Μια τεράστια αποτυχία – Ο Τραμπ δεν γκρέμισε τον Πάουελ, συνέτριψε τη Fed
Ο Πρόεδρος Τραμπ αποκάλεσε αυτή την εβδομάδα τον Πρόεδρο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας Τζερόμ Πάουελ «looser» επειδή αρνήθηκε να μειώσει τα επιτόκια για να μετριάσει το πλήγμα από τον απρόβλεπτο εμπορικό πόλεμο που έχει ξεκινήσει ο ίδιος.
Παρόλο που στη συνέχεια απέσυρε την απειλή να τον αποπέμψει, η συμπεριφορά του ανέδειξε ότι ο μεγαλύτερος «looser» από την άσκηση αυτής της πίεσης ενδέχεται να είναι ο επόμενος επικεφαλής της Fed, τον οποίο ο πρόεδρος θα ορίσει μέσα στο επόμενο έτος.
Η απαίτηση του Τραμπ να μειωθούν τα επιτόκια ενδέχεται να κλονίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στον επόμενο πρόεδρο της Fed, σύμφωνα με οικονομολόγους και πρώην Αμερικανούς αξιωματούχους. Οι αγορές μπορεί να αναρωτηθούν αν ο διάδοχος του Πάουελ έχει συνάψει κάποια ανεπίσημη συμφωνία να συντονίζεται με τον πρόεδρο στα ζητήματα επιτοκίων. Η θητεία του Πάουελ ως επικεφαλής λήγει τον Μάιο του 2026.
Η επιχειρηματική και καταναλωτική εμπιστοσύνη έχει υποχωρήσει λόγω της αυξανόμενης αβεβαιότητας γύρω από την εμπορική πολιτική. Οι υψηλότεροι δασμοί στους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ απειλούν να θέσουν τη Fed σε δύσκολη θέση, εάν οι δασμοί οδηγήσουν σε άνοδο τιμών μετά από χρόνια υψηλού πληθωρισμού. «Είναι δύσκολη θέση για μια κεντρική τράπεζα όσον αφορά το τι πρέπει να κάνει», δήλωσε ο Πάουελ την περασμένη εβδομάδα.
Ο Τραμπ δήλωσε στους δημοσιογράφους την Τρίτη ότι «δεν έχει πρόθεση» να αποπέμψει τον Πάουελ, μετά την πτώση των αγορών και την αποδυνάμωση του δολαρίου εν μέσω ανησυχιών ότι ο Λευκός Οίκος μπορεί να προσπαθήσει να τον απομακρύνει. Μία ημέρα νωρίτερα, είχε γράψει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: «Η οικονομία μπορεί να ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΘΕΙ εκτός αν ο Κύριος Πολύ Αργά, ένας μεγάλος looser, μειώσει τα επιτόκια ΤΩΡΑ».
«Δεν μπορείς να εξευτελίζεις κάποιον έτσι και να περιμένεις ότι οι αγορές θα θεωρήσουν πως ο αντικαταστάτης του θα έχει κύρος και αξιοπιστία», σχολίασε ο John Silvia, πρόεδρος της Dynamic Economic Strategy και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της Επιτροπής Τραπεζών της Γερουσίας.
Από τη δεκαετία του 1980, όταν η Fed κατάφερε να τιθασεύσει τον πληθωρισμό, οι αξιωματούχοι έχουν δώσει μεγάλη αξία στην ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας από τον Λευκό Οίκο, καθώς αυτή ενισχύει την αποτελεσματικότητα της νομισματικής πολιτικής. Ξεκινώντας από τον Πρόεδρο Κλίντον τη δεκαετία του ’90, οι πρόεδροι ακολούθησαν στάση αποχής από τις παρεμβάσεις στη Fed, γνωρίζοντας ότι κάτι τέτοιο θα έφερνε αντίθετα αποτελέσματα.
«Οι δημόσιες επιθέσεις κατά προέδρων στη Fed είναι ανόητες. Η Fed είτε δεν ακούει, είτε ακούει και προσπαθεί να αποδείξει την ανεξαρτησία της, πράγμα που οδηγεί σε ίδια ή υψηλότερα επιτόκια βραχυπρόθεσμα», δήλωσε ο Λόρενς Σάμερς, υπουργός Οικονομικών επί Κλίντον. «Αντιθέτως, οι αγορές ακούνε και ανησυχούν – που σημαίνει υψηλότερα επιτόκια μακροπρόθεσμα».
Ενώ η Fed ελέγχει τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια, άλλα επιτόκια και οι τιμές των περιουσιακών στοιχείων επηρεάζονται από τις δηλώσεις Πάουελ ή άλλων αξιωματούχων της Fed. Εάν οι επενδυτές πιστέψουν ότι η κεντρική τράπεζα έχει υποταχθεί στον πρόεδρο, τότε οι δηλώσεις του προέδρου θα μπορούσαν να επηρεάζουν τα επιτόκια, υπονομεύοντας την ανεξαρτησία της Fed.
Οι τελευταίες επιθέσεις του Τραμπ κατά του Πάουελ «σίγουρα θα αφήσουν μια σκιά καχυποψίας στον επόμενο πρόεδρο της Fed. Δεν μπορείς να αγνοήσεις μια τόσο απειλητική στάση προς την κεντρική τράπεζα», δήλωσε ο David Wilcox, οικονομολόγος του Bloomberg Economics και του Peterson Institute.
Στα μάτια των αγορών ο επόμενος επικεφαλής της Fed «θα έχει δώσει ισχυρούς λόγους στον Τραμπ να πιστεύει πως θα είναι πολύ πιο ευχαριστημένος μαζί του απ’ ό,τι ήταν με τον Πάουελ», συνέχισε ο Wilcox, πρώην σύμβουλος της Fed.
Ο Τραμπ είχε ασκήσει δημόσια πίεση στη Fed και το 2019, κατά την πρώτη εμπορική του σύγκρουση, ζητώντας μείωση επιτοκίων. Η Fed τελικά μείωσε τα επιτόκια, αλλά όχι τόσο γρήγορα όσο ήθελε ο Τραμπ, αφού ο Πάουελ και οι συνάδελφοί του έκριναν ότι η μείωση επενδύσεων ήταν σημαντικότερη από την άνοδο τιμών λόγω δασμών.
Ο Τραμπ είχε τοποθετήσει τον Πάουελ στη θέση του προέδρου της Fed το 2018, ενώ ο Μπάιντεν τον επανέφερε για νέα τετραετή θητεία το 2022. Το 2025, ο Τραμπ θα έχει την ευκαιρία να ξεκινήσει την αναδιάρθρωση της Fed αντικαθιστώντας τουλάχιστον έναν από τους διοικητές και επιλέγοντας τον νέο πρόεδρο από το Διοικητικό Συμβούλιο.
Ήδη, ο Τραμπ επηρεάζει τη σύνθεση της Fed. Τον Φεβρουάριο, ο Michael Barr παραιτήθηκε από τη θέση του αντιπροέδρου εποπτείας τραπεζών, μετά από απειλές αξιωματούχων του Τραμπ. Ο Τραμπ έχει προτείνει για τη θέση αυτή τη Michelle Bowman, που είχε διορίσει στη Fed το 2018.
Ωστόσο, η εξουσία του προέδρου της Fed εξαρτάται από την ικανότητά του να χτίζει συναίνεση με τους 12 προέδρους των τοπικών τραπεζών και τα 6 μέλη του διοικητικού συμβουλίου. Στην Επιτροπή Ανοικτής Αγοράς, ο πρόεδρος έχει μόνο μία από τις 12 ψήφους.
«Υπάρχει όριο στο τι μπορεί να κάνει ο Τραμπ με δικό του διορισμένο πρόεδρο. Όσο πιο ακραίος είναι, τόσο λιγότερο θα μπορεί να πείσει την επιτροπή», δήλωσε ο Jason Furman, πρώην οικονομικός σύμβουλος του Ομπάμα.
Εκτός αν δοθεί στον Τραμπ η εξουσία να απολύει μέλη του Δ.Σ. της Fed—πράγμα που δεν ισχύει σήμερα—το σύστημα διαθέτει σημαντικούς εσωτερικούς ελέγχους. «Η επιτροπή δεν θα δείξει καμία ανοχή σε έναν καθαρά πολιτικό πρόεδρο», είπε ο Furman.
Ο Ρίτσαρντ Νίξον είχε επίσης πιέσει ιδιωτικά τον τότε πρόεδρο της Fed, Arthur Burns, για χαλάρωση της πολιτικής πριν τις εκλογές του 1972. Ο Burns ενέδωσε, με αποτέλεσμα η Fed να παλεύει για χρόνια να συγκρατήσει τον πληθωρισμό.
Το 1978, ο Τζίμι Κάρτερ διόρισε τον G. William Miller, ο οποίος αποδείχθηκε τόσο αναποτελεσματικός, που μετακινήθηκε στο Υπουργείο Οικονομικών την επόμενη χρονιά. Τον διαδέχθηκε ο Paul Volcker.
Ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η κυβέρνηση θα ξεκινήσει συνεντεύξεις για τον νέο επικεφαλής της Fed το φθινόπωρο. Πιθανοί υποψήφιοι είναι οι Kevin Warsh (πρώην σύμβουλος του George W. Bush) και Kevin Hassett. Κάποιοι θεωρούν και τον ίδιο τον Μπέσεντ πιθανό υποψήφιο.
Σε ομιλία του το 2010, ο Warsh είχε πει ότι οποιαδήποτε απόπειρα αθέμιτης επιρροής στη Fed θα συναντούσε «ισχυρή και αποφασιστική αντίδραση». «Η μόνη δημοτικότητα που πρέπει να επιδιώκει ένας κεντρικός τραπεζίτης είναι εκείνη στα βιβλία ιστορίας», είχε δηλώσει.
Ο διοικητής της Fed Christopher Waller, ο οποίος διορίστηκε το 2020 από τον Τραμπ και θεωρείται πιθανός υποψήφιος για τη θέση του Πάουελ, δήλωσε ότι η διατήρηση της ανεξαρτησίας της Fed θα εξαρτηθεί από τον επόμενο πρόεδρο.
«Το κρίσιμο ερώτημα είναι: θα διατηρήσει την παράδοση ανεξαρτησίας ή θα κάνει πολιτική με πολιτικά κριτήρια; Για μένα, αυτό είναι το βασικό», δήλωσε στο Bloomberg TV.
Ο Waller κατέληξε: «Η κριτική του Τραμπ δεν θα επηρεάσει τη δουλειά μας. Αν δεν σου αρέσει να σε επικρίνουν, μην αναλάβεις αυτή τη θέση».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ
- Most Powerful Women Summit 2025: Η ηγεσία αλλάζει. Ο κόσμος αλλάζει. Αλλάζουμε κι εμείς
- Ελληνική Οικονομία: Η υπεραπόδοση των φόρων και το κοινωνικό μέρισμα
- Goldman Sachs: Ψήφος εμπιστοσύνης στις ελληνικές τράπεζες – Τα δυνατά χαρτιά και οι 5 κίνδυνοι του κλάδου
Πηγή: Wall Street Journal
