O «θόρυβος Βαρουφάκη» και η ελληνική οικονομία

Του Αντώνη Τριφύλλη*

Όσοι έχουν ασχοληθεί με την επικοινωνία, γνωρίζουν ότι η λέξη θόρυβος(noise) σημαίνει στρέβλωση του μηνύματος που εκπέμπει μια πηγή πληροφορίας. Η έννοια αυτή κυριάρχησε από την εποχή που άρχισαν οι τηλεπικοινωνίες και διαπιστώθηκε ότι, μαζί με το μήνυμα και για διάφορους λόγους, μεταφέρονται –δικτυακά ή εναέρια- και συχνότητες που δεν έχουν σχέση με αυτό. Το αλλοιώνουν και το παραμορφώνουν. Θυμάμαι ως νέος, πως οι προσπάθειες της επικοινωνίας εστίαζαν στην μείωση του θορύβου. Αργότερα, και με την βοήθεια της Κυβερνητικής (Cybernetics) και του πατέρα της Νόμπερτ Βίνερ (Norbert Wiener), η έννοια επεκτάθηκε και σε πεδίο εκτός τεχνικής. Όπως στην κοινωνική ή πολιτική πληροφορία.

Θυμήθηκα τις παλιές καλές ημέρες με αφορμή τις ερωτήσεις σχετικά με το πού βαδίζουμε και πού το πάει η Κυβέρνηση ή οι θεσμοί. Η αγωνία όλο και αυξάνει όσο πλησιάζουμε στη D-day . Και προσπαθώντας κι εγώ να καταλάβω τι συμβαίνει στην χώρα από τις Ευρωεκλογές και μετά, και με αποκορύφωμα τις πρώτες 100 ημέρες από την κυβερνητική αλλαγή στην Ελλάδα, διαπίστωσα ότι δυσκολεύομαι να κάνω προβλέψεις, όπως στο παρελθόν. Και ο λόγος είναι ο «θόρυβος» που εκπέμπει το στελεχιακό δυναμικό της Κυβέρνησης κι ιδίως ο Υπουργός Οικονομικών. Αλλά και οι παρεμβολές δεκάδων δημοσιογράφων και αναλυτών σε έγκυρες εφημερίδες. Είναι αλήθεια ότι οι κορυφαίοι δημοσιογράφοι , δίνουν την εντύπωση ότι εμπνέονται από την ελληνική κρίση κι έτσι οι αναλύσεις και προβλέψεις τους είναι ένας ισχυρός θόρυβος. Όσοι παρακολουθείτε τον ξένο τύπο, θα έχετε διαπιστώσει ότι πολλοί από αυτούς μέσα σε λίγους μήνες μεταβάλουν τις προβλέψεις τους. Ακόμη και ο νομπελίστας Οικονονομίας Πολ Κρούγκμαν στην ομιλία του στην Αθήνα, αλλά και στα τελευταία του άρθρα, αλλάζει ανεπαίσθητα τις προσεγγίσεις του. Το ίδιο θα έλεγα συμβαίνει με πλήθος έγκυρων αναλυτών, Ευρωπαίων αξιωματούχων και πολιτικών.

Η Ελληνική πλευρά πάλι, σε επίπεδο πολιτικής, τροφοδοτεί αυτήν την σύγχυση με αντιφατικά μηνύματα, με απειλές και εκκλήσεις, με αδυναμία διατύπωσης στρατηγικής-αν υπάρχει. Και με μεγάλη δόση συναισθηματισμού. Πράγμα αναπόφευκτο. Αλλά επικίνδυνο. Οι πολιτικοί που δεν μπόρεσαν να ελέγξουν τα συναισθήματά τους, που απεμπόλησαν τον ψυχρό ορθολογισμό και πορεύτηκαν με ιδεοληψίες, μόνο κακό έκαναν στην χώρα. Ιστορικά παραδείγματα πολλά.

Η μέθοδος Βαρουφάκη –θεωρία παιγνίων σε συνδυασμό με το δόγμα «δεν θα τολμήσουν»- έδωσε το έναυσμα του θορύβου από την πρώτη ημέρα της Κυβέρνησης. Θυμάμαι που άφωνος τον άκουσα να δηλώνει ότι δεν τα θέλουμε τα 7,5 δις και εμβρόντητος τον ξανάκουσα να λέει ότι μας οδηγούν σε οικονομικό στραγγαλισμό – η κάτι τέτοιο – επειδή δεν μας τα δίνουν!

Θα χρειαστώ πολύ χώρο για να αποδείξω τον «θόρυβο», που έγινε με την πάροδο των ημερών και συνεχίζεται σήμερα ακόμη μεγαλύτερος λόγω των αντιφατικών, συχνά επιθετικών, δηλώσεων. Παρ’ όλα αυτά, θα αποτολμήσω να κάνω μια πρόβλεψη για τα επόμενα στάδια της κρίσης. Που έχει παραλύσει την οικονομία, έχει εγκαταστήσει ένα αίσθημα φόβου που εναλλάσσεται με οργή ή ελπίδα, και όλα αυτά συμβαίνουν καθημερινά, ακόμη και μέσα σε λίγες ώρες την ίδια ημέρα.

1. Η Ευρώπη και η Ελλάδα θα βρουν έναν συμβιβασμό. Που θα επιτρέψει την σταδιακή αποκατάσταση σταθερότητας. Το πότε θα συμβεί αυτό έχει μεγάλη σημασία. Γιατί η μεν Κυβέρνηση αδυνατεί να βρει κοινή γλώσσα με τους πιστωτές, οι δε πιστωτές ίσως να έχουν αποφασίσει να φτάσουν στην δοκιμασμένη λύση «Κύπρου» , πάρ’ ότι είχαν δηλώσει ότι δεν θα επαναλάβουν την συμμετοχή των καταθετών σε άλλη περίπτωση. Και το φοβάμαι γιατί εξαντλώντας τα περιθώρια με την χρήση των αποθεματικών του ευρύτερου δημόσιου τομέα, χωρίς βοήθεια, η μόνη άλλη πηγή άντλησης είναι οι καταθέσεις. Και έμμεσα η Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα, που μέσω ELA καλύπτει μέρος των αναγκών του δημοσίου για συντάξεις, μισθούς και υποχρεώσεις στους δανειστές. Με άλλα λόγια, και αυτό είναι το κρίσιμο ζήτημα, η στάση πληρωμών του δημοσίου , όλοι ξέρουμε τι αποτελέσματα έχει για την ιδιωτική οικονομία.

2. Η ημιθανής οικονομία, η παύση πληρωμών του κράτους προς τους ιδιώτες , και ιδιωτών προς το Κράτος και τις Τράπεζες, οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε νέα ελλείμματα. Που για να καλυφθούν, θα χρειαστεί ένα νέο πακέτο διάσωσης. Όλοι ξέρουν ότι χωρίς αυτό η πτώχευση είναι αναπόφευκτη. Παρά τις σημαντικές αντιστάσεις που ήδη εκφράζονται από κράτη μέλη για την έγκριση του νέου πακέτου από τα Κοινοβούλιά τους, πιστεύω ότι θα ξεπεραστούν τελικά. Το ίδιο θα συμβεί και στην ελληνική Βουλή. Ο Πρωθυπουργός δεν θέλει να σκάσει η βόμβα στα χέρια του, και θα χειραγωγήσει τελικά την κοινοβουλευτική του ομάδα. Ούτε εκλογές, ούτε δημοψήφισμα χρειάζονται για να κάνει την δουλειά του ο Αλέξης Τσίπρας. Χρειάζεται, απλά, να γίνει Πρωθυπουργός χώρας σε κρίση, από αρχηγός κόμματος που είναι σήμερα.

3. Η επανάκαμψη της Οικονομίας θα αργήσει να φέρει πρωτογενή πλεονάσματα. Και γι’ αυτό η νέα σύμβαση θα πρέπει να καλύψει τις ανάγκες χρηματοδότησης για διάστημα μεγαλύτερο από αυτό που συζητείται σήμερα.

4. Η αναδιάρθρωση του χρέους μας είναι θεμελιώδες στοιχείο της επαναφοράς μας στην κανονικότητα, που είναι προϋπόθεση για την ανάπτυξη και την αντιμετώπιση της ανεργίας. Είναι μια δέσμευση των δανειστών που θα την τροχοδρομήσουν μετά την έγκριση των μέτρων του τρέχοντος δανείου και την εκταμίευση της τελευταίας δόσης.

5. Τελικός στόχος είναι η ταχύτερη δυνατή επιστροφή της χώρας στις αγορές, η αξιοποίηση της ποσοτικής χαλάρωσης του πακέτου Ντράγκι και η προετοιμασία μας για τα επόμενα βήματα της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, που θα αρχίσουν τον Ιούνιο με απόφαση του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Καταλαβαίνουμε όλοι πόσο βαρύ είναι το φορτίο για τους ώμους του πολιτικού μας προσωπικού και ειδικά της Κυβέρνησης. Όμως είναι απαραίτητο ο Πρωθυπουργός να κυβερνήσει, οι δανειστές να αρθούν στο ύψος των υποχρεώσεων αλληλεγγύης που επιτάσσει η ιδρυτική διακήρυξη της Ε.Ε. και τα κόμματα να στοιχηθούν γύρω από αυτήν την προσπάθεια.

Για να συμβούν όμως όλα αυτά, ο «θόρυβος» πρέπει να εκλείψει αμέσως, ώστε το μήνυμα να είναι καθαρό, χωρίς αστερίσκους. Το μήνυμα το καθαρό, το απλό αλλά τόσο πολύπλοκο στην υλοποίησή του είναι ότι: η Ευρώπη επιθυμεί την παραμονή μας στην Ευρωζώνη, και η πολιτική τάξη είναι σε θέση να τιμήσει τις υποχρεώσεις της.
Αλλιώς καλύτερα να μας πουν από τώρα ότι δεν μπορούν ή δεν θέλουν και, τουλάχιστον, να επιλέξουμε την στρατηγική φιλικής εξόδου. Δημιουργικές ασάφειες και συναισθηματικές προσεγγίσεις δεν επιτρέπονται πια. Είναι η τελευταία ευκαιρία…

*Ο Αντώνης Τριφύλλης είναι πρώην Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Περισσότερα άρθρα στο Strongeuro.blogspot.gr