ΑI vs Humanities: Τι επίδραση θα έχει η τεχνητή νοημοσύνη στην διαμόρφωση των κοινωνιών
Από τον Χάρη Πεζούλα, Partner, Stanton Chase Athens
Η εξέλιξη του generative AI και η εντυπωσιακή διείσδυσή του στον παραγωγικό ιστό, αποτελεί κομβικό σημείο στην εξέλιξη της οικονομίας, της επιστήμης και της κοινωνίας της γνώσης (knowledge economy).
Ένα μεγάλο κύμα ενδιαφέροντος και κυρίως εφαρμογών έχει δημιουργηθεί παγκοσμίως και έχει σαρώσει τον κόσμο των επιχειρήσεων, της επιστήμης και της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης.
Η σημασία του AI ως επιδραστικό γεγονός στην εξέλιξη της γνώσης των κοινωνιών, μπορεί να παρομοιαστεί ως εξίσου σημαντική με την βιομηχανική επανάσταση, την κοινωνία της οικονομίας, την δημιουργία του διαδικτύου και των computers, των smartphones και την επανάσταση της βιοτεχνολογίας.
Η πανδημία του Covid, έδωσε το έναυσμα της εντατικοποίησης της εισόδου του AI στον χώρο της επιστήμης και των επιχειρήσεων. Τα εμβόλια ήταν αποτέλεσμα και της χρήσης εφαρμογών του AI, η αλλαγή επίσης του business intelligence και operating model σε πολλές επιχειρήσεις, λόγω της πανδημίας, στηρίχθηκε επίσης σε εφαρμογές AI, μιας και δεν υπήρχε μέχρι τότε το κατάλληλο playbook, που θα προέβλεπε τέτοιου είδους κρίσεις.
Τομείς όπως οι τηλεπικοινωνίες, οι αυτοκινητοβιομηχανίες, οι φαρμακοβιομηχανίες, οι βιομηχανικές παραγωγικές μονάδες, η δημόσια υγεία και ασφάλεια, η ναυτιλία, η επιστημονική έρευνα, ο τουρισμός, το λιανικό εμπόριο και το marketing του καταναλωτή/χρήστη και πολλές άλλες υπηρεσίες μπήκαν σε νέα φάση ωρίμανσης.
Η βίαιη και γρήγορη αυτή προσαρμογή επέδρασε κυρίως στις απαιτούμενες γνωστικές και πνευματικές ικανότητες όπως επίσης στις ψυχικές δυνάμεις του ανθρώπινου κεφαλαίου για να ανταπεξέλθει στις δημιουργούμενες ανάγκες.
Με βάση έρευνες και εκτιμήσεις ειδικών, η γνώση (knowledge capacity) της ανθρώπινης φυλής σε διάστημα δύο επόμενων δεκαετιών, θα υποστεί ανάπτυξη κατά 30%-35%, εάν σκεφτεί κανείς, ότι πέρασαν αιώνες αργής εξέλιξης της μάθησης – γνώσης και παράλληλης αξιοποίησης των άπειρων δυνατοτήτων του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Εισερχόμεθα, λοιπόν, σε μια νέα εποχή όπου οι τεχνολογικές γνώσεις και οι ικανότητες προγραμματισμού και ανάλυσης δεδομένων, δημιουργίας έξυπνων αλγορίθμων, δημιουργίας τεράστιων data-centers και cloud εφαρμογών, που πατούν επάνω σε έναν παγκόσμιο ιστό (internet) με χρήση smartphones και κβαντικών υπολογιστών, έχουν εκτοξεύσει των όγκο των data που θα είναι διαθέσιμα προς επεξεργασία: 2025: 175 zettabytes, 2030: 612 zettabytes.
Ο αριθμός των νέων που έχουν στραφεί σε πανεπιστημιακές επιστήμες τεχνολογίας (computer science, information technology), μέσα σε μία πενταετία, έχει παγκοσμίως εκτιναχθεί κατά περίπου 50%. Σε αντίθεση, οι σπουδές σε θεωρητικές κλασικές επιστήμες πέφτουν κατακόρυφα .Όσοι δε νέοι δεν συνεχίζουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, αξιοποιούν τις τεχνολογικές τους γνώσεις μέσω των ινστιτούτων γρήγορης εκπαίδευσης και on line προγράμματων’που τους εξασφαλίζουν άμεση εργασία και πολύ ικανοποιητική αμοιβή.
Μόνο στην Αμερική υπάρχουν ένα εκατομμύριο κενές θέσεις εργασίας στον χώρο της τεχνολογίας και στην Ελλάδα υπάρχει πόλεμος μεταξύ των εταιρειών για να εξασφαλίσουν στελέχη στον χώρο αυτόν, με αμοιβές που μέσα σε μία πενταετία, αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 200-250%, τοποθετώντας τον κλάδο ως έναν από τους καλύτερα αμειβόμενους στον χώρο της εργασίας.
Το ερώτημα είναι: μέχρι που θα πάει αυτή η εξέλιξη και τί επίδραση θα έχει στην διαμόρφωση των κοινωνιών.
Aκόμα και αν παραδεχθούμε ότι, το AI και το ML, δεν θα καταφέρουν ποτέ να ξεπεράσουν την ανθρώπινη ευφυία, η ύπαρξή τους είναι φανερό ότι έχει πολύ θετικό αποτύπωμα στην εξέλιξη. Πολλές λειτουργικές, επαναλαμβανόμενες εργασίες που τώρα γίνονται από ανθρώπους θα εμπλουτιστούν ή θα αντικατασταθούν από μηχανές γνώσης. Η επίδραση θα είναι μεγάλη σε όλο το πλήθος των ειδικοτήτων και εργασιών και σε όλο το βάθρο της ιεραρχίας. Θα πλήξει όχι μόνο τις θέσεις εργασίας στην βάση της πυραμίδας, όπου δεν υπάρχει συγκεκριμένη εξειδίκευση και τεχνική ικανότητα, που δεν μπορεί να αντικατασταθεί, αλλά θα επηρεάσει σημαντικά την κατηγορία της παροχής υπηρεσιών και ενδιάμεσων θέσεων στην αλυσίδα αξίας. Πολλές senior θέσεις επίσης θα εξαφανιστούν αν δεν δημιουργούν αξία στην παραγωγική αλυσίδα.
Πόσο, λοιπόν, θα επηρεάσει την περαιτέρω ανέλιξη του ανθρώπινου είδους οι ανωτέρω εξελίξεις μιας που κυρίως επηρεάζουν την λογική πλευρά του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Σε δεύτερη προτεραιότητα, μπαίνουν στοιχεία όπως η συναισθηματική νοημοσύνη, η όξυνση της αντίληψης που κυρίως δημιουργείται από την διάδραση με το περιβάλλον, την φύση και την επαφή με άλλους ανθρώπους.
Τα φιλοσοφικά, λογοτεχνικά, ιστορικά κείμενα και η εντρύφηση με κάθε μορφή τέχνης, έδωσαν σε παρελθούσες γενεές, τροφή για πνευματική θεώρηση και κατανόηση βαθύτερων νοημάτων για την ουσία της ζωής, τον λόγο της ανθρώπινης ύπαρξης, την ηθική και πνευματική πλευρά του ανθρώπου, πέρα από τον υλιστικό στόχο της κάθε εποχής.
Σε αυτό το γρήγορα εξελισσόμενο περιβάλλον, όπου η τεχνολογία κυριαρχεί, σε όλο το εύρος της ακαδημαϊκής κοινότητας πρέπει να σκεφτούμε διαφορετικά τον τρόπο που πρέπει να εκπαιδεύσουμε την αγορά εργασίας, που τώρα στρέφεται κυρίως σε γνώσεις και ικανότητες, γύρω από προγραμματισμό και data analysis.
Η ύπαρξη και η εξέλιξή μας, ως ανθρώπινο είδος, στηρίχθηκε κυρίως, στις γενετήσιες και πρωτόγονες ικανότητες, όπως εξελίχθηκαν μέσα στους αιώνες. Η επικοινωνία, η περιέργεια, η αντίληψη, η κριτική σκέψη, η δημιουργικότητα, η αναζήτηση λύσεων για την επιβίωση, η μάθηση, η ικανότητα συμβίωσης σε ομάδες, η ικανότητα ηγεσίας και παρακίνηση ομάδων, η οργάνωση κοινοβιακής ζωής, το ψυχικό σθένος, η επιμονή και αντοχή, αυτές οι ικανότητες βοήθησαν τον άνθρωπο να ξεχωρίσει και να διαφοροποιηθεί από τα άλλα έμβια όντα στον πλανήτη μας.
Η πράξη έχει δείξει ότι αυτά τα προσόντα εξακολουθούν να είναι επίκαιρα και τα πλέον ζητούμενα στους σημερινούς ηγέτες. Οι μηχανικοί συστημάτων πιστεύουν ότι στο μέλλον, θα ξοδεύουν λιγότερο χρόνο σε προγραμματισμό και θα αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σε συνεργασία ομάδων και επικοινωνία και οι νέες κατηγορίες εργασίας που θα δημιουργηθούν, λόγω του AI, παρότι θα έχουν σαν βάση ύπαρξης την τεχνολογία, η επιτυχία τους θα στηρίζεται σε people skills. Η ικανότητα επικοινωνίας, είναι η πιο ζητούμενη ικανότητα σήμερα στις αγγελίες του LinkedIn.
Οι experts in AI & ML θεωρούν ότι εξίσου χρήσιμη με την τεχνική ικανότητα είναι η επικοινωνία και λειτουργία σε ομάδες. Πάνω από το 70% των executives, από έρευνα του 2023 του LinkedIn, είπαν ότι τα soft skills είναι περισσότερο χρήσιμα στους οργανισμούς τους από την υψηλή εξειδίκευση AI. Σε άλλη έρευνα που είχε στόχο τις 10 πιο ζητούμενες θέσεις εργασίας, το 78% των ερωτηθέντων, τοποθέτησαν τα people skills ως απαραίτητα ή πολύ απαραίτητα.
Η ανάγκη αυτή θα φέρει σταδιακά πάλι μια ισορροπία και ένα νέο calibration των γνώσεων και ικανοτήτων που θα παρέχει η ακαδημαϊκή κοινότητα. Η Minouche Shafik, πρόεδρος του Columbia University, είπε: «Στο παρελθόν οι δουλειές είχαν ως κύριο ζητούμενο την χειρωνακτική ικανότητα (agriculture manufacturing society), τώρα ως κύριο ζητούμενο είναι η γνώση και η ικανότητα του μυαλού (knowledge society), αλλά στο μέλλον το ζητούμενο θα είναι η καρδιά και όσα ευγενή παρέχονται από αυτήν (heart relationship society).»
