων στάθμευσης για τους επισκέπτες.

Βρίσκεται σε ένα από τα κεντρικότερα, πιο χλιδάτα και πιο πολυσύχναστα σημεία της ρωσικής πρωτεύουσας, χτισμένο άκρως συμβολικά στο ίδιο σημείο όπου το 1770 η Μεγάλη Αικατερίνη έστησε μία «τεντούπολη» για να γιορτάσει την κατάκτηση της Κριμαίας από τις δυνάμεις της, μετά την ήττα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η κατασκευή του Aviapark άρχισε το 2012 -όταν τα πράγματα ήταν καλύτερα για την ρωσική οικονομία- και εκτιμάται ότι κόστισε συνολικά περί το 1 δισ. δολάρια. Εκ των βασικών επενδυτών του είναι ο Ιγκόρ Ρότενμπεργκ, μεγαλομέτοχος της ρωσικής κατασκευαστικής OAO Mostotrest, ως κληρονόμος του Αρκάντι Ρότενμπεργκ, στενού φίλου του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, το όνομα του οποίου συγκαταλέγεται σήμερα στη λίστα των Ρώσων επιχειρηματιών σε βάρος των οποίων η ΕΕ και οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις.

Προφανώς, όταν έκλειναν οι αρχικές συμφωνίες για το μεγαλύτερο αυτό εμπορικό κέντρο στην Ευρώπη, οι επιχειρηματικοί υπολογισμοί ήταν διαφορετικοί απ’ ότι είναι τώρα. Δεν είχε μεσολαβήσει η ουκρανική κρίση, ούτε και οι δυτικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, η οποία βλέπει τώρα τη -στηριζόμενη σε μεγάλο βαθμό σε εισαγωγές- οικονομία της να οφηγείται σε ύφεση και το ρούβλι να βυθίζεται στις συναλλαγματικές ισοτιμίες, συμπαρασύροντας στην κάθοδο το εισόδημα του Ρώσου μέσου πολίτη.

Το αποτέλεσμα είναι τα εισαγόμενα προϊόντα που κοσμούν τις περισσότερες προθήκες των μαγαζιών (και) στο Aviapark να έχουν γίνει απλησίαστα για τους περισσότερους. Προ ημερών, για παράδειγμα, η Apple αύξησε κατά 15-25% τις επίσημες τιμές της πώλησης Mac και smartphones της στη Ρωσία. Φυσικά, την ανιούσα έχουν πάρει αντίστοιχα πολύ πιο βασικά αγαθά, στα οποία οι Ρώσοι ξοδεύουν μοιραία το όποιο περίσσευμά τους. Ενδεικτικά, η χώρα καλύπτει με εισαγωγές το 35% των διατροφικών αναγκών του πληθυσμού.

«Η επόμενη χρονιά θα είναι δύσκολη για όλους», ομολογεί στον Guardian ο γενικός διευθυντής της Aviapark, Φράνκο Τολάρντο. «Όμως πιστεύουμε ότι η οικονομική επιβράδυνση θα είναι παροδική και ότι η Ρωσία έχει μία από τις υψηλότερες προοπτικές ανάπτυξης παγκοσμίως».

Σε αυτό βρίσκει σύμφωνο και τον Κρις Γουίφερ, συνεργάτη της ρωσικής συμβουλευτικής εταιρείας Macro Advisory. «Αυτό που ακούω από πολλούς επιχειρηματίες στο χώρο του λιανεμπορίου», λέει, «είναι ότι αν τα επόμενα χρόνια θα είναι κάθε άλλο παρά ρόδινα, το καλύτερο που έχει κανείς να κάνει είναι να μείνει στο “παιχνίδι” και να περιμένει, από το να φύγει και να ρισκάρει να μην μπορεί να ξαναμπεί».

Προς το παρόν, το δυσμενές σκηνικό είναι πολυδιάστατο και δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με τις δυτικές κυρώσεις. Αφορά επίσης στην ανάγκη εφαρμογής οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Και φυσικά επηρεάζεται από τις διακυμάνσεις της τιμής του πετρελαίου, που η Ρωσία διαθέτει σε πλούσια αποθέματα, αλλά αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει «μαύρες τρύπες», λόγω μειωμένων εσόδων, στον προϋπολογισμό της.

Σε κάθε περίπτωση, διαβεβαιώνει ο Γουίφερ, «το σίγουρο είναι ότι δεν θα υπάρξει οικονομική κατάρρευση, δεν υπάρχει ρίσκο για κάποια μεγάλη κρίση. Αυτό για το οποίο μιλούμε στην πραγματικότητα είναι ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μία μακρά περίοδο στασιμότητας». Κάτι που έγινε παραπάνω από εμφανές στην πρώτη εβδομάδα λειτουργίας του Aviapark και τις μέτριες πωλήσεις.