Οι προτάσεις και οι παγίδες της τελικής συμφωνίας

Με πυρετώδεις διαβουλεύσεις συνεχίζεται και σήμερα η κατάρτιση της λίστας μεταρρυθμίσεων η οποία αναμένεται να κατατεθεί μέχρι το βράδυ της Καθαράς Δευτέρας στους εκπροσώπους των δανειστών για την τελική έγκριση στο πρόγραμμα-γέφυρα που συμφωνήθηκε στο Eurogroup της Παρασκευής.

Το υπουργείο Οικονομικών θα στείλει τρισέλιδη επιστολή με τα μέτρα που προτείνει από το μεσημέρι της Κυριακής σε ΕΕ, ΕΚΤ και ΔΝΤ. Στόχος είναι οι θεσμοί να στείλουν τις παρατηρήσεις τους έως σήμερα το βράδυ προκειμένου να ληφθούν υπόψη στη τελική επιστολή που θα τους κοινοποιήσει την Καθαρά Δευτέρα η κυβέρνηση.

Τα μέτρα που γνωστοποιούνται στους θεσμούς δεν είναι κοστολογημένα, αλλά ομοιάζουν με προτάσεις πολιτικής, ήτοι με τους τρόπους με τους οποίους η κυβέρνηση θα καταπολεμήσει την φοροδιαφυγή, θα πατάξει την διαφθορά, θα αναμορφώσει το Δημόσιο και θα αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση.

Το γεγονός ότι τα μέτρα δεν είναι κοστολογημένα δεν αναμένεται να προκαλέσει προβλήματα, ωστόσο οι θεσμοί αναμένεται να επιμείνουν στο κάποιες από τις παρεμβάσεις να είναι εναρμονισμένες με τις κατευθύνσεις που είχαν καταγραφεί και συμφωνηθεί στο πρόγραμμα που λήγει στις 28 Φεβρουαρίου.

Υπουργικό Συμβούλιο το Σάββατο

«Συνεχίζουμε με την ίδια αποφασιστικότητα και νηφαλιότητα, πιστοί στα λαϊκή εντολή» ανέφεραν κυβερνητικές πηγές αμέσως μετά την ολοκλήρωση του Κυβερνητικού Συμβουλίου το Σάββατο το βράδυ.

Κατά την διάρκεια του Κυβερνητικού Συμβουλίου έγινε διεξοδική ενημέρωση των υπουργών από τον πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα και τον υπουργό Οικονομικών, Γιάννη Βαρουφάκη, σχετικά με την απόφαση του Eurogroup. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές οι υπουργοί επικρότησαν το σημαντικό βήμα που έγινε, καθώς για πρώτη φορά μια ελληνική κυβέρνηση διαπραγματεύτηκε ουσιαστικά και κέρδισε σημαντικά οφέλη.

Εξερχόμενος της συνεδρίασης, ο Γιάννης Βαρουφάκης είπε: «Δεν θα “παγώσω” τίποτα, εκτός από τα μνημονιακά μέτρα. Το μνημόνιο τελείωσε χθες. Είμαστε αισιόδοξοι πως η απάντηση θα είναι θετική. Αν πουν όχι, πράγμα που το αποκλείω, θα συγκληθεί νέο Eurogroup την επόμενη μέρα. Ο κατάλογος πιστεύω πως θα εγκριθεί και μετά ξεκινάμε μία νέα διαδικασία».

Σε ερώτηση για το αν το έγγραφο αυτό συντάσσεται μόνο από την ελληνική πλευρά, απάντησε: «Αποκλειστικά από την ελληνική πλευρά γίνεται η σύνταξη. Έχουμε συζητήσει με τους εταίρους, αλλά η σύνταξη γίνεται από εμάς».

Επιπλέον, ο Γιάννης Βαρουφάκης εξέφρασε αισιοδοξία ότι θα γίνει δεκτή η λίστα που θα στείλει η κυβέρνηση. Όπως σημείωσε θα το αποφασίσουν με ένα «Ναι» ή «Όχι» οι τρεις θεσμοί ενώ σε περίπτωση αρνητικής απάντησης θα συνεδριάσει και πάλι το Eurogroup.

Οι προτάσεις της κυβέρνησης

Με τις διαβουλεύσεις να συνεχίζονται, η κυβέρνηση προσανατολίζεται στις εξής προτάσεις:

– Να μη ξεπερνάει το πρωτογενές πλεόνασμα το 1% για το 2015

– Μέτρα για την πάταξη της φοροδιαφυγής, της διαφθοράς και για την ανασυγκρότηση και αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα.

– Δράσεις που ανακοινώθηκαν στο λεγόμενο «πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης» – εστιάζοντας στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης.

– Ρυθμίσεις για τα «κόκκινα δάνεια» των ιδιωτών και των επιχειρήσεων και για τα χρέη σε εφορία και ταμεία, όπως τις έχει ήδη περιγράψει το υπουργείο Οικονομικών

– Ανασυγκρότηση και αναδιάρθρωση του δημόσιου τομέα. Εδώ υπάρχει πρόβλεψη της κυβέρνησης για επαναπρόσληψη 2.500 υπαλλήλων, με το δημοσιονομικό κόστος να θεωρείται χαμηλό.

Τα «καυτά» ζητήματα της διαπραγμάτευσης

Με τις κυβερνητικές εξαγγελίες πριν την τελική συμφωνία του Eurogroup να αποτελούν αντικείμενο συζήτησης από τους Ευρωπαίους εταίρους και κυρίως τον ίδιο τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, η κυβέρνηση βρίσκεται μπροστά σε πολύ σημαντικές για θέματα που έχει ήδη τοποθετηθεί ξεκάθαρα μέσω των αρμόδιων υπουργών.

Πιο συγκεκριμένα:

Οι 100 δόσεις

Η ρύθμιση των 100 δόσεων θεωρείται από την κυβέρνηση ότι δεν έχει δημοσιονομικό κόστος κι ως εκ τούτου θα περάσει. Όπως όλα δείχνουν θα γίνουν, όμως, τροποποιήσεις σε σχέση με τις αρχικές ανακοινώσεις, έτσι ώστε να δοθεί η εντύπωση της άφεσης αμαρτιών, ειδικά στους συστηματικούς κακοπληρωτές.

Πλειστηριασμοί και κόκκινα δάνεια

Για τους πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας και τα κόκκινα δάνεια νοικοκυριών-επιχειρήσεων, από τις διαβουλεύσεις με τους εταίρους εξαρτάται όχι μόνο το χρονοδιάγραμμα αλλά και το εύρος των παρεμβάσεων. Ειδικά όσον αφορά στα «κόκκινα» δάνεια, έχει γίνει, πλέον, κατανοητό ότι χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της ΕΚΤ δεν μπορεί να προχωρήσει τίποτε. Ως «κλειδί» χαρακτηρίζονται τα περίπου 11 δισ ευρώ του ΤΧΣ, που πλέον μεταφέρονται στον EFSF και μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αφού θεωρείται ότι μπορούν να λειτουργήσουν ως «μαξιλάρι» για ενδεχόμενες διαγραφές δανείων που θα χαρακτηριστούν οριστικά ανείσπρακτα.

Η ανθρωπιστική κρίση

Οι πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, με μέτρα για την ανακούφιση των ασθενέστερων, εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται άμεσης προτεραιότητας. Το εύρος των παρεμβάσεων θα εξαρτηθεί από το δημοσιονομικό κόστος, το οποίο είναι σε συνάρτηση με τον αριθμό των εν δυνάμει δικαιούχων. Το βασικό επιχείρημα της Αθήνας είναι οι δείκτες της ανεργίας- κυρίως της μακροχρόνιας- και οι δείκτες της φτώχειας, που βρίσκονται σε πρωτόγνωρα για τη χώρα επίπεδα.

Τα εργασιακά

Μια από τις δυσκολότερες περιπτώσεις στη λίστα των δεσμεύσεων αποτελεί το «πακέτο» των εργασιακών σχέσεων, όπου συμπεριλαμβάνεται η σταδιακή αύξηση του κατώτατου μισθού. Το βασικό επιχείρημα της Αθήνας είναι ότι θα γίνουν μεταρρυθμίσεις που θα διασφαλίσουν με άλλον τρόπο την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας. Ωστόσο, ήδη Βερολίνο και ΔΝΤ έχουν εκφράσει ζωηρές επιφυλάξεις για το κατά πόσο πρέπει να αναστραφούν οι παρεμβάσεις των τελευταίων ετών.

Περικοπές στις συντάξεις και ασφαλιστικό

Οι περικοπές στις συντάξεις και οι αλλαγές στο ασφαλιστικό, δεν θα βρίσκονται στη λίστα των μεταρρυθμίσεων που θα προτείνει η κυβέρνηση, αφού αποτελούν βασική παράμετρο της κυβερνητικής πολιτικής. Τα εν λόγω μέτρα χαρακτηρίζονται έντονα υφεσιακά, αλλά οι δανειστές υποστηρίζουν ότι η βιωσιμότητα του συστήματος δεν επιτρέπει άλλες κινήσεις.

Προσλήψεις δημοσίων υπαλλήλων

Η επαναπρόσληψη των υπαλλήλων που απολύθηκαν λόγω διαθεσιμότητας, θεωρείται ότι είναι χωρίς δημοσιονομικό κόστος και χωρίς να ανατρέπει το στόχο για περιορισμό του Δημοσίου, καθώς η επίσημη θέση είναι ότι οι προσλήψεις αυτές θα συνυπολογιστούν στις 15.000 που ήταν ήδη προγραμματισμένες. Τα αδύναμα σημεία της ελληνικής θέσης είναι ότι οι νέες προσλήψεις θα γίνονταν με άλλα κριτήρια π.χ. εξειδικευμένο προσωπικό κι ότι δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα στα εγκεκριμένα οργανογράμματα η ενεργοποίηση οργανικών θέσεων που έχουν καταργηθεί, όπως αυτές των καθαριστριών του υπουργείου Οικονομικών.

Η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ

Ο νέος Φόρος Ακινήτων, που θα αντικαταστήσει τον ΕΝΦΙΑ, δεν αναμένεται να φτάσει στη Βουλή πριν από τον Ιούνιο και το ζητούμενο είναι να καλυφθεί η απώλεια περίπου 2 δισ ευρώ. Πρόκειται σαφώς για το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα μέτρου με δημοσιονομικό κόστος, ωστόσο η επιτυχής έκβαση του κυβερνητικού σχεδιασμού περνάει κυρίως από το πού θα τεθεί ο πήχης του φετινού πρωτογενούς πλεονάσματος και δευτερευόντως από το αν εξασφαλίζονται ισοδύναμα έσοδα από το λαθρεμπόριο καυσίμων- τσιγάρων, όπως επιμένει το υπουργείο Οικονομικών.

Ιδιωτικοποιήσεις

Σχετικά με τις ιδιωτικοποιήσεις θα εξετάζονται κατά περίπτωση και έχει ήδη επισημανθεί ότι οι συμβασιοποιημένες δεν θα ανατραπούν. Ήδη υπάρχουν, πάντως, αντιδράσεις στο Βερολίνο για την ακύρωση του διαγωνισμού που αφορούσε στα περιφερειακά αεροδρόμια. Ο φάκελος των ιδιωτικοποιήσεων δεν αφορά μόνο στη διαπραγμάτευση για το δημοσιονομικό αλλά κυρίως στις διαβουλεύσεις για το χρέος, με δεδομένο ότι ένα «κομμάτι» από την προσδοκώμενη μείωση του και συγκεκριμένα περίπου 11,5 δισ ευρώ, έχει προγραμματιστεί να προέλθει από τις αποκρατικοποιήσεις.