Πώς μεταβάλλεται ραγδαία το μοντέλο της μισθωτής εργασίας

Συνέντευξη στον Κώστα Φαρμάκη

Το μοντέλο εργασίας αλλάζει παγκοσμίως και ίσως δεν είναι μακριά η στιγμή όπου εργοδότες μας θα είμαστε εμείς οι ίδιοι. Τα παραδείγματα πολλά και ένα από τα πιο χαρακτηριστικά η πλατφόρμα People Per Hour, μια διαδικτυακή κοινότητα, αποτελούμενη από ταλαντούχα μέλη που επιθυμούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους εξ’ αποστάσεως, με το πάτημα μόλις ενός κουμπιού.

Είναι η πλέον έμπιστη πηγή όπου μπορείς να ολοκληρώσεις οποιαδήποτε εργασία χρειάζεσαι, γρήγορα, αξιόπιστα και με χαμηλό κόστος, από τον σχεδιασμό ενός λογότυπου, μέχρι την κατασκευή ενός blog ή ένα video promo.

Πρακτικά, κάποια επιχείρηση που ψάχνει να ολοκληρώσει κάποια υπηρεσία, έρχεται στο PeoplePerHour και είτε αγοράζει την υπηρεσία αυτή απευθείας (hourlies), είτε τη δημοσιεύει (post job), ώστε freelancers να τη δουν και να στείλουν προσφορές.

Ο ιδρυτής και CEO της υπηρεσίας, Ξένιος Θρασυβούλου γεννήθηκε το 1980 και είναι απόφοιτος μεταπτυχιακού διπλώματος μηχανικού από το Πανεπιστήμιο του Cambridge, ενώ έχει παρακολουθήσει σεμινάρια εκπαίδευσης διοικητικών στελεχών από το Πανεπιστήμιο του Harvard. Από το 2005, όταν και αποφάσισε να ιδρύσει το People Per Hour, η πλατφόρμα μετράει πλέον περισσότερα από ένα εκατ. μέλη και μέσω αυτής έχουν ολοκληρωθεί εργασίες εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων.

O ιδρυτής και CEO της υπηρεσίας, Ξένιος Θρασυβούλου.

Έχετε πει ότι απομακρυνόμαστε συνεχώς από το μοντέλο της μισθωτής εργασίας. Τι λένε τα στοιχεία σας;
Η αγορά των freelancers έχει διπλασιαστεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια και έχει φτάσει το ένα τρισ. δολάρια ετησίως. Μόνο στις ΗΠΑ δραστηριοποιούνται 50 εκατ. freelancers, δηλαδή το 1/3 των εργαζομένων. Παρόμοιο είναι το ποσοστό και σε άλλες ώριμες οικονομίες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο. Σε μια εποχή όπου η κρίση δεν βοηθάει την ανάκαμψη της αγοράς εργασίας, το Internet βοηθά τις δυνάμεις της αγοράς να βρουν νέους δρόμους και να κάνουν δουλειές χωρίς να περιμένουν την παρέμβαση του κράτους. Ευτυχώς, γιατί διαφορετικά θα ήμασταν πολύ χειρότερα.

Δηλαδή οι εργαζόμενοι παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους;
Όταν οι θεσμοί που θα έπρεπε να ηγούνται στη νέα εποχή μένουν πίσω, οι κοινότητες συνασπίζονται και «μεταναστεύουν» online. Βρίσκουν νέους καινοτόμους τρόπους να εργάζονται και να συναλλάσσονται παρακάμπτοντας το σύστημα. Η αύξηση των freelancers αποτελεί το δυναμικότερο παράδειγμα.

Και η ασφάλεια της μισθωτής εργασίας; Θυσιάζεται;
Καλός ο μισθός και η σταθερότητα, αλλά η ελευθερία είναι καλύτερη. Όσοι επιλέγουν να γίνουν freelancers έχουν καλύτερη σχέση ζωής-εργασίας. Ειδικά εμείς οι Έλληνες εννέα στις δέκα φορές θα προτιμήσουμε να βγάλουμε λίγα λιγότερα χρήματα αν αυτό σημαίνει περισσότερη ελευθερία. Και το καλύτερο είναι πως οι πιο αφοσιωμένοι κερδίζουν και χρήματα και ελευθερία. Κατάσταση πολύ προτιμότερη από το καθημερινό μαρτύριο ως υπάλληλος.

Ποιο είναι το σημαντικότερο μάθημα που έχετε πάρει μετά από δέκα χρόνια ως entrepreneur;
Κάθε μέρα υπενθυμίζω στον εαυτό μου πως δεν επιβιώνει ο ικανότερος, ο εξυπνότερος ή ο πιο εργατικός. Επιβιώνει αυτός που προσαρμόζεται. Όπως είπε ο Άντι Γκρόουβ της Intel «μόνο οι τρελοί επιβιώνουν». Για μένα αυτές είναι οι πιο σοφές λέξεις που έχει πει ποτέ επιχειρηματίας. Να είσαι τρελός, ποτέ να μην επαναπαύεσαι, ποτέ να μη χαλαρώνεις, ποτέ να μην εγκαταλείπεις. Έτσι δεν αποτυγχάνεις. Επίσης, να επανεφευρίσκεις συνεχώς τον εαυτό σου. Ειδικά στην τεχνολογία πρέπει να το κάνεις συνέχεια, αλλιώς γίνεσαι όλο και πιο ασήμαντος και στο τέλος πεθαίνεις. Συνέβη στην Kodak, στη Blockbuster, στην IBM, τη Blackberry, τη Nokia, όλοι ήταν ηγέτες στον τομέα τους και όλοι πίστεψαν ότι θα είναι για πάντα. Θα συνέβαινε και στην Apple, αν δεν υπήρχε ο Στιβ Τζομπς.

Ακούγεται εξαντλητικό
Είναι, ειδικά όταν το κάνεις κάθε μέρα. Και μην ξεχνάτε πως οι άνθρωποι δεν αγαπούν τις αλλαγές. Είμαι ιδρυτής και CEO και δεν έχει τύχει ούτε μία φορά να προσπαθώ να περάσω κάποια σημαντική αλλαγή και να μην συναντήσω σθεναρή αντίσταση είτε από πελάτες, είτε από υπαλλήλους, συνεργάτες, επενδυτές ή μετόχους. Ακόμα και από εμένα τον ίδιο. Είναι μέρος της δουλειάς. Οι άνθρωποι θα σε παρατήσουν, θα σε πουν τρελό, θα σε κριτικάρουν, θα πουν «άλλη παλαβή ιδέα έχει πάλι» ή «πάλι άλλαξε γνώμη;». Θα σε πουν άμυαλο και απερίσκεπτο. Θα σε υπακούσουν επειδή είσαι το αφεντικό. Όμως σκεφτείτε: δεν ήταν τρελός ο Μπράνσον όταν πήγε από τις δισκογραφικές στην αεροπορία; Ή ο Τζομπς από τους υπολογιστές στα mp3 players; Εκ των υστέρων αποδείχθηκε ότι είχαν δίκιο. Για αυτό έχω μάθει να κλείνω τα αυτιά μου σε όσους δεν θέλουν τις αλλαγές. Γιατί αν δεν κυνηγάς την αλλαγή, είσαι έτοιμος να πεθάνεις.

Πώς κυνηγά κανείς συνεχώς την αλλαγή;
Με την περιέργεια. Να θες συνεχώς να μαθαίνεις -έτσι νικάς και τη βαρεμάρα- και ποτέ να μην σταματάς, αλλιώς σε πέρασαν όλοι. Και όσο περισσότερα μαθαίνεις, τόσα λιγότερα διαπιστώνεις ότι ξέρεις. Ο Σωκράτης είχε δίκιο.

Είναι το PPH μια λύση για πλήρη απασχόληση ή απλώς για χαρτζιλίκι;
Οι περισσότεροι το έχουν ως συμπλήρωμα. Όμως λαμβάνω εκατοντάδες μηνύματα κάθε μήνα από ανθρώπους που μου λένε πως το ξεκίνησαν part time και που σύντομα πέτυχαν τόσο πολύ, που όχι μόνο άφησαν τις κανονικές δουλειές τους, αλλά μετακόμισαν σε μια παραλία και εργάζονται από εκεί. Νιώθω υπερηφάνεια και ταυτόχρονα θυμό. Υπερηφάνεια που μπόρεσα και άλλαξα τις ζωές τους με την υπηρεσία μου. Θυμό επειδή δεν μπορώ να είμαι και εγώ σε μια παραλία.

Πώς ήταν το 2014 για την People Per Hour;
Ο τζίρος αυξήθηκε κατά 50%, δεν μπορώ να αποκαλύψω ακριβή ποσά, αλλά είμαστε σε ένα καλό οκταψήφιο νούμερο. Ήταν η πρώτη μας πλήρως κερδοφόρος χρονιά και αυτό αποτέλεσε ορόσημο, άλλαξε την ψυχολογία μας, πλέον είμαστε μια αυτάρκης εταιρεία που δεν αποτείνεται στους μετόχους της μόνο για βοήθεια, αλλά παράγει αξία για εκείνους. Αλλάξαμε κατηγορία, μπήκαμε στο κλαμπ των «ενηλίκων». Λίγες startups φτάνουν σε αυτό το σημείο και αυτό είναι το μεγαλύτερό τους μειονέκτημα. Οι επιχειρήσεις υπάρχουν για να φτιάχνουν πράγματα που θα αγαπήσουν οι πελάτες και θα πληρώσουν για αυτά, διαφορετικά δεν είναι επιχειρήσεις. Πολλοί στις μέρες μας φαίνεται ότι αυτό το έχουν ξεχάσει.

Πρακτικά, τι αλλάζει αυτή η ενηλικίωση;
Σταματάς να σκέφτεσαι σαν μια μικρή ευάλωτη startup και βλέπεις τον εαυτό σου ως μια ώριμη εταιρεία. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως αποκτάς συνήθειες μεγάλων δυσκίνητων οργανισμών. Παραμένουμε λιτοί, με οριζόντια δομή, χωρίς ιεραρχίες και βαρετά μίτινγκ με powerpoint. Φτάσαμε εδώ με απόλυτη προσήλωση στον στόχο μας, συνεχή πρόοδο και κουλτούρα σκληρής ειλικρίνειας.

Πώς δραστηριοποιείστε στην Ελλάδα;
Η βάση μου είναι στην Νέα Υόρκη, αλλά στην Αθήνα εδρεύουν οι προγραμματιστές, το product management, το design και η εξυπηρέτηση πελατών. Και συνεργαζόμαστε πολύ στενά με την αθηναϊκή startup σκηνή στην προώθηση του SuperTasker.com, της πλατφόρμας μας για ανάθεση και εκτέλεση ψηφιακών εργασιών (design, λογότυπα, infographic, συντήρηση sites κ.ά.) μέσα σε λίγες ώρες με υψηλή ποιότητα.

Μέσα σε όλα αυτά γράφετε και στο blog σας. Γιατί;
Όχι μόνο γράφω στο blog, αλλά ζωγραφίζω και μαγειρεύω. Έτσι ξεκουράζω το μυαλό μου και εξασκώ τη δημιουργική μου πλευρά. Γράφω επειδή θέλω να μοιραστώ τις εμπειρίες μου, την ιστορία μας, τις αποτυχίες, τι μάθαμε, με την ελπίδα πως άλλοι entrepreneurs θα βρουν εκεί κάτι χρήσιμο που θα τους βοηθήσει στα δικά τους βήματα. Είναι πολύ σημαντικό να μοιράζεσαι τις αδυναμίες σου. Δεν είναι η ζωή σου μια σειρά από επιτυχίες μόνο. Πες και τι χαζομάρες έκανες. Δείχνει θάρρος και ταπεινότητα. Δεν είσαι άτρωτος, παραδέξου το. Οι περισσότεροι entrepreneurs θέλουν να αποπνέουν εικόνα σιγουριάς και δύναμης. Όμως οι πιο επιτυχημένοι από αυτούς έχουν και ενσυναίσθηση και ταπεινότητα.

Πώς βλέπετε το μέλλον των επιχειρήσεων;
Από τα κρατικά μονοπώλια πήγαμε στους κολοσσούς με τις δεκάδες χιλιάδες εργαζομένων και από εκεί στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που σήμερα αποτελούν τη ραχοκοκκαλιά του εμπορίου. Το επόμενο βήμα είναι οι micro-businesses, ο εκδημοκρατισμός της επιχειρηματικότητας. Κανείς δεν θα είναι «too big to fail», η κινητικότητα και η αλλαγή θα είναι συνεχής, και η αξία των επιχειρήσεων θα είναι πολύ μεγαλύτερη από το απλό άθροισμα των μερών τους. Συμβαίνει ήδη, αλλά αργά. Λειτουργεί και εδώ η αντίσταση στην αλλαγή.

Πώς βλέπετε την κρίση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα;
Θλίβομαι ως Έλληνας που βλέπω την πατρίδα μας σε αυτή την κατάσταση, αλλά είμαι υπερήφανος που συμμετέχω έστω και με τις μικρές μου δυνάμεις στη δημιουργία θέσεων εργασίας μέσα από τις δύο πλατφόρμες μου που, επιπλέον, δίνουν την ευκαιρία σε freelancers να κερδίζουν δουλειές από το εξωτερικό και να έχουν έσοδα κατά τη δύσκολη αυτή περίοδο.

Ποια είναι τα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα σχέδιά σας;
Όπως λέω στην ομάδα μου, «κάνω σχέδια μόνο για αύριο, και για μετά από 5 χρόνια. Όλα τα ενδιάμεσα είναι δική σας δουλειά να αποφασίσετε». Δουλειά του ηγέτη είναι να θέτει στόχους και όραμα και ταυτόχρονα να πιέζει για άμεσα αποτελέσματα. Αυτή είναι η γέφυρα που ενώνει το όραμα με την απόδοση. Αν τα θέσεις σωστά, όλα τα υπόλοιπα θα έρθουν χωρίς πολύ σχεδιασμό.

Ο μακροπρόθεσμος στόχος, λοιπόν, είναι να φτιάξουμε πολλές πλατφόρμες στα πρότυπα του People Per Hour, όπως ήδη φτιάξαμε το SuperTasker.com, και αυτές να αλλάξουν το τοπίο, όπως γίνεται ήδη. Ο τομέας βρίσκεται σε εμβρυϊκό στάδιο και έχει τεράστιες προοπτικές. Νικητής θα είναι εκείνος που θα καταφέρει με συνεχή καινοτομία, συνεχή και ταχύτατη ανάπτυξη προϊόντων, να δώσει λύσεις σε μια αγορά που, όπως πιστεύω, θα γνωρίσει εκρηκτική ανάπτυξη στο μέλλον, αλλά ακόμα είναι στην αρχή.