Ιστορική αναδρομή στα 35 χρόνια του πρώτου αμιγώς ειδησεογραφικού τηλεοπτικού δικτύου στον κόσμο.
Του Λευτέρη Σαββίδη
Το μεγαλύτερο ίσως δίκτυο ενημέρωσης στον κόσμο γίνεται 35. Ήταν την 1η Ιουνίου του 1980, όταν ο ιδιοκτήτης του Τεντ Τέρνερ ανακοίνωσε την ίδρυση του πρώτου καλωδιακού δικτύου ειδήσεων (Cable News Network που δίνει και το όνομα του, CNN) με ειδησεογραφία 24 ώρες το εικοσιτετράωρο. Το αμερικάνικο δίκτυο, απέκτησε φυσικά και αδερφάκι σε διεθνές επίπεδο το CNN International ενώ από το Φεβρουάριο του 2015, το καθαρά ειδησεογραφικό τηλεοπτικό κανάλι είναι διαθέσιμο σε περισσότερα από 96 εκατ. νοικοικυριά μόνο στην Αμερική.
Από τις 5 το απόγευμα της 1ης Ιουνίου του 1980 μέχρι και σήμερα το CNN επεκτάθηκε με ταχύτατο ρυθμό, διαθέτοντας γραφεία σε 10 πόλεις της Αμερικής και 26 χώρες διεθνώς και περισσότερους από 900 συνεργαζόμενους τοπικούς τηλεοπτικούς σταθμούς.
Όπως όλα τα πράγματα όμως στη ζωή, έτσι και με το CNN, υπήρξαν τα γεγονότα εκείνα που σημάδεψαν την τεράστια επιτυχία του στο χώρο της ενημέρωσης σε διεθνές επίπεδο και τα άλλα που θα ήθελε (και πολλές φορές προσπάθησε) να κρύψει επιμελώς κάτω από το χαλί, αφού εξέθεταν τόσο την εγκυρότητα, όσο και την αξιοπιστία της είδησης και του τρόπου με τον οποίο τη μεταδίδει.
Συγκεντρώσαμε πέντε περιπτώσεις που συνέβαλαν στην εδραίωση του δικτύου στη συνείδηση των Αμερικανών και όχι μόνο, ως τον βασικό παίκτη της ενημέρωσης και άλλες τόσες που μας κάνουν να προβληματιζόμαστε για το εάν και κατά πόσο αυτό που λέμε αντικειμενική ενημέρωση θα μπορέσει ποτέ να συμβαδίσει απόλυτα με μια επιχείρηση (όπως είναι κάθε ΜΜΕ) που πρέπει να έχει έσοδα και κέρδη.
1. Το τραγικό δυστύχημα του Challenger, 1986
Ήταν το 1986, όταν ακόμη η τηλεόραση δεν ήταν συνηθισμένη σε ζωντανή κάλυψη γεγονότων, που το CNN αποφάσισε να παρακολουθήσει και μέσω αυτού εκατομμύρια τηλεθεατές την εκτόξευση του Challenger που εξελίχθηκε σε τραγωδία, αφού εξερράγη λίγο μετά την απογείωση κοστίζοντας τη ζωή σε επτά μέλη του πληρώματος.
Μια κάλυψη που έδωσε στο CNN το κύρος, αλλά και το πλεονέκτημα πως μπορεί και είναι εκεί σε μεγάλα γεγονότα πριν από κάθε άλλο τηλεοπτικό σταθμό.
Μια είδηση που μπορεί να αποτελεί “τοπικό γεγονός” έδωσε όμως ιδιαίτερη ώθηση στο CNN που κάλυψε τη διάσωση της 18 μηνών Τζέσικα, που είχε πέσει σε πηγάδι στην αυλή του σπιτιού της.
Πριν ακόμη ξεκινήσουν οι πολεμικές ανταποκρίσεις ζωντανά από το πεδίο των μαχών μια ζωντανή αναμετάδοση της διάσωσης ενός μικρού παιδιού, που για την εποχή αποτελούσε πρωτοφανές τηλεοπτικό προϊόν, θα έμενε στην ιστορία.
Είναι ίσως οι πρώτες εικόνες που παρακολουθεί ζωντανά ο τηλεθεατής από το πεδίο των μαχών. Όσοι είναι λίγο μεγαλύτεροι θυμούνται πολύ καλά τον τρομακτικά φωτεινό ουρανό πάνω από την πόλη της Βαγδάτης που βομδαρδιζόταν ανελέητα από τον αμερικανικό στρατό.
Το CNN ήταν το πρώτο που μετέδωσε την κήρυξη του πολέμου με τον ανταποκριτή να μεταδίδει “κάτι συμβαίνει εκεί έξω… οι ουρανοί της Βαγδάτης φωτίστηκαν . Βλέπουμε έντονες λάμψεις σε όλο τον ουρανό”.
Η δημοσιογράφος του CNN ήταν η πρώτη που μετέδωσε την πληροφορία της πτώσης του πρώτου αεροπλάνου στους Δίδυμους Πύργους. “Παρακολουθείτε μια ιδιαίτερα ενοχλητική ζωντανή εικόνα. Αυτό είναι το Παγκόσμιο Εμπορικό Κέντρο και έχουμε ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες πως ένα αεροπλάνο έπεσε πάνω στους Δίδυμους Πύργους”.
Το δίκτυο μετέδιδε τα γεγονότα την ώρα που και το δεύτερο αεροπλάνο έπεσε στους Πύργους και είχε εκτενή ρεπορτάζ από αυτόπτες μάρτυρες, καλύπτοντας την επίθεση μέχρι και την κατάρρευση των κτιρίων.
Η εκλογική αναμέτρηση του 2008 δεν έβαζε ένα τέλος απλά στην καταστροφική προεδρία Μπους (για όλο τον κόσμο), αλλά αναδείκνυε και στο Λευκό Οίκο για πρώτη φορά έναν Αφροαμερικανό υποψήφιο.
Το CNN δεν φρόντισε απλά την κάλυψη της προεκλογικής εκστρατείας, αλλά προχώρησε τη διαδικασία στο σήμερα.
Διοργάνωσε διαδικτυακά ντιμπέιτ στα οποία πολίτες κατέγραφαν την ερώτησή τους με αποτέλεσμα οι υποψήφιοι να απαντούν απ’ ευθείας στους πολίτες.
Το αμερικανικό δίκτυο ενημέρωσης κυκλοφόρησε με αφορμή τη συμπλήρωση 35 χρόνων ένα βίντεο με τα πιο αστεία και ευτράπελα που συνέβησαν όλα αυτά τα χρόνια στον αέρα του σταθμού.
Στη συνέχεια θα δείτε, γκάφες, παραλείψεις και μεθοδεύσεις που δεν προκαλούν τα ίδια συναισθήματα και που σίγουρα το αμερικανικό δίκτυο θα ήθελε να κρύψει για τα καλά από το φως της δημοσιότητας.
Το βίντεο παραπάνω δείχνει πως οι Αμερικανοί σκηνοθετούσαν τα ρεπορτάζ τους, ώστε να έχουν μεγαλύτερο σασπένς και ίντριγκα. Ο ρεπόρτερ είναι εντός του κτιρίου, όμως πίσω του φαίνονται φοίνικες που ανεμίζουν στον αέρα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις ακούγονται και σειρήνες που όπως φαίνεται δεν είναι πραγματικές σειρήνες πολέμου, αλλά ηχητικά εφέ. Σε ένα σημείο του βίντεο, η παρουσιάστρια του δελτίου εκλιπαρεί το ρεπόρτερ να φορέσει τη αντιασφυξιογόνα μάσκα του αν αυτό είναι απαραίτητο, κάτι που σε έναν εσωτερικό προφυλαγμένο χώρο μάλλον μοιάζει με μια ακόμη προσπάθεια “επίκλησης στο συναίσθημα του τηλεθεατή”.
Το αμερικανικό δίκτυο, πιστό στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ που πάσχιζε να χτίσει το προφίλ του “τέρατος” Κάρατζιτς, μετέδιδε το 2008 τις διαδηλώσεις υπέρ του Σέρβου πολιτικού στο Βελιγράδι. Μόνο που για να αποδείξει πως όσοι τον υποστηρίζουν διακατέχονται από άγρια ένστικτα, ο σταθμός διάνθισε το βίντεο με εικόνες από καταστροφές αυτοκινήτων και φωτιές που συνέβησαν στη Βουδαπέστη. Ευρώπη και η μία, Ευρώπη και η άλλη, ποιος θα το συνειδητοποιούσε;
Το αμερικανικό δίκτυο σχεδίασε μια τεράστια αποστολή που θα κάλυπτε την “αραβική άνοιξη” με απεσταλμένους στην Αίγυπτο, την Τυνησία και το Μπαχρέιν. Στο Μπαχρέιν βρέθηκε η δημοσιογράφος Άμπερ Λιόν που ανακάλυψε μια άλλη εικόνα για το κράτος, όχι τόσο γνωστή στην Αμερική. Η ρεπόρτερ μίλησε με διαδηλωτές που βασανίστηκαν, κατέγραψε τη συστηματική χρήση δακρυγόνων των σωμάτων ασφαλείας και έγινε η ίδια μάρτυρας ένοπλης επίθεσης εναντίον της και του συνεργείου του CNN. Συνελήφθησαν από τις αρχές που προσπάθησαν να καταστρέψουν το τηλεοπτικό υλικό που είχαν συγκεντρώσει.
Το CNN International επέλεξε να παραλείψει το κομμάτι του Μπαχρέιν και όπως ανέφερε η δημοσιογράφος αυτό συνέβη από τη μία γιατί η Αμερική ήθελε να δημιουργήσει αρνητικό κλίμα εναντίον του Ιράν, παρουσιάζοντας άλλες μουσουλμανικές χώρες ως… επίγειους παραδείσους και από την άλλη επειδή το CNN είχε πληρωθεί από την κυβέρνηση του Μπαχρέιν και έτσι δεν ήθελε να χαλάσει την εικόνα του κράτους στο εξωτερικό.
Ο δημοφιλής δημοσιογράφος Τζον Κινγκ βρέθηκε στο πεδίο του ρεπορτάζ έπειτα από την τρομακτική επίθεση κατά τη διάρκεια του Μαραθωνίου της Βοστόνης. Μόνο που από υπερβάλλοντα ζήλο, αναμεμειγμένο με λίγη προκατάληψη και στερεοτυπική αντίδραση, ο κ. Κίνγκ ήταν ο πρώτος που ανέφερε πως συνελήφθη ύποπτος – ενώ ως εκείνη την ώρα δεν είχε συλληφθεί – ο οποίος είχε “σκουρόχρωμο” δέρμα. Μια πληροφορία που βοηθούσε πολύ όλες τις αυθαίρετες υποθέσεις περί Τζιχάντ, Ιερού πολέμου κτλ κτλ. Αποδείχτηκε πως η πληροφορία ήταν εσφαλμένη και ο ίδιος ο ρεπόρτερ δήλωσε ντροπιασμένος που βιάστηκε να μεταδώσει την είδηση.
Ο τηλεοπτικός σταθμός το απέδωσε σε τεχνικό σφάλμα, όμως οι τεταμένες σχέσεις της Αμερικής με τη Ρωσία βάζουν και τον πιο λογικό άνθρωπο σε σκέψεις.
Μεταδίδοντας την είδηση για την αποκάλυψη του προσώπου του Τζιχάντι Τζον, δήμιου της ISIS, εμφάνισαν μια φωτογραφία του Ρώσου προέδρου Βαλντιμίρ Πούτιν. Το περιστατικό προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Μόσχας, ενώ και το ρωσικό τηλεοπτικό δίκτυο Russia Today αναφέρθηκε σε συγκεκαλυμμένη προπαγάνδα.
