Fortune: Πέντε συμπεράσματα από την σκληρή ομιλία Τσίπρα

του Τζέφρι Σμιθ

Ο αριστερός πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας τα έδωσε όλα την Τρίτη, εκτοξεύοντας έναν καταιγισμό κατηγοριών και χαρακτηρισμών κατά των πιστωτών της χώρας του, στην ομιλία του στη Βουλή, στην Αθήνα. Τελικά, το χθεσινό μπαράζ λέξεων σημαίνει κάτι διαφορετικό απ’ όλα όσα έχουν προηγηθεί;

1. «Οι πραγματικές διαπραγματεύσεις αρχίζουν τώρα».
Συμβαίνει αυτό που είχαμε υποψιαστεί εδώ και μήνες: η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στην Αθήνα έχει προετοιμαστεί γι’ αυτή τη στιγμή . Επειδή δεν είχε άλλο τρόπο επίδρασης στους εταίρους της, περίμενε μέχρι να γίνει σαφές πόσο θα πληγωθούν από μια ελληνική χρεοκοπία και / ή έξοδο (αυτό εξηγεί εν μέρει και την έλλειψη σοβαρότητας και λεπτομέρειας στις περισσότερες από τις εναλλακτικές που έχει αντιπροτείνει έναντι των μέτρων λιτότητας των πιστωτών από τον Φεβρουάριο). Οι αγορές αρχίζουν να αναρωτιούνται αν άλλες εύθραυστες οικονομίες της Ευρωζώνης, μερικές απ’ τις οποίες μόλις βγήκαν από προγράμματα διάσωσης, θα μπορούσαν πραγματικά να αντιμετωπίσουν το σοκ: το κόστος δεκαετούς δανεισμού της Πορτογαλίας έχει διπλασιαστεί από τα μέσα Απριλίου, ενώ και το κόστος δανεισμού της Ιταλίας κινείται σε παρόμοια επίπεδα. Ακόμα κι αν αυτό δεν οφείλεται μόνο με τη «μετάδοση» του προβλήματος από την Ελλάδα (ο φόβος του αποπληθωρισμού φαίνεται να έχει τελειώσει επίσης), και ακόμη και αν το απόλυτο κόστος δανεισμού είναι ακόμη τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο από τα επίπεδα που ήταν στην κρίση του 2011, τα υπουργεία Οικονομικών της Ευρώπης λαμβάνουν τα σήματα και δεν τους αρέσει αυτό που βλέπουν. Ο Τσίπρας θα ελπίζει ότι το ενιαίο μέτωπο των άλλων 18 μελών της ευρωζώνης θα ραγίσει κάτω από την πίεση της μεταβλητότητας της αγοράς.

2. Μια μαζική επίθεση κατά των πιστωτών
Η τακτική Τσίπρα για το μεγαλύτερο διάστημα των τεσσάρων τελευταίων μηνών είναι να εμφανίζει τους πιστωτές – τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο – να έχουν στραφεί ο ένας εναντίον του άλλου. Ωστόσο, στην ομιλία του την Τρίτη, ο ίδιος στράφηκε ταυτόχρονα κατά των τριών με εξαιρετικά ωμή γλώσσα, κατηγορώντας το ΔΝΤ για «εγκληματική ευθύνη» για την τρέχουσα κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και της ΕΚΤ για τακτικές «οικονομικής ασφυξίας». Οι δανειστές συναντήθηκαν πριν από δύο εβδομάδες και κατήρτισαν τις «τελικές», όπως ήλπιζαν, προτάσεις για την παράταση του προγράμματος διάσωσης στην Ελλάδα μετά το τέλος του Ιουνίου. Φαίνεται ότι ο Τσίπρας έχει παραιτηθεί από την προσπάθεια να τους χωρίσει, τουλάχιστον για την ώρα.

3. Η σημασία του τραπεζικού συστήματος
Όπως επισημαίνει ο Duncan Weldon του BBC, αυτό το είδος της γλώσσας δείχνει ότι ο Τσίπρας δεν φοβάται μια κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος στην Ελλάδα μέσα στις επόμενες ημέρες, αλλιώς ο τόνος του θα ήταν πιο συγκρατημένος. Ίσως ο Τσίπρας να αναθάρρησε από το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι είπε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τη Δευτέρα ότι «η αξιολόγηση της εποπτικής αρχής σ’ αυτό το στάδιο είναι ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι φερέγγυες και οι εγγυήσεις που παρέχουν είναι επαρκείς», δήλωση την οποία οι περισσότεροι αντιλήφθηκαν ως ένδειξη ότι η ΕΚΤ δεν θα επιβάλει ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων στις ελληνικές τράπεζες εκτός αν έχει μια σαφή εντολή από τους πολιτικούς της Ευρωζώνης.

4. Δίνει ό,τι παίρνει
Τα σχόλια του Τσίπρα δεν ήρθαν από το πουθενά. Νωρίτερα την Τρίτη, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι προέβησαν στην πιο ειλικρινή αποδοχή εκ μέρους τους ότι προετοιμάζουν σχέδια έκτακτης ανάγκης για ένα «Grexit», σπάζοντας ένα ταμπού που έχει διατηρηθεί για ένα εκπληκτικά μεγάλο χρονικό διάστημα. Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Valdis Dombrovskis δήλωσε σε συνέντευξη τύπου ότι υπάρχουν «κάποιες συζητήσεις που αφορούν ένα λιγότερο ευνοϊκό σενάριο», ενώ ο Υπουργός Οικονομικών του Βελγίου, Johan Van Overtveldt, δήλωσε τη Δευτέρα ότι «η στάση που έλαβε η ελληνική κυβέρνηση μάς υποχρεώνει να εξετάσουμε άλλες επιλογές, εκ των οποίων η πιο ακραία είναι το Grexit». Ύστερα απ’ αυτές τις δηλώσεις, ο Τσίπρας μπορεί να αισθάνθηκε ότι έπρεπε να απαντήσει στην κλιμάκωση της ρητορικής.

5. Προετοιμάζοντας το έδαφος για μια υποχώρηση
Τα σχόλια της Τρίτης ήταν σκληρά και επιθετικά, αλλά δεν σημαίνει ότι πρέπει να τα πάρουν όλοι τοις μετρητοίς. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Τσίπρας μίλησε για την ολοκλήρωση της θητείας της κυβέρνησής του, πράγμα που δείχνει πως δεν επιδιώκει να κάνει τον μάρτυρα. Αυτό, όσο τίποτε άλλο, δείχνει ότι θέλει ακόμα μια συμφωνία. Στην πραγματικότητα, το χάσμα μεταξύ των θέσεων των δύο πλευρών τείνει να κλείσει: οι πιο πρόσφατες προτάσεις της Ελλάδας αποδέχονται την ανάγκη για ένα πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού στο 1% του ΑΕΠ. Αλλά περαιτέρω περικοπές στις συντάξεις του δημοσίου τομέα και αυξήσεις του ΦΠΑ σε αγαθά όπως το ηλεκτρικό ρεύμα παραμένουν σημεία τριβής και ο Τσίπρας αρνήθηκε να υποχωρήσει ως προς αυτά. Δεν θα χρειαζόταν κάτι περισσότερο για να επιτευχθεί μια συμφωνία. Αλλά για να καταφέρει ο Τσίπρας να «πουλήσει» μια τέτοια υποχώρηση στους δικούς του οπαδούς (πολλοί από τους οποίους βρίσκονται πιο αριστερά απ’ ό,τι ο ίδιος), πρέπει να φανεί ότι έδωσε τη μάχη μέχρι τέλους. Ομιλίες όπως αυτές της Τρίτης αποτελούν ουσιαστικό μέρος της δημιουργίας αυτής της εντύπωσης.

Πηγή: fortune.com