Πόσο θα επηρεάσει ο εμπορικός πόλεμος την ελληνική οικονομία; – Τι «βλέπουν» οι CEOs μεγαλύτερων επιχειρήσεων
Στις 146 μονάδες διαμορφώθηκε ο γενικός δείκτης οικονομικού κλίματος (ΕΑΣΕ/ICAP CRIF-CEO General Index) το 1ο τρίμηνο του 2025, όπως καταγράφηκε από την 3μηνιαία έρευνα που διεξάγεται σε δείγμα 2.540 Διευθυνόντων Συμβούλων/Γενικών Διευθυντών των μεγαλύτερων ελληνικών επιχειρήσεων από την Ένωση Ανωτάτων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ) σε συνεργασία με την ICAP CRIF. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε την περίοδο 21/03/2025 – 04/04/2025.
Το πρώτο τρίμηνο του 2025 ο γενικός δείκτης οικονομικού κλίματος (ΕΑΣΕ/ICAP CRIF-CEO General Index) σημείωσε πτώση στις 146 μονάδες έναντι 160 το προηγούμενο τρίμηνο. Η μείωση του δείκτη ενσωματώνει την αβεβαιότητα και ανησυχία των CEOs για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στις οικονομίες των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ειδικότερα της Ελλάδος από την αναθεώρηση των όρων του παγκόσμιου εμπορίου που προκαλείται από την ανακοίνωση της αύξησης των δασμών από τις ΗΠΑ και τις ανάλογες αντιδράσεις των λοιπών χωρών που οδηγεί σε άνοδο του προστατευτισμού στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων ανά κατηγορία μεγέθους δείχνει πτώση του δείκτη σε όλα τα μεγέθη επιχειρήσεων. Ο δείκτης τρέχουσας οικονομικής κατάστασης (ΕΑΣΕ-CEO Current status Index) παρουσίασε μείωση στις 145 μονάδες έναντι 159 μονάδων το προηγούμενο τρίμηνο και ο δείκτης προσδοκιών (ΕΑΣΕ-CEO Expectation Index) μείωση στις 147 μονάδες έναντι 162 το προηγούμενο τρίμηνο.
Αναλυτικά, οι επιμέρους δείκτες καταγράφουν τις παρακάτω εξελίξεις για το 1ο τρίμηνο του 2025:
Ο δείκτης τρέχουσας οικονομικής κατάστασης της χώρας παρουσίασε πτώση στις 195 μονάδες έναντι 221 το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που δηλώνουν ότι βελτιώθηκε η τρέχουσα οικονομική κατάσταση της χώρας συγκρινόμενη με 1 έτος πριν, μειώθηκε σε 24% έναντι 41% το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που δηλώνουν ότι βελτιώθηκε η τρέχουσα οικονομική κατάσταση της χώρας διαμορφώθηκε σε πολύ χαμηλότερο ποσοστό 12% για τις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις. Ο δείκτης πρόβλεψης της οικονομικής κατάστασης της χώρας ένα έτος μετά παρουσίασε μείωση στις 161 μονάδες έναντι 186 μονάδων το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που εκτιμά ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας θα βελτιωθεί στο επόμενο έτος μειώθηκε σε 20% έναντι 32% το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό αυτό μειώνεται ακόμα περισσότερο σε 13% για τις πολύ μεγάλες επιχειρήσεις.
Ο δείκτης της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης του κλάδου στον οποίο δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις σημείωσε σημαντική κάθοδο στις 163 μονάδες έναντι 188 το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που δηλώνουν ότι η τρέχουσα κατάσταση του κλάδου τους είναι καλύτερη σε σχέση με 1 έτος πριν μειώθηκε σε 23% έναντι 39% το προηγούμενο τρίμηνο, ποσοστό που είναι αυξημένο σε 31% για τους CEOs των επιχειρήσεων παροχής υπηρεσιών. Ο δείκτης προσδοκιών για την οικονομική κατάσταση του κλάδου δραστηριοποίησης παρουσίασε μικρή μείωση στις 163 μονάδες έναντι 167 το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που θεωρούν ότι σε ένα χρόνο οι κλάδοι που δραστηριοποιούνται θα είναι σε καλύτερη οικονομική κατάσταση σε σχέση με την τωρινή διαμορφώθηκε σε 26%.
Ο δείκτης τρέχουσας οικονομικής κατάστασης των εταιρειών σημείωσε πτώση στις 118 μονάδες έναντι 128 μονάδων το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που δηλώνουν ότι η τρέχουσα οικονομική κατάσταση των εταιρειών τους έχει βελτιωθεί σε σχέση με ένα έτος πριν ανήλθε σε 45%, ποσοστό που αυξάνεται σε 58% για τους CEOs των βιομηχανικών επιχειρήσεων και σε 59% για τους CEOs των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων. Ο δείκτης προσδοκιών των CEOs για την οικονομική κατάσταση της εταιρείας τους το επόμενο έτος μειώθηκε στις 135 μονάδες έναντι 140 μονάδων το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που αναμένει βελτίωση στο επόμενο έτος ανήλθε σε 43%, ποσοστό που μειώνεται σε 31% για τους CEOs των μεγάλων επιχειρήσεων.
Ο δείκτης τρεχουσών δαπανών για επενδύσεις παγίου κεφαλαίου παρουσίασε πτώση στις 121 μονάδες έναντι 142 το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που δηλώνουν ότι η τρέχουσα επενδυτική δαπάνη των επιχειρήσεων που διοικούν είναι υψηλότερη σε σχέση με το προηγούμενο έτος ανήλθε σε 25%, ενώ για τους CEOs των βιομηχανικών επιχειρήσεων είναι αυξημένο σε 46% και για τους CEOs των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων σε 41%. Ο δείκτης επενδυτικών προσδοκιών μειώθηκε και αυτός σημαντικά στις 137 μονάδες έναντι 158 μονάδων το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που δηλώνουν ότι οι επενδυτική δαπάνη στις επιχειρήσεις τους θα είναι υψηλότερη κατά τον επόμενο χρόνο, διαμορφώθηκε σε 25%, έναντι 45% το προηγούμενο τρίμηνο. Για τους CEOs των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων το ποσοστό αυτό αυξάνεται σε 35%.
Ο δείκτης τρέχουσας απασχόλησης αντίθετα από τους άλλους δείκτες παρουσίασε άνοδο στις 128 μονάδες έναντι 117 το προηγούμενο τρίμηνο. Το ποσοστό των CEOs που δηλώνουν ότι ο αριθμός των εργαζομένων στις επιχειρήσεις που διοικούν είναι μεγαλύτερος σε σύγκριση με ένα έτος πριν διαμορφώθηκε σε 51% ποσοστό το οποίο είναι αυξημένο σε 71% για τους CEOs των βιομηχανικών επιχειρήσεων και 76% για τους CEOs των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων. Ο δείκτης προσδοκιών απασχόλησης παρουσίασε νέα μείωση και διαμορφώθηκε στις 139 μονάδες έναντι 157 το προηγούμενο τρίμηνο. Το μερίδιο των CEOs που δηλώνουν ότι η απασχόληση στις εταιρείες που διοικούν θα είναι αυξημένη 1 έτος μετά διαμορφώθηκε σε 32% ποσοστό το οποίο είναι αυξημένο σε 41% για τους CEOs των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων.
Εκτός των βασικών ερωτήσεων που υποβάλλονται κάθε τρίμηνο στους CEOs, ζητήθηκε επιπλέον η γνώμη τους για την επίδραση που θα έχει στην διαχείριση του χρέους η εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τον υπολογισμό του ελλείματος βάσει του σχεδίου Rearm Europe. Οι απαντήσεις των CEOs είναι σχεδόν ισοκατανεμημένες μεταξύ της θετικής, ουδέτερης και αρνητικής επίδρασης.
Παρόμοια είναι η κατανομή μεταξύ των κλάδων και μεταξύ των μεγεθών επιχειρήσεων, με εξαίρεση το αυξημένο σε 39% μερίδιο της αρνητικής επίδρασης στους CEOs των εμπορικών επιχειρήσεων και το 41% της ουδέτερης επίδρασης στους CEOs των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων.
Από τους CEOs ζητήθηκε επιπλέον η συμφωνία τους ή όχι στην αρνητική επίδραση που θα έχει στην Ελληνική οικονομία η επιβολή δασμών από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επτά στους δέκα CEOs συμφωνούν ότι η επίδραση θα είναι αρνητική. Το 22% των CEOs εκφράζουν αβεβαιότητα, ενώ μόνο το 6% διαφωνεί. Ωστόσο εμφανίζονται διαφοροποιήσεις με τους CEOs των πολύ μεγάλων επιχειρήσεων να εκφράζουν την συμφωνία τους στην αρνητική επίδραση σε μικρότερο ποσοστό 65%, ενώ οι CEOs των βιομηχανικών επιχειρήσεων συμφωνούν ότι η επίδραση στην Ελληνική οικονομία θα είναι αρνητική σε υψηλότερο βαθμό με ποσοστό 79%.
«Ο δείκτης οικονομικού κλίματος στο 1οτρίμηνο του 2025 σημείωσε πτώση σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Η εναλλαγή ανόδου και καθόδου του δείκτη στα τελευταία τρία τρίμηνα αποτυπώνει την αβεβαιότητα των CEOsαπέναντι στην ενδεχόμενη αστάθεια που μπορεί να προκύψει από την ανάδυση της πολιτικής φραγμών και εμποδίων στο διεθνές εμπόριο μεταξύ των χωρών και τις αρνητικές επιπτώσεις τόσο στις αναπτυγμένες όσο και στις ασθενέστερες οικονομίες. Παράλληλα οι CEOs είναι ισομοιρασμένοι μεταξύ θετικής, αρνητικής και ουδέτερης επίδρασης στην προσπάθεια διαχείρισης του χρέους στην Ελλάδα ως αποτέλεσμα της εξαίρεσης των αμυντικών δαπανών από το έλλειμμα, ενώ επιπρόσθετα η συντριπτική πλειοψηφία των CEOs εκφράζει την άποψη ότι η επιβολή δασμών από την Ε.Ε θα έχει αρνητική επίδραση στην ελληνική οικονομία», δήλωσε ο πρόεδρος του Δ.Σ. ΕΑΣΕ Γιάννης Παπαχρήστου και πρόσθεσε:
«Ωστόσο η πρόσφατη αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας από τον οίκο αξιολόγησης Standard & Poor’s αποτελεί ισχυρό μήνυμα εμπιστοσύνης προς την ελληνική οικονομία και δημιουργεί θετικές προσδοκίες για τη συνέχεια, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο διεθνές περιβάλλον».
