Το 2014 θα είναι η χρονιά των μετοχών

Από τον Γιάννη Παπαδογιάννη*

ΑΙΣΙΟΔΟΞΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΧΡΟΝΙΑ στις χρηματιστηριακές αγορές εμφανίζεται ο Ευάγγελος Χαρατσής, διευθύνων σύμβουλος της Beta Χρηματιστηριακή. Σημειώνει δε ότι το 2014 θα είναι έτος μετοχών, ωστόσο υπογραμμίζει ότι η έναρξη της σταδιακής απόσυρσης των μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας από τη FED θα αποτελέσει μεγάλη πρόκληση για τις αγορές και είναι πιθανό να προκαλέσει μεταβλητότητα. Όπως τονίζει, το πώς θα αντιδράσουν οι αγορές στο tapering αποτελεί το νέο μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί.

Από τις επιμέρους αγορές ξεχωρίζει την Ευρώπη, σημειώνοντας ότι η αντιμετώπιση της κρίσης και των προβλημάτων που ταλαιπώρησαν την Ευρωζώνη το προηγούμενο διάστημα φέρνει τις ευρωπαϊκές μετοχές στην πρώτη γραμμή του επενδυτικού ενδιαφέροντος. Ο διευθύνων σύμβουλος της Beta εκτιμά ότι το ελληνικό χρηματιστήριο, εφόσον παγιωθεί η θετική τάση της οικονομίας και το 2014, μπορεί να προσφέρει υψηλές αποδόσεις. Παράλληλα ξεχωρίζει ως ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες επενδυτικές επιλογές τις ομολογιακές εκδόσεις ελληνικών εταιρειών. Σε ό,τι αφορά τους κινδύνους που θα μπορούσαν να ανατρέψουν τη θετική πορεία, ξεχωρίζει αυτούς που συνδέονται με την πολιτική σταθερότητα, αλλά και με την αποτελεσματικότητα της Ευρωζώνης να προχωρήσει στην έγκαιρη υλοποίηση των μεγάλων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που απαιτούνται, όπως η τραπεζική ενοποίηση.

Ποια είναι η γενική εκτίμησή σας για τις προοπτικές των αγορών το 2014;
Θα έλεγα ότι είμαι συγκρατημένα αισιόδοξος. Η μεγάλη πρόκληση για τις διεθνείς αγορές τη νέα χρονιά είναι η έναρξη της σταδιακής απόσυρσης των μέτρων ενίσχυσης της ρευστότητας από τη FED, το αποκαλούμενο tapering. Η ευφορία που επικρατεί τους τελευταίους μήνες στις αγορές σε όλο τον κόσμο είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της ρευστότητας που τροφοδοτείται από τις κεντρικές τράπεζες, στην προσπάθειά τους να αναθερμάνουν την οικονομική δραστηριότητα. Η Αμερική έχει ανακτήσει τον βηματισμό της και το ζήτημα πλέον είναι πότε θα πραγματοποιηθεί η απόσυρση των μέτρων στήριξης: τον προσεχή Ιανουάριο ή τον Μάρτιο; Το πώς θα αντιδράσουν οι αγορές στο tapering αποτελεί το μεγάλο στοίχημα της νέας χρονιάς. Σημαντικά βελτιωμένες εμφανίζονται οι συνθήκες για τις ευρωπαϊκές αγορές.

Αυτή η αναντιστοιχία μεταξύ της ευφορίας στα χρηματιστήρια και της κατάστασης στην πραγματική οικονομία δεν κρύβει κινδύνους;
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα χρηματιστήρια αποτελούν μηχανισμούς προεξόφλησης. Πολλές φορές βλέπουμε την οικονομία να βρίσκεται σε εξαιρετική κατάσταση και τα χρηματιστήρια να υποχωρούν, αλλά και το αντίστροφο. Τώρα βλέπουμε μια εξαιρετικά θετική εικόνα για τις αγορές και σημαντικές δυσκολίες και προκλήσεις στο πεδίο της πραγματικής οικονομίας. Το πραγματικό ερώτημα είναι αν τα χρηματιστήρια δικαιολογείται να προεξοφλούν μια καλύτερη εικόνα για τις οικονομίες ή όχι. Είναι κάτι που θα φανεί. Με βάση της αποτιμήσεις, πράγματι, ειδικά στις ΗΠΑ, φαίνεται ότι πολλές εταιρείες διαπραγματεύονται σε υψηλά επίπεδα τιμών. Ωστόσο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είχε προηγηθεί μια περίοδος ύφεσης κατά την οποία οι επιχειρήσεις περιόρισαν τα έξοδα και ενίσχυσαν την ανταγωνιστικότητα και την αποτελεσματικότητά τους.

Έτσι, μικρή βελτίωση της ζήτησης μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση της κερδοφορίας. Νομίζω ότι αυτό βλέπουν οι αγορές: ότι, παρά τον περιορισμό της νομισματικής χαλάρωσης, η αύξηση της κερδοφορίας θα δικαιολογεί τις σημερινές υψηλές αποτιμήσεις. Θεωρώ ότι το 2014 θα περάσουμε σε μια αγορά που δεν θα είναι καθοδηγούμενη τόσο από τα επιτόκια, όσο από την εξέλιξη της εταιρικής κερδοφορίας.

Αν έπρεπε να ξεχωρίσετε κάτι για το 2014, τι θα ήταν αυτό;
Οι ευρωπαϊκές μετοχές. Η διάθεση των επενδυτών για την Ευρώπη είναι θετική, ενώ οι αποτιμήσεις των ευρωπαϊκών μετοχών διαμορφώνονται σε σχετικά ελκυστικά επίπεδα. Η έξοδος της Ευρωζώνης από την κρίση, που την ταλαιπώρησε τα τελευταία χρόνια, αποτελεί ένα επενδυτικό στοίχημα που συγκεντρώνει μεγάλο ενδιαφέρον. Το 2013 οι περισσότεροι τις απέφευγαν ευρωπαϊκές τοποθετήσεις, όμως αυτό αλλάζει. Οι συνθήκες ωριμάζουν, ενώ έχουμε το παράδειγμα της Ιρλανδίας, η οποία ουσιαστικά βγαίνει από το μνημόνιο. Είναι πιθανό να ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες χώρες σταδιακά. Αυτό, σε συνδυασμό βέβαια και με τις διαρθρωτικές αλλαγές που πραγματοποιούνται στην Ευρώπη, όπως η τραπεζική ενοποίηση, δημιουργούν προσδοκίες και αισιοδοξία. Τις μεταρρυθμίσεις αυτές ζητούσαν με επιμονή το προηγούμενο διάστημα οι αγορές ώστε να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Επιπλέον, σε αντίθεση με τη FED, η ΕΚΤ έχει δεσμευτεί ότι θα συνεχίσει τα μέτρα νομισματικής χαλάρωσης προκειμένου να ενισχύσει την ευρωπαϊκή οικονομία. Όλα αυτά δημιουργούν τις προϋποθέσεις ώστε οι ευρωπαϊκές αγορές να υπεραποδώσουν. Βέβαια, εκκρεμεί η υλοποίησή τους. Γιατί το παράπονο που είχαν έως τώρα οι αγορές από τους Ευρωπαίους ηγέτες συνοψίζεται στη φράση «πολύ λίγα, πολύ αργά». Εκεί οφείλονται και οι μεγάλες πιέσεις προς τις ευρωπαϊκές αγορές την προηγούμενη περίοδο. Όμως, τώρα είμαστε σε μια νέα φάση και φαίνεται πως έχουμε αφήσει τα χειρότερα πίσω μας. Οι πιο επιθετικοί επενδυτές θα κινηθούν προς τις αγορές της ευρωπαϊκής περιφέρειας, οι οποίες έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Σε αυτές, ασφαλώς, συμπεριλαμβάνεται και η ελληνική αγορά.

Διαβάστε ακόμη: Αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους προεξοφλούν οι επενδυτές

Τι εκτιμάτε για τα ομόλογα και τις επενδύσεις χαμηλού κινδύνου;
Φαίνεται ότι το 2014 θα είναι μια χρονιά μετοχών, παρά το ότι η έναρξη της απόσυρσης των μέτρων νομισματικής χαλάρωσης μπορεί να προκαλέσει αυξημένη μεταβλητότητα στις αγορές. Ωστόσο, οι μετοχές υπερτερούν των ομολόγων. Σε ένα περιβάλλον περιορισμού της ρευστότητας και ενδεχόμενης αύξησης επιτοκίων, είναι φυσικό οι αγορές ομολόγων να υποαποδίδουν.

Αναφερθήκατε στις αγορές της ευρωπαϊκής περιφέρειας και την Ελλάδα. Τι μπορούμε να περιμένουμε για το 2014;
Οσον αφορά την Ελλάδα, βλέπω πως υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον από ξένους επενδυτές. Ο κίνδυνος εξόδου της χώρας από την Ευρωζώνη δεν απασχολεί πλέον κανέναν. Νομίζω ότι είχαμε μια εξαιρετική χρονιά το 2013, η οποία βασίστηκε στη δραστική μείωση του κινδύνου για τη χώρα, κάτι που οδήγησε σε μια συνολική ανατίμηση της ελληνικής αγοράς. Παράλληλα, η μεταβολή στην κατηγοριοποίηση της ελληνικής αγοράς, η οποία κατατάσσεται πλέον στις αναδυόμενες αγορές, έχει ενεργοποιήσει τοποθετήσεις από πολλά χαρτοφυλάκια. Αν η βελτίωση των οικονομικών συνθηκών συνεχιστεί και δεν υπάρξει κάποια ανατροπή των δεδομένων, τότε πιστεύω ότι και το 2014 θα είναι μια εξαιρετική χρονιά για τις επενδύσεις σε ελληνικά περιουσιακά στοιχεία.

Ποιοι κίνδυνοι θα μπορούσαν να ανατρέψουν την πορεία αυτή;
Νομίζω ότι υπάρχει ο κίνδυνος της μεταρρυθμιστικής κόπωσης. Ο κόσμος είναι πάρα πολύ ζορισμένος, τα μέτρα είναι πολύ σκληρά, ενώ ο χρόνος προσαρμογής σε σχέση με το μέγεθος της προσαρμογής ήταν πολύ σύντομος, με αποτέλεσμα αυτό να οδηγεί σε μια κόπωση. Αν η πίεση αυτή διατηρηθεί, τότε υπάρχει ο κίνδυνος κοινωνικών αντιδράσεων, που με τη σειρά τους μπορούν να προκαλέσουν μια πολιτική κρίση. Ασφαλώς, υπάρχει και ο κίνδυνος μια γενικότερης επιδείνωση της κατάστασης στην Ευρώπη, η οποία φυσικά θα επηρέαζε και τη χώρα μας.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι αποτιμήσεις των ελληνικών μετοχών διαμορφώνονται σε υψηλά επίπεδα. Ποια είναι η δική σας γνώμη;
Το 2013 είδαμε μια αναπροσαρμογή των αποτιμήσεων, εξαιτίας της μείωσης του κινδύνου για τη χώρα. Αυτό μπορεί να συνεχιστεί σε κάποιο βαθμό και το 2014. Από εκεί και πέρα, σε δεύτερη φάση το ενδιαφέρον των επενδυτών θα επικεντρωθεί στις εταιρείες οι οποίες μπορούν να βελτιώσουν την κερδοφορία τους. Φαίνεται ότι οι επιχειρήσεις που έχουν μια μεγαλύτερη έκθεση στις διεθνείς αγορές έχουν περισσότερες πιθανότητες να βελτιώσουν σημαντικά την κερδοφορία τους. Εδώ ισχύει αυτό που αναφέραμε παραπάνω για τη μείωση των δαπανών και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας: μικρή βελτίωση των συνθηκών στην Ελλάδα μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικό όφελος στα εταιρικά κέρδη. Εκεί νομίζω ότι βρίσκεται η απάντηση και σε όλους όσοι υποστηρίζουν ότι η ελληνική αγορά έχει ακριβύνει. Την Ελλάδα πρέπει να τη δούμε ως ένα «turn around story». Αυτός που επενδύει σήμερα στην ελληνική αγορά δεν επικεντρώνεται στη στατική κερδοφορία του 2014 ή του επόμενου χρόνου, αλλά προσβλέπει στα οφέλη από την έξοδο της χώρας από την κρίση. Μην ξεχνάτε ότι μπορεί με όρους P/Ε πολλές εταιρείες να εμφανίζονται ακριβές, ωστόσο, σύμφωνα με όρους λογιστικής αξίας, η αποτίμησή τους διαμορφώνεται σε ιδιαίτερα ελκυστικά επίπεδα. Παρά τη μεγάλη άνοδο των τιμών, πολλές επιχειρήσεις εξακολουθούν πωλούνται κάτω από τη λογιστική τους αξία.

Ιnvestor’s Guide: Τι εκτιμούν οι ειδικοί για το 2014

Οπότε πιστεύετε ότι οι ελληνικές μετοχές μπορεί να υπεραποδώσουν και τη νέα χρονιά;
Σαφέστατα. Οι μεγάλες αποδόσεις δεν θα έρθουν από τη Γερμανία, αλλά από τις αγορές της ευρωπαϊκής περιφέρειας, οι οποίες και δέχθηκαν τα μεγαλύτερα πλήγματα από την κρίση. Υπό την προϋπόθεση, φυσικά, ότι το στρατόπεδο των αισιόδοξων θα επιβεβαιωθεί και δεν θα ανατραπούν τα ισχύοντα δεδομένα. Στην Ελλάδα, εκτός από τις μετοχές, μεγάλες αποδόσεις μπορούν να προσφέρουν επίσης τα ομόλογα, και ειδικά τα εταιρικά ομόλογα. Υπάρχουν εξαιρετικές εταιρείες στην Ελλάδα, οι οποίες επειδή έχουν πρόβλημα πρόσβασης στον τραπεζικό δανεισμό προσφεύγουν σε ομολογιακές εκδόσεις. Είχαμε πρόσφατα σχετικές εκδόσεις από τη Βαρυτίνης, τα Ελληνικά Πετρέλαια, τον ΟΤΕ, τη Frigoglass κ.ά. Λόγω των συνθηκών στη χώρα και των υψηλών κρατικών επιτοκίων, οι εκδόσεις αυτές βγαίνουν σε ιδιαίτερα υψηλά επιτόκια. Αν το country risk συνεχίζει να μειώνεται, οι εκδόσεις αυτές μπορεί να προσφέρουν ιδιαίτερα υψηλές αποδόσεις. Σας λέω χαρακτηριστικά ότι οι περισσότερες από τις εκδόσεις που προανέφερα βγήκαν στο 100 και τώρα διαπραγματεύονται στο 110, ενώ προσφέρουν επιτόκιο κοντά στο 8%. Δηλαδή, οι επενδυτές αποκομίζουν ένα σημαντικό κεφαλαιακό κέρδος παράλληλα με τον υψηλό τόκο.

*Η συνέντευξη δημοσιεύεται στο νέο τεύχος του περιοδικού Fortune που κυκλοφορεί στα περίπτερα

** Φωτογραφίες Σύλβια Διαμαντοπούλου