Να σωθεί ή όχι η Ελλάδα; Ήρθε η ώρα για την Ευρώπη να αποφασίσει

Η Ευρώπη αντιμετωπίζει ποικίλα μέτωπα: Οι μετανάστες έρχονται κατά χιλιάδες από τη Βόρεια Αφρική. Η Ουκρανία παραπαίει στο χείλος του γκρεμού. Και οι πληγές της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης εξακολουθούν να επουλώνονται.

Τώρα οι ηγέτες της Ευρώπης έχουν άλλη μια κρίση για να ασχοληθούν – μια που θα μπορούσε να αποτελέσει το μεγαλύτερο πλήγμα για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση εδώ και 60 χρόνια, όπως τονίζει και το CNN Money.

Η ηχηρή απόρριψη των όρων της Ευρώπης για μια διάσωση από τον ελληνικό λαό απαιτεί μια άμεση αντίδραση.

Η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει σύντομα χωρίς χρήματα. Αυτό θα σήμαινε σχεδόν σίγουρα ότι θα πρέπει να εγκαταλείψει το ευρώ – το επίκεντρο των προσπαθειών γενεών ολόκληρων ευρωπαίων πολιτικών να συνενώσουν μια ήπειρο που γνώρισε δύο φορές τον πόλεμο τον περασμένο αιώνα.

Με τόσα πολλά να διακυβεύονται, γιατί είναι τόσο δύσκολο να επιτευχθεί μια συμφωνία;

Γιατί η Ευρώπη, της οποίας οι ηγέτες συναντήθηκαν χθες Τρίτη σε μια έκτακτη σύνοδο κορυφής, δεν καθιστά πιο εύκολο για την Ελλάδα να αντιμετωπίσει το τεράστιο χρέος της; Δυστυχώς, δεν είναι τόσο απλό. Υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα που στρέφουν τους Ευρωπαίους ηγέτες και προς τις δύο κατευθύνσεις.

Το ευρώ εισήχθη τον Ιανουάριο του 1999. Οι αρχιτέκτονές του πίστευαν ότι θα ενίσχυε την Ευρώπη, καθιστώντας ευκολότερο το επιχειρείν σε διασυνοριακό επίπεδο, και βοηθώντας τους καταναλωτές, επιτρέποντάς τους να συγκρίνουν τιμές. Πλέον, το ευρώ έχει γίνει το πιο ορατό σύμβολο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Αλλά σε αντίθεση με άλλες μεγάλες νομισματικές ενώσεις, όπως οι ΗΠΑ, η ευρωζώνη δεν συνοδεύτηκε από μια συγκέντρωση της πολιτικής εξουσίας ή τη δημιουργία ενός μεγάλου ομοσπονδιακού προϋπολογισμού που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να βοηθηθούν τα φτωχότερα μέλη.

Οι ψηφοφόροι δεν ήταν έτοιμοι γι ‘αυτό. Αντ’ αυτού, οι 11 κυβερνήσεις που ξεκίνησαν το ευρώ συμφώνησαν σε κανόνες που, μεταξύ άλλων, στόχο είχαν να αποτρέψουν την καθεμία απ’ το να δανείζεται υπερβολικά. Ο στόχος ήταν να εξασφαλιστεί ότι το νόμισμα θα παρέμενε σταθερό.

Από τότε, το βιβλίο κανονισμών έχει μεγαλώσει για να καλύψει το πώς ρυθμίζονται οι τράπεζες και πώς οι κυβερνήσεις που μπαίνουν σε μπελάδες χρηματοοικονομικά μπορούν να διασωθούν. Χώρες όπως η Ιρλανδία, η Πορτογαλία και η Ισπανία ακολούθησαν τους κανόνες αυτούς σε περιόδους κρίσης – και είδαν τις οικονομίες τους να αναπτύσσονται εκ νέου μετά από επίπονα προγράμματα διάσωσης.

Η Ελλάδα δεν έχει μπει σε τροχιά ανάπτυξης. Δεν έδειξε αποφασιστικότητα ως προς τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις, και δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το δεύτερο από τα δύο τεράστια πακέτα διάσωσης συνολικού ύψους 240 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Μεγάλο μέρος των χρημάτων αυτών δόθηκε από άλλες κυβερνήσεις της Ευρώπης, οι οποίες καλούνται να εξηγήσουν στους ψηφοφόρους τους το πώς δαπανώνται αυτά τα χρήματα. Δεν καταλαβαίνουν γιατί οι κανόνες πρέπει να αλλάζουν για την Ελλάδα, ούτε γιατί πρέπει να διαγράψουν το χρέος της, που θα σήμαινε ότι ένα κράτος επιδοτεί ένα άλλο.

Ο Σίγκμαρ Γκάμπριελ, υπουργός Οικονομίας και Αντικαγκελάριος της Γερμανίας, δήλωσε ότι μια ειδική μεταχείριση θα ήταν μοιραία για το νόμισμα. Εάν η Ελλάδα μπορεί να λάβει ελάφρυνση χρέους, γιατί όχι κι άλλες χώρες;

«Αυτό θα ήταν το τέλος του ευρώ», είπε στους δημοσιογράφους τη Δευτέρα.

Ορισμένοι αναλυτές λένε μάλιστα ότι η αποκοπή της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα μπορούσε ακόμη και να βοηθήσει το ευρώ, επιτρέποντας στις υπόλοιπες 18 χώρες να ενωθούν ακόμα στενότερα.

Αλλά εάν η Ευρώπη διατηρήσει μια άκαμπτη στάση ως προς τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του ευρώ, κινδυνεύει να γίνει μάρτυρας μιας οικονομικής καταστροφής στην Ελλάδα.

Απομονωμένη από κάθε οικονομική υποστήριξη, η Ελλάδα θα αναγκαζόταν να εκτυπώσει το δικό της νόμισμα, και ο πληθωρισμός πιθανότατα θα αυξανόταν – κάνοντας τη ζωή ακόμα πιο σκληρή για τα εκατομμύρια των Ελλήνων που έχουν ήδη περάσει δύσκολα τα τελευταία χρόνια.

Πράγματι, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι μιλούν ήδη για το πώς θα μπορούσαν να παρέχουν ανθρωπιστική βοήθεια, όπως φάρμακα και άλλα βασικά αγαθά, αν η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να αντέξει οικονομικά τις εισαγωγές. Χωρίς αυτή τη βοήθεια, η κοινωνική και πολιτική αναταραχή θα μπορούσε να κλιμακωθεί.

Η προοπτική ενός αποτυχημένου κράτους στη νοτιοανατολική Ευρώπη προκαλεί ανησυχία σε όσους χαράσσουν πολιτική στις Βρυξέλλες και στην Ουάσινγκτον. Η Ελλάδα είναι μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά φλερτάρει και με τη Ρωσία. Και είναι πύλη προς την Ευρώπη για πολλούς μετανάστες που εγκαταλείπουν τον πόλεμο, τον τρόμο και τη φτώχεια στη Μέση Ανατολή και την Αφρική.

Υπάρχει κι άλλος σημαντικός λόγος που η Ευρώπη θα δώσει στην Ελλάδα μια δεύτερη ευκαιρία. Η πορεία προς την ένταξη του ευρώ υποτίθεται ότι θα ήταν ένας μονόδρομος. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει κανένα βιβλίο κανόνων για το πώς μπορεί να ρυθμιστεί η έξοδος μιας χώρας.

Ένα φαινόμενο ντόμινο είναι απίθανο τώρα. Είναι δύσκολο να φανταστούμε οποιαδήποτε άλλη χώρα να επιλέγει να ακολουθήσει την Ελλάδα στην οικονομική άβυσσο, αλλά ένα «Grexit» θα έφερνε την Ευρωζώνη σε αχαρτογράφητα νερά.

Και τέλος, υπάρχει και η πραγματικότητα του χρήματος. Η ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας μπορεί να κοστίσει στους πιστωτές 127 δισεκατομμύρια ευρώ, τα περισσότερα από τα οποία αφορούν την Ευρώπη, σύμφωνα με αναλυτές της RBS. Μια έξοδος της χώρας από το ευρώ θα κόστιζε τουλάχιστον 227 δισεκατομμύρια, εκτιμούν.

Δύσκολη επιλογή, πράγματι.