10ο ΕΣΩ στη Στέγη του ιδρύματος Ωνάση: Mια μεταπανδημική γιορτή του design
Από τον Θανάση Διαμαντόπουλο
Μετά την πανδημία, το 10ο ΕΣΩ στη Στέγη του ιδρύματος Ωνάση. Αυτή τη φορά με πιο διεθνή αέρα, χάρη στη συνεργασία και επιμέλεια του ιδρύματος Mies Van Der Rohe, -αυτού που διοργανώνει τα πιο έγκυρα και ταυτόχρονα δημοφιλή βραβεία αρχιτεκτονικής στην Ευρώπη.
Το ΈΣΩ 2022, στην δέκατη εκδοχή του, σε επιμέλεια του Βασίλη Μπαρτζώκα (ΑRCHISEARCH.gr/Design Ambassador) και του Διευθυντή Προγράμματος του ιδρύματος και των Βραβείων Mies Van Der Rohe ήταν επίσης μια συμπαραγωγή της Design Ambassador/ARCHISEARCH.gr και του +Design Magazine με το Ίδρυμα Ωνάση.
Η Δανάη Μάκρη head of content της Design Ambassador και ο Ivan Blasi ήταν οι κύριοι “moderators” του συνεδρίου, που ξεκίνησε με την ομιλία του στρατευμένου αρχιτέκτονα Joel Sanders, που μάχεται για τη δημιουργία δημόσιων χώρων που να είναι προσβάσιμοι και φιλόξενοι για ανθρώπους διαφορετικών ηλικιών, φύλων, ικανοτήτων, πολιτισμικών ταυτοτήτων και θρησκειών.
Μετά από μια σύντομη συζήτηση μεταξύ Joel Sanders και Ivan Blasi ακολούθησε το πρώτο πάνελ. Θέμα του οι περιβαντολλογικές και πολιτιστικές αφηγήσεις και συντονιστής, αυτή τη φορά, ήταν ο Δρ. Ηλίας Μεσσίνας ιδρυτής και επικεφαλής του Ecoweek.org.
Στο πάνελ συμμετείχαν η Λύδια Ξυνογαλά ιδρύτρια του Alos ενός αρχιτεκτονικού γραφείου που ασχολείται με προωθημένα θέματα έρευνας πάνω στην αρχιτεκτονική. Ο Θωμάς Δοξιάδης διπλωματούχος αρχιτέκτονας του Harvard και διεθνώς αναγνωρισμένος ιδρυτής του αρχιτεκτονικού γραφείου Doxiadis+. Και τέλος ο Δρ. Ανδρέας Θεοδωρίδης αρχιτέκτονας, ειδικευμένος στην τεχνολογία περιβάλλοντος και ερευνητικός συνεργάτης στο Κέντρο Αρχιτεκτονικών Οικοσυστημάτων (CEA) του Πανεπιστημίου Yale.
Ακολούθησε μια συζήτηση ανάμεσα στον Ivan Blasi και την Αφροδίτη Παναγιωτάκου διευθύντρια πολιτισμού στο ίδρυμα Ωνάση.
Συζήτησαν για την Τέχνη και το πως αυτή αντιμετωπίζεται στο δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα (βλ. μουσείο), ανέλυσαν τα υπέρ και τα κατα της κάθε πρακτικής, και προσέθεσαν το πως τα βραβεία mies van der rohe βραβεύουν έργα που έχουν κοινωνικό πρόσημο και αποφέρουν ωφέλη στο δημόσιο. Καταλήγοντας είπαν πως η Στέγη Ωνάση παρότι είναι ένα ιδιωτικό ίδρυμα ενδιαφέρεται πολύ για το κοινωνικό της πρόσημο και τον αντίκτυπο που έχει στα κοινά.
Βλέποντας εν συνεχεία, τα Lifetime achievement awards από το Archisearch ο θεατής νιώθει σα μάρτυρας της θυληκής πλευράς της ελληνικής αρχιτεκτονικής-με την ευρύτερη έννοια- ιστορίας. Τα βραβεία απένειμε η διακεκριμένη αρχιτέκτονας, σε ακαδημαικό αλλά και επαγγελματικό επίπεδο, Ρένα Σακελλαρίδου.
Πρώτη παρέλαβε το βραβείο της(η σειρά απονομής των βραβείων ήταν τυχαία) η Σέβα Καρακώστα, που είχε την ευκαιρία να συναναστραφεί πολύ σημαντικούς ανθρώπους, όπως ο Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Εγγονόπουλος ή ο Τσαρούχης. Μόλις ολοκλήρωσε τις σπουδές της, εκπόνησε τη διπλωματική της στον τομέα της Πολεοδομίας ‒της άρεσε πολύ‒ και στη συνέχεια ο Αντώνης Κριεζής της πρότεινε να γίνει επιμελήτρια στην έδρα του, με υπεύθυνο τον ίδιο.
Η επόμενη βραβευθείσα, η Μάρω Καρδαμίτση – Αδάμη (Αθήνα 1945), είναι αρχιτέκτονας, ομότιμη καθηγήτρια του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου με γνωστικό αντικείμενο “αρχειακή τεκμηρίωση και αρχιτεκτονική σύνθεση”. Από το 1974 και μέχρι το 2009 δίδαξε στο ΕΜΠ σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο (προστασία μνημείων-συντήρηση και αποκατάσταση μνημείων και συνόλων), καθώς και σε μεταπτυχιακά σεμινάρια άλλων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων σε θέματα σχετικά με την πολιτιστική μας κληρονομιά και την αρχιτεκτονική τεκμηρίωση. Είναι υπεύθυνη των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη. “Η ψυχή της αρχαίας γνώσης στο μουσείο Μπενάκη”, έχει ως αντικείμενο τη γνώση της αρχιτεκτονικής.
Τρίτη η Νέλλα Γκόλαντα. Η οποία είναι η μοναδική Ελληνίδα εικαστικός ή “γλύπτης αστικού τοπίου” όπως αυτοπροσδιορίζεται, στης οποίας το έργο έχουν γίνει τόσες αναφορές σε ξένα πανεπιστημιακά βιβλία, περιοδικά αλλά και σε ακαδημαϊκά μαθήματα.
Οδηγός της η “τρομερή” ανάγκη να υπηρετήσει τους “χυμούς” αυτού του τόπου, είπε η ίδια.
Ακολούθησε μια συζήτηση ανάμεσα στη Sara Kolata και τον Ivan Blasi με θέμα την επιχειρηματική πλευρά της αρχιτεκτονικής στην οποία η Sarah παρουσίασε την πρωτοποριακή πλατφόρμα και event που θα λάβει χώρα στo AKTO College στις 25 και 26 Ιουνίου και έχει το όνομα “Disrupt Symposium Αthens”.
Το event αυτό στο οποίο θα μιλήσουν διακεκριμένοι αρχιτέκτονες για το πώς τρέχουν τα γραφεία τους, πως αξιολογούν τους συνεργάτες τους, πως κοστολογούν τα έργα τους και το τι προκλήσεις έχουν να διαχειριστούν στην καθημερινότητά τους, έχει ως σκοπό την ευαισθητοποίηση των συμμετεχόντων αρχιτεκτόνων, μηχανικών, κατασκευαστών πάνω στη επιχειρηματική πλευρά της δουλειάς τους.
To επόμενο πάνελ είχε ως συντονιστή έναν από τους κορυφαίους δημοσιογράφους αρχιτεκτονικής παγκοσμίως και αυτόν που επιμελείται ως επικεφαλής το φεστιβάλ αρχιτεκτονικής New London Architecture: τον Peter Murray.
Ως ομιλητές συμμετείχαν η Dr. Maria Langarita του γραφείου Langarita-Navarro(διδάκτωρ αρχιτεκτονικής του ETSA Μαδρίτης και διδάσκει αρχιτεκτονικά έργα στο ίδιο πανεπιστήμιο) και ο Xander Vermeulen Windsant ιδρυτής του γραφείου XVW Architectuur. Θέμα τους η πολιτιστική κληρονομιά πάνω στο οποίο ο καθένας μίλησε για την εμπειρία του αντίστοιχα σε Μαδρίτη και Άμστερνταμ.
Το πάνελ με τον τίτλο “καινούργιες ζωές” που συντόνισε ο Δρ. Ηλίας Μεσσίνας συνέθεταν οι Πάνος Σακκάς, ιδρυτικό στέλεχος του γραφείου New Raw με έδρα το Ρόττερνταμ, η Ήβη Διαμαντοπούλου και ο Jaffer Kolb ιδρυτές των New Affiliates στη Νέα Υόρκη και ο Γιώργος Μητρούλιας του αρχιτεκτονικού ερευνητικού γραφείου Area, στην Αθήνα. Κεντρικό θέμα συζήτησης η καινούργια ζωή που μπορεί να δωθεί σε υλικά αλλά και σε χώρους.
Τέλος, ο Frederic Druot, ιδρυτής του γραφείου Frederic Druot Architecture από τις αρχές των 90ς και ο Jose Toral του γραφείου Peris+Toral.arquitectes με έδρα τη Βαρκελώνη συζήτησαν για τους τρόπους ζωής, τη βιωσιμότητα μέσα από τη μεταμόρφωση που υφίστανται όλα αυτά ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια. Πραγματικά, το συνέδριο ήταν μια προσπάθεια χαρτογράφησης του αγνώστου, η αλλιώς του αρχιτεκτονικού κόσμου μετά την πανδημία.
