5 οφέλη για την υγεία από τη μεσογειακή διατροφή, σύμφωνα με την επιστήμη

Της Beth Greenfield

Από όλες τις δημοφιλείς δίαιτες εκεί έξω που προσελκύουν την προσοχή του κόσμου χάρη στα οφέλη τους για την υγεία, υπάρχει μία που κερδίζει σταθερά πολλούς πόντους. Η μεσογειακή διατροφή, η οποία είναι γεμάτη λαχανικά, φρούτα, δημητριακά ολικής αλέσεως και υγιή λίπη, είναι αγαπημένη εδώ και δεκαετίες, και για καλό λόγο. Το να ακολουθείς τη δίαιτα μπορεί να ωφελήσει τα πάντα, από την καρδιά και τη διάθεσή σου μέχρι τα οστά σου, σύμφωνα με ολοκαίνουργια έρευνα.

Παρακάτω, παρατίθενται όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τις τελευταίες έρευνες γύρω από αυτή τη δημοφιλή δίαιτα.

Τι είναι η μεσογειακή διατροφή;

Καταρχήν, δεν πρόκειται τόσο για ένα αυστηρό διαιολογικό σχέδιο όσο για μια προσέγγιση στη διατροφή. Η πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής, που εισήχθη τη δεκαετία του 1990 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και άλλους ηγέτες στον τομέα της υγείας, βασίζεται περισσότερο στις διατροφικές παραδόσεις των μέσων του 20ου αιώνα στην Ελλάδα – και ιδιαίτερα το νησί της Κρήτης – και στη νότια Ιταλία. Δίνει έμφαση σε έναν κυρίως φυτικό τρόπο διατροφής, με έμφαση στα φρούτα και τα λαχανικά (όσο πιο σκούρο χρώμα τόσο το καλύτερο), τα φασόλια, τους ξηρούς καρπούς, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, το ελαιόλαδο (αντί για βούτυρο), τα ψάρια και μικρές ποσότητες γαλακτοκομικών, αυγών και πουλερικών.

Ποια είναι τα οφέλη της μεσογειακής διατροφής για την υγεία;

1. Υγεία των οστών

Τα οφέλη για την υγεία από τη μεσογειακή διατροφή είναι τεράστια, αλλά το νεότερο εύρημα για τη δίαιτα, που δημοσιεύτηκε στο JAMA Open Network νωρίτερα αυτό το μήνα, έχει να κάνει με την υγεία των οστών σε γυναίκες 55 ετών και άνω. Η ανάλυση τυχαιοποιημένης κλινικής δοκιμής 924 ατόμων – μέρος της μεγάλης μελέτης Predimed-Plus – που ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα, διαπίστωσε ότι η απώλεια βάρους που προέκυψε από μια έκδοση μειωμένων θερμίδων της μεσογειακής διατροφής σε συνδυασμό με άσκηση οδήγησε σε αύξηση της οστικής πυκνότητας, ειδικά στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης, για τρία χρόνια.

«Η υιοθέτηση ενός μεσογειακού διατροφικού μοτίβου και πλαισίου μπορεί να έχει κάποια ευεργετικά αποτελέσματα στον μετριασμό της φθοράς των οστών», έγραψαν οι συγγραφείς, προσθέτοντας ότι τα παρατηρούμενα οφέλη «είναι υποσχόμενα», ειδικά δεδομένου του υψηλού επιπολασμού των καταγμάτων στα οστά που εξασθενούν από την οστεοπόρωση, ειδικά μεταξύ των γυναικών.

2. Υγεία της καρδιάς

Πιθανότατα έχετε ακούσει κι εσείς το πώς αυτό το είδος διατροφής ενισχύει την υγεία της καρδιάς. Και μια μετα-ανάλυση του 2024 τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων δοκιμών με περισσότερους από 10.000 συμμετέχοντες ήταν μια από τις πιο πρόσφατες μελέτες που κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα. Η μελέτη διαπίστωσε ότι η μεσογειακή διατροφή χρησιμεύει ως αποτελεσματική παρέμβαση τόσο για την πρωτογενή όσο και για τη δευτερογενή πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων και ότι έχει ουσιαστικό και μακροπρόθεσμο αντίκτυπο στη μείωση της συχνότητας εμφάνισης σημαντικών ανεπιθύμητων καρδιαγγειακών συμβάντων, συμπεριλαμβανομένων του εμφράγματος του μυοκαρδίου και του εγκεφαλικού.

«Αυτό το στυλ διατροφής μπορεί να παίξει μεγάλο ρόλο στην πρόληψη των καρδιακών παθήσεων και του εγκεφαλικού και στη μείωση των παραγόντων κινδύνου όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης, η υψηλή χοληστερόλη και η υψηλή αρτηριακή πίεση», σημειώνει η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία. «Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι μια μεσογειακή διατροφή πλούσια σε παρθένο ελαιόλαδο μπορεί να βοηθήσει το σώμα να απομακρύνει την περίσσεια χοληστερόλης από τις αρτηρίες και να κρατήσει τα αιμοφόρα αγγεία ανοιχτά».

3. Υγεία του εγκεφάλου

Ενώ αρκετές μελέτες έχουν βρει συσχέτιση μεταξύ της διατροφής και της υγείας του εγκεφάλου, μερικά από τα ισχυρότερα στοιχεία ήρθαν το 2024 από το Πανεπιστήμιο της Βαρκελώνης, όπου οι ερευνητές παρακολούθησαν σχεδόν 850 Γάλλους πολίτες ηλικίας 65 ετών και άνω για περισσότερο από μια δεκαετία. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, παρακολούθησαν βιοδείκτες συμπεριλαμβανομένων των ωμέγα-3 λιπαρών οξέων EPA και DHA (που βρίσκονται σε τρόφιμα της δίαιτας) και πραγματοποίησαν νευροψυχολογικές αξιολογήσεις. Όσοι ακολούθησαν τη μεσογειακή διατροφή είχαν λιγότερες πιθανότητες να έχουν γνωστική έκπτωση που σχετίζεται με την ηλικία.

Προηγούμενη έρευνα βρήκε επίσης στοιχεία για τη σχέση υγείας εγκεφάλου-Μεσογειακής διατροφής, συμπεριλαμβανομένης μιας μελέτης του 2023, που δημοσιεύτηκε στο BMC Medicine, η οποία διαπίστωσε ότι όσοι ακολουθούσαν την παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή είχαν έως και 23% χαμηλότερο κίνδυνο για άνοια από εκείνους που δεν έκαναν.

4. Πρόληψη του καρκίνου

Υπάρχουν πολλά στοιχεία αναφορικά με τη μεσογειακή διατροφή και την πρόληψη του καρκίνου – συμπεριλαμβανομένης μιας πρόσφατης μελέτης, που δημοσιεύτηκε στο JAMA Network Open, η οποία ανέλυσε δεδομένα για περισσότερα από 450.000 άτομα που συμμετείχαν σε μια ευρωπαϊκή μελέτη σε 10 χώρες. Διαπιστώθηκε ότι όσοι τηρούσαν πιο πιστά τη δίαιτα είχαν περίπου 6% χαμηλότερο κίνδυνο να αναπτύξουν καρκίνους που σχετίζονται με την παχυσαρκία σε σύγκριση με όσους έτρωγαν διαφορετικά, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί να παίζει ρόλο η μειωμένη φλεγμονή, η βελτίωση της μεταβολικής υγείας ή οι διατροφικές αλληλεπιδράσεις με το μικροβίωμα.

Προηγούμενες μελέτες έδειξαν ότι η προσήλωση στην υγιεινή διατροφή μείωνε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου και μείωνε τον κίνδυνο να πεθάνουν γυναίκες από οποιοδήποτε καρκίνο κατά 17%.

Τέλος, μια μελέτη που εξέτασε τα αυτοαναφερόμενα δεδομένα που παρασχέθηκαν από περισσότερους από 800 επιζήσαντες καρκίνου στην Ιταλία διαπίστωσε ότι η μεσογειακή διατροφή φάνηκε να μειώνει τον κίνδυνο θανάτου των επιζώντων από καρκίνο από οποιαδήποτε αιτία.

5. Ποιότητα ζωής που σχετίζεται με την υγεία

Τέλος, εκτός από όλα τα συγκεκριμένα οφέλη που σχετίζονται με την υγεία, μια μελέτη του 2025 που δημοσιεύτηκε στο Nutrients εξέτασε την πολυδιάστατη έννοια της ποιότητας ζωής που σχετίζεται με την υγεία (health-related quality of life – HRQoL), η οποία περιλαμβάνει τη σωματική, ψυχική και κοινωνική ευημερία ενός ατόμου.

Οι ερευνητές βρήκαν «σημαντικά οφέλη στη διαχείριση διαφόρων χρόνιων ασθενειών που συναντώνται συνήθως σε γηράσκοντες πληθυσμούς» και ότι οι «πολύπλευροι μηχανισμοί της δίαιτας, συμπεριλαμβανομένων των αντιφλεγμονωδών, αντιοξειδωτικών, μεταβολικών και ρυθμιστικών επιδράσεων, υπογραμμίζουν την πιθανή χρήση της ως θεραπευτικό εργαλείο για τη βελτίωση της υγείας σε ασθενείς με μεταβολικές και νευροεκφυλιστικές παθήσεις.

Η ικανότητα της δίαιτας να προωθεί έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής και να μειώνει το βάρος των χρόνιων ασθενειών, κατέληξαν οι μελετητές, θα μπορούσε στην πραγματικότητα να είναι ένας βιώσιμος και αποτελεσματικός τρόπος βελτίωσης της υγείας και της ποιότητας ζωής καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, επιτρέποντας λιγότερο επεμβατικές θεραπείες για χρόνιες ασθένειες.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Business Monitor: Δείτε το αφιέρωμα στο 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών
• Οι πλουσιότεροι Έλληνες κερδίζουν 4,6 φορές παραπάνω από τους φτωχούς – Οι 10 χώρες με τη μεγαλύτερη ανισότητα
• Πόσα χρήματα πιστεύετε ότι ξοδεύουν οι Έλληνες στις online αγορές τους;