5G: Οι επιδόσεις της Ευρώπης και το ψηφιακό «άλμα» που θέλει η Ελλάδα
Με ταχείς ρυθμούς συνεχίζεται στην ελληνική επικράτεια η επέκταση του 5G με τις ελληνικές εταιρείες τηλεπικοινωνιών να προσεγγίζουν τους στόχους τους νωρίτερα από τα χρονοδιαγράμματα που έχουν θέσει τροφοδοτώντας τις ευρωπαϊκές επιδόσεις συνολικά.
Εξάλλου, σύμφωνα με στοιχεία μελέτης της Analysys Mason για λογαριασμό της ένωσης τηλεπικοινωνιών ETNO, η Ευρώπη διπλασιάζει τις συνδέσεις 5G και ξεπερνά το 50% της κάλυψης σε οπτικές ίνες (Fiber to the Home-FTTH). Ωστόσο, η σύγκριση σε παγκόσμιο επίπεδο δείχνει ότι η Ευρώπη υστερεί ως προς την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και την οικονομική ευρωστία του τομέα των τηλεπικοινωνιών της. Αυτά είναι μερικά από τα ευρήματα της Έκθεσης για την «Κατάσταση Ψηφιακών Επικοινωνιών», που επιβεβαιώνει πάντως ότι το 5G και το FTTH φτάνουν πλέον στους περισσότερους Ευρωπαίους.
Στην Ελλάδα
Ειδικά η Ελλάδα βελτίωσε τις επιδόσεις της όσον αφορά τη συνδεσιμότητα και άρχισε να αναπτύσσει δίκτυα πολύ υψηλής χωρητικότητας, αν και σύμφωνα με τα στοιχεία του δείκτη DESI (όπου η χώρα είναι στην 25η θέση μεταξύ των 27), εξακολουθεί να βρίσκεται πολύ πιο κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ στην κάλυψη δικτύων πολύ υψηλής χωρητικότητας και στη διείσδυση σταθερών ευρυζωνικών επικοινωνιών με ταχύτητες τουλάχιστον 100Mbps. Η ανάπτυξη πάντως δικτύων ανθεκτικών στις μελλοντικές εξελίξεις επιταχύνεται με τις επενδύσεις στις οπτικές ίνες και την ανάπτυξη του δικτύου 5G. Η Ελλάδα εξάλλου, συγκέντρωσε 99% στον δείκτη ετοιμότητας 5G, που σημαίνει ότι εκχώρησε το σύνολο σχεδόν των καινοτόμων ζωνών του εναρμονισμένου σε επίπεδο ΕΕ φάσματος 5G. Επίσης, αν και η χώρα μας υστερεί στην ενσωμάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών στις επιχειρηματικές δραστηριότητες, είναι μπροστά στην ψηφιοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών.
Πρόκειται για στόχο που βρίσκεται ψηλά στην πολιτική ατζέντα της χώρας ενώ αξίζει να αναφερθεί ότι η ψηφιακή μετάβαση αποσπά σημανσντικό μερίδιο στις χρηματοδοτήσεις του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας. Το συνολικό ύψος του ελληνικού σχεδίου είναι 30,5 δισ. ευρώ, με 17,8 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις και 12,7 δισ. ευρώ δάνεια ενώ το σχέδιο διαθέτει 7 δισ. ευρώ στην ψηφιακή μετάβαση, ποσό που αντιστοιχεί στο 23,3% των συνολικών πιστώσεων του σχεδίου, σε μη επιστρεπτέα χρηματοδοτική στήριξη και δάνεια.
Οι επιδόσεις στην Ευρώπη
Εντωμεταξύ, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με βάση τα στοιχεία του ΕΤΝΟ για το 2022, η Ευρώπη κατέγραψε την υψηλότερη επενδυτική της επίδοση τα τελευταία τέσσερα χρόνια, φτάνοντας τα 52,5 δισ. ευρώ σε κεφαλαιουχικές δαπάνες (capex) το 2020. Χάρη σε αυτήν την προσπάθεια, η κάλυψη FTTH ξεπέρασε το όριο του 50% για πρώτη φορά το 2021 και τώρα φτάνει το 51,6% των ευρωπαϊκών νοικοκυριών. Ομοίως, το μερίδιο των Ευρωπαίων που έχουν πρόσβαση στο 5G έχει διπλασιαστεί από 30% το 2020 σε 62% το 2021. Η διείσδυση ωστόσο, είναι επί του παρόντος χαμηλή, με μόνο το 7,4% των συνδρομητών να χρησιμοποιούν 5G το 2021, ποσοστό που προβλέπεται να αυξηθεί στο 18% το 2022.
Παρά τις επενδύσεις η Ευρώπη συνεχίζει να υστερεί σε παγκόσμιο επίπεδο, με την κάλυψη 5G του πληθυσμού να φτάνει το 93,1% στις ΗΠΑ και το 93,9% στη Νότια Κορέα. Αυτό αντικατοπτρίζεται στο κατά κεφαλήν capex, το οποίο είναι 96,3 ευρώ στην Ευρώπη, σε αντίθεση με 191,9 ευρώ στις ΗΠΑ και 115,4 ευρώ στη Νότια Κορέα.
Ο σχετικά αργός ρυθμός των επενδύσεων σε δίκτυα 5G και οπτικών ινών αποτυπώνεται και στην πιο αδύναμη χρηματοοικονομική θέση των παρόχων στην Ευρώπη συγκριτικά με τους ανταγωνιστές τους στη διεθνή αγορά. Οι ευρωπαϊκές τηλεπικοινωνίες, λόγω ρύθμισης και έλλειψης ενιαίας αγοράς, παραμένουν σε μεγάλο βαθμό κατακερματισμένες, με την Ευρώπη να αριθμεί 38 ομίλους τηλεπικοινωνιών με περισσότερους από 500 χιλιάδες συνδρομητές, σε σύγκριση με 7 στις ΗΠΑ, 4 στην Ιαπωνία και 3 στη Νότια Κορέα.
Ομοίως, τα ευρωπαϊκά έσοδα από τις τηλεπικοινωνίες – τα οποία υπόκεινται σε αυστηρές ρυθμίσεις – είναι χαμηλότερα: το 2020, ο μέσος όρος εσόδων από κινητά ανά χρήστη (ARPU) ήταν 14,4 ευρώ στην Ευρώπη, έναντι 37,9 ευρώ στις ΗΠΑ και 25 ευρώ στη Νότια Κορέα. Η πλευρά της ζήτησης είναι επίσης πιο αδύναμη: η μέση χρήση δεδομένων κινητής τηλεφωνίας το 2020 στην Ευρώπη ήταν 8,52 GB, σε σύγκριση με 10,62 GB στις ΗΠΑ και 12,52 GB στη Νότια Κορέα.
Αν και υπάρχουν εξαιρέσεις, ο συνολικός ευρωπαϊκός τομέας τηλεπικοινωνιών παρουσιάζει πτώση του δείκτη EV/EBITDA, αύξηση του καθαρού δείκτη χρέους/EBITDA και διαρκή υποαπόδοση στις χρηματιστηριακές αγορές.
Οι αναδυόμενες τάσεις
Ωστόσο, εάν εστιάσουμε στην Ευρώπη, η πανδημία έχει επιταχύνει δραστικά μια σειρά από τάσεις στις τηλεπικοινωνίες. Τα βίντεο από πλατφόρμες ροής και οι βιντεοκλήσεις OTT – ειδικά για επαγγελματικούς λόγους – εμφανίζουν αύξηση επισκεψιμότητας. Η σταθερή κίνηση δεδομένων ανά σύνδεση ήταν 191 GB/μήνα το 2019, αυξήθηκε σε 293 GB/μήνα το 2021 (+53% σε σύγκριση με την προ-πανδημίας περίοδο) και αναμένεται να φτάσει τα 454 GB/μήνα το 2023. Επίσης η κίνηση δεδομένων κινητής τηλεφωνίας ανά σύνδεση ήταν 4,5 GB/μήνα το 2019, αυξήθηκε σε 8,5 GB/μήνα το 2021 (+90% σε σύγκριση με την προ-πανδημίας περίοδο) και αναμένεται να φτάσει τα 16,2 GB/μήνα το 2023.
Επιταχύνονται επενδύσεις σε καινοτομία και βιωσιμότητα
Τα στοιχεία από την έκθεση δείχνουν ότι οι τηλεπικοινωνίες επενδύουν ολοένα και περισσότερο στην καινοτομία δικτύων και υπηρεσιών, καθώς και στη μείωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος. Ενδεικτική είναι η ανάπτυξη του IoT, με τις ενεργές συνδέσεις να αναμένεται να φτάσουν τα 353 εκατομμύρια το 2023, από 180 εκατομμύρια το 2020. Επίσης, το 2020, το 75,3% της συνολικής ενέργειας που χρησιμοποιούσαν τα μέλη της ETNO προερχόταν από ανανεώσιμες πηγές, από 60,4% το 2017. Ομοίως και οι εκπομπές CO2 των μελών της ETNO στην Ευρώπη μειώθηκαν στο μισό από τα επίπεδα του 2017 ενώ έχουν αυξηθεί οι συνεργασίες με τη βιομηχανία επιτρέποντας και σε άλλες εταιρείες δραστική μείωση του δικού τους αποτυπώματος μέσω της υιοθέτησης ψηφιακών λύσεων.
