«All you want  is Greece»: Πώς θα γίνει η ασφαλής επανεκκίνηση του τουρισμού το 2021

«All you want is greece»: Tο ελληνικό µήνυµα για τη νέα φάση επανεκκίνησης του τουρισµού το 2021, µε εύλογο συνειρµό µε το «All you need is love» των Beatles, αν και βάζει χαµηλά τον πήχη, φιλοδοξεί να «µαγνητίσει» ξένους επισκέπτες συνεισφέροντας στον στόχο για έσοδα στο 50% µιας κανονικής χρονιάς, δηλαδή 100% αύξηση έναντι του 2020.

Όταν γράφτηκε το «All you need is love» το 1967, επιβεβαίωσε τον στόχο του να περάσει ένα µήνυµα κατανοητό απ’ όλους ανεξαρτήτως χρώµατος, εθνικότητας ή θρησκείας, σε συνέχεια µιας ταραχώδους εποχής ψυχροπολεµικού κλίµατος µεταξύ Ανατολής και Δύσης, πολέµου κατασκόπων µεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης και µε το πολιτικό σύστηµα στην Ελλάδα να µπαίνει σε περιπέτειες.  Οι εποχές άλλαξαν αλλά οι άνθρωποι, όπως τότε, έτσι και τώρα θέλουν να εκτονωθούν από τις συνθήκες − διαφορετικές µεν αλλά εξίσου πιεστικές, µε απώλειες ανθρώπινων ζωών και παράπλευρες συνέπειες σε οικονοµική δραστηριότητα, θέσεις εργασίας και κοινωνική συνοχή. Και αυτήν τη διάσταση φαίνεται να θέλει να προσεγγίσει το «All you want is Greece».

Πρόσκληση που περιέχει «dress code». Είναι µεν ανοιχτή, απευθύνεται δε σε τουρίστες που έχουν εµβολιαστεί, βρέθηκαν αρνητικοί σε πρόσφατο τεστ ή έχουν αναρρώσει από Covid-19 και διαθέτουν αντισώµατα, σύµφωνα µε την επίσηµη θέση της Ελλάδας, που θα δεχθεί τουρίστες µε αυτά τα κριτήρια, πέρα από τις διµερείς συµφωνίες που θα συναφθούν σταδιακά µε χώρες εκτός ΕΕ, καθώς στην ΕΕ προωθείται κοινό «διαβατήριο εµβολιασµού». 

Σε γενικές γραµµές, τo ενδιαφέρον εστιάζεται τόσο σε χώρες που εµφανίζουν καλές επιδόσεις στα εµβολιαστικά τους προγράµµατα, όσο και σε αγορές από τις οποίες τα έσοδα έγραψαν µεγάλες απώλειες πέρυσι, όπως το Ηνωµένο Βασίλειο (-70,8%) και κυρίως οι ΗΠΑ (-93%) και η Ρωσία (-96,9%). 

Η Ελλάδα επιδιώκει µια ανταγωνιστική θέση στη γραµµή επανεκκίνησης του παγκόσµιου τουρισµού στις 14 Μαΐου, µε στόχο την αύξηση των τουριστών που ταξίδεψαν πέρυσι (περίπου 7,4 εκατ. έναντι 31,3 εκατ. που ήταν το ρεκόρ του 2019) αλλά και τον διπλασιασµό των εσόδων, που πέρυσι ανήλθαν σε 4,28 δισ. ευρώ, µετά από «βουτιά» 76,5% στις ταξιδιωτικές εισπράξεις, σύµφωνα µε στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. 

Η αγορά προετοιµάζεται για το reopening σε όλα τα επίπεδα: αεροπορικές µεταφορές, ακτοπλοΐα, κρουαζιέρα, ξενοδοχεία, εστίαση και λιανεµπόριο. Ενδεικτικά σηµειώνεται ότι η Aegean Airlines, µε ρόλο εθνικού αεροµεταφορέα, προχωρά ολοταχώς στην εφαρµογή του προγράµµατος στήριξης από το ελληνικό Δηµόσιο µε κεφάλαια ύψους 120 εκατ. ευρώ, µε πρώτο βήµα την αύξηση µετοχικού κεφαλαίου κατά 60 εκατ. ευρώ. Σύµφωνα µε τον πρόεδρο του οµίλου, Ευτύχιο Βασιλάκη, η στήριξη του ελληνικού Δηµοσίου είναι µια επένδυση στην αποδοτικότητα και τη λειτουργία του ελληνικού τουρισµού, σε συνέχεια ενός έτους κατά το οποίο η δραστηριότητα της Aegean Airlines άντεξε, βασιζόµενη αποκλειστικά σε ίδιες δυνάµεις και οριζόντια µέτρα στήριξης της αγοράς, όταν µεγάλοι αεροµεταφορείς της Ευρώπης δέχονταν πολλαπλή στήριξη από τοπικές κυβερνήσεις για να αντεπεξέλθουν στην κρίση. Ο Ευτύχιος Βασιλάκης εµφανίζεται αισιόδοξος για την σταδιακή ανάκαµψη της βιοµηχανίας από φέτος και οµαλοποίηση από το 2022, ενώ ο κλάδος συνολικά, µε βάση τα στοιχεία της ΙΑΤΑ, θα γράψει ζηµιές και το 2021 µετά από ζηµιές 118,5 δισ. δολ. το 2020.

Πέρα από τις αεροµεταφορές, προκλήσεις συνεχίζουν να αντιµετωπίζουν οι ακτοπλοϊκές εταιρείες και η κρουαζιέρα, µε τους επιχειρηµατίες να αισιοδοξούν ότι η πρόοδος των εµβολιαστικών προγραµµάτων µέχρι το καλοκαίρι θα ευνοήσει το τουριστικό ταξίδι. Αξίζει να αναφερθεί ότι στην κρουαζιέρα σχεδόν το σύνολο των πλοίων είναι παροπλισµένα, µε την αγορά να καταγράφει πτώση περίπου 94%.

Μάλιστα, οι προβλέψεις των εφοπλιστών για το 2021, λαµβάνοντας υπόψη µικρότερο αριθµό πλοίων και επιβατών, µιλούν για ανάκτηση του 20% της αξίας της αγοράς που χάθηκε πέρυσι, ήτοι από από το 94% η απώλεια να περιοριστεί σε 74%. Για να ανακτηθεί δε πλήρως η εµπιστοσύνη των ταξιδιωτών, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς προβλέπεται να περάσει µια τετραετία. Παρ’ όλα αυτά, η επιβατηγός ναυτιλία στο σύνολό της είναι σε ετοιµότητα για την επανεκκίνηση του τουρισµού, αν και βρίσκεται µπροστά σε προκλήσεις αφού και το 2021 ξεκίνησε µε ζηµιές, άνω των 130 εκατ. ευρώ, σύµφωνα µε στοιχεία που παρουσίασε στη γενική συνέλευση του Συνδέσµου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) ο πρόεδρός του Μιχάλης Σακέλλης, µε τον κλάδο να έχει λάβει ενίσχυση µόλις 31 εκατ. ευρώ. Η αγορά προσβλέπει σε καλύτερες επιδόσεις κατά το β’ εξάµηνο, καθώς η µειωµένη κίνηση και οι αυξηµένες τιµές των καυσίµων σε ποσοστό περίπου 70% και 65% αντίστοιχα συντηρούν την αβεβαιότητα στο πρώτο µισό της χρονιάς. 

Νέες τάσεις στην εστίαση

Οι επιχειρηµατίες από τους κλάδους φιλοξενίας και εστίασης, και ειδικά οι τελευταίοι, βρέθηκαν σε µια µακράς διάρκειας προετοιµασία για επανεκκίνηση, µε τη θετική εισήγηση να έχει µπει στο συρτάρι από τους λοιµοξιολόγους για πολλούς µήνες, όσο οι συνθήκες επέβαλλαν lockdown σε µια σειρά επιχειρηµατικών δραστηριοτήτων στο λιανεµπόριο. Σηµειώνεται ότι στις 22 Μαρτίου άνοιξαν τα κοµµωτήρια και στις 5 Απριλίου το λιανεµπόριο µε αυστηρά υγειονοµικά πρωτόκολλα, ενώ η κυβέρνηση, σε µια προσπάθεια να καταστήσει ασφαλές το περιβάλλον επανεκκίνησης και άλλων δραστηριοτήτων, σταδιακά στο επόµενο διάστηµα, θέσπισε τη δωρεάν διάθεση covid τεστ, τέσσερα το µήνα για κάθε πολίτη. 

Εν µέσω αβεβαιότητας, οι εταιρείες εστίασης στράφηκαν στο delivery εξυπηρετώντας τις νέες καταναλωτικές συνήθειες, που προβλέπεται να µείνουν και µετά την πανδηµία. Στο συγκεκριµένο κανάλι τοποθετήθηκαν τόσο µικροµεσαίες επιχειρήσεις των δύο – τριών ατόµων, όσο και µεγάλα εστιατόρια και ξενοδοχειακές επιχειρήσεις. Ας σηµειωθεί ότι το delivery αποτέλεσε το µόνο µόνιµα ανοιχτό κανάλι στην εστίαση την περίοδο της πανδηµίας και εποµένως το επενδυτικό ενδιαφέρον νέων, αλλά και υφιστάµενων παικτών, είναι εύλογο σε µια αγορά 6,5 δισ. ευρώ προ κρίσης, η οποία εν µέσω πανδηµίας έχει φτάσει σχεδόν στα τέσσερα δισ. ευρώ.

Ενδεικτικά είναι επίσης τα στοιχεία της Linked Business για τις ενάρξεις νέων επιχειρήσεων στον κλάδο. Μόνο τον Ιανουάριο διπλασιάστηκαν οι ενάρξεις εταιρειών delivery, µε 117 νέες επιχειρήσεις να προστίθενται στην αγορά, όπου δραστηριοποιούνται συνολικά 13.555 εταιρείες. Επίσης δεν πρέπει να παραβλέπεται η δυναµική των πλατφορµών delivery, αλλά και οι εξελίξεις που δροµολογεί στον κλάδο η είσοδος στην αγορά µεγάλου ξένου επενδυτή και στην προκειµένη περίπτωση της CVC, µέσω της εξαγοράς της Vivartia, η οποία διαθέτει ισχυρή παρουσία στη βιοµηχανία τροφίµων αλλά κι ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο σηµάτων στον κλάδο εστίαση όπως Goody’s Burger House, Flocafe, Everest, La Pasteria κ.ά. 

Τα μεγάλα ξενοδοχειακά projects

Πιο µεγάλης κλίµακας είναι οι επενδύσεις στον ξενοδοχειακό κλάδο, όπου παρά τις αντικειµενικές δυσκολίες, που επιβράδυναν κάποια σχέδια, τα έργα συνεχίστηκαν και πολλά project αναµένεται να ενεργοποιηθούν ενόψει της επανεκκίνησης της οικονοµίας, µε ειδικό βάρος να αποκτά η κύρωση της σύµβασης για τη διανοµή του ακινήτου στο Ελληνικό, που κινητοποιεί επενδύσεις σε ευρύ φάσµα δραστηριοτήτων, µεταξύ των οποίων το λιανεµπόριο. 

Ενδεικτικές είναι επίσης οι επενδύσεις που έχουν δροµολογηθεί στην πρωτεύουσα. Μέσα στην άνοιξη αναµένεται να ανοίξει το Xenodocheio Milos, επένδυση 7 εκατ. ευρώ της Intrakat στο ακίνητο της οδού Κολοκοτρώνη 3-5, δίπλα στην Παλαιά Βουλή. Η ισραηλινή Fattal Hotels επενδύει 10 εκατ. ευρώ στο παλαιό Εsperia µε ορίζοντα να ανοίξει NYX Athens το επόµενο έτος, ενώ η επίσης ισραηλινή Brown Hotels, που λειτουργεί τα Brown Acropol και Dave Red Athens ετοιµάζεται να εγκαινιάσει το ανακαινισµένο La Mirage στην Οµόνοια το καλοκαίρι. Ταυτόχρονα προωθεί επενδύσεις σε συνολικά 11 ξενοδοχεία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. 

Μάλιστα, η Brown Hotels συµπράττει µε την επίσης ισραηλινών συµφερόντων Ficus Investments στην επένδυση του boutique ξενοδοχείου της Ευριπίδου, στη Στοά «Μ. Μανουσάκη», ενώ η Ficus λειτουργεί και το Nin & Bau Sarri 2 στην περιοχή του Ψυρρή. Πρέπει να σηµειωθεί ότι υπάρχουν και άλλοι ισραηλινοί «παίκτες» στην αγορά, καθώς και η παναµέζικη Selina, ελέγχεται από ισραηλινά συµφέροντα. Μετά δε από την επένδυσή της στο Selina Centavrus Pelion στο Πήλιο, άνοιξε ξενοδοχείο στην Πλατεία Θεάτρου, στο κέντρο της Αθήνας. Επίσης η ισραηλινή επενδυτική Zoia Fund προωθεί επενδύσεις σε δύο boutique ξενοδοχεία στο κέντρο της Αθήνας. Εντωµεταξύ, εντός του 2021 αναµένεται να ενεργοποιηθεί η επένδυση 20 εκατ. ευρώ των Dimand, Prodea Investments ΑΕΕΑΠ και EBRD στο Σαρόγλειο Μέγαρο όπου θα λειτουργήσει το Moxy, ξενοδοχειακό σήµα από το χαρτοφυλάκιο του οµίλου Μarriott. Επίσης, σε ακίνητο της Prodea Investments που περιλαµβάνεται στις οδούς Ερµού 66 και Αγίας Ειρήνης 7, στο Μοναστηράκι, θα λειτουργήσει το Smart Hotel Hellenic Vibes, ενώ µε την επανεκκίνηση του τουρισµού αναµένονται και τα εγκαίνια του ξενοδοχείου «Κάνιγγος 21», του οποίου µισθωτής είναι η Zeus International. 

Όµως µεγάλες επενδύσεις υλοποιούνται και εκτός κέντρου. Ενδεικτικά σηµειώνεται ότι πρόσφατα εγκρίθηκε η αρχιτεκτονική µελέτη για την αναθεώρηση της άδειας δόµησης στο συγκρότηµα «Αστέρια Γλυφάδας» στο πλαίσιο της επένδυσης για τον εκσυγχρονισµό και την περαιτέρω ανάπτυξη ξενοδοχειακής µονάδας 5 αστέρων, ενώ οι Hines και Henderson Park επενδύουν 200 εκατ. ευρώ σε πολυτελείς κατοικίες στη Βούλα. Μάλιστα, το σχήµα έχει επενδύσει και στην ξενοδοχειακή αγορά της Κρήτης. 

Τους τελευταίους µόνο µήνες έχει ανοίξει ο δρόµος για δεκάδες επενδύσεις από το Ταµείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δηµοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), µέσω της προκήρυξης διαγωνισµών αλλά και από τις κατά τόπους Περιφέρειες, µέσω σχετικών εγκρίσεων. Πρόσφατα έλαβαν αποφάσεις οι αρµόδιες αρχές για δύο νέες ξενοδοχειακές επενδύσεις σε Κορινθία και Κω, άδειες χορηγήθηκαν για νέα ξενοδοχεία σε Παρνασσό και Παναιτώλιο, ενώ  διεθνής δηµόσιος διαγωνισµός προωθείται για την παραχώρηση της µαρίνας Καλαµαριάς. 

Το Pacha Group ετοιµάζεται να ανοίξει beach restaurant bar και club στη Μύκονο φέτος το καλοκαίρι. Σηµειώνεται ότι οι υπηρεσίες δόµησης πέρυσι το φθινόπωρο χορήγησαν συνολικά 28 άδειες για νέες ξενοδοχιακές επενδύσεις στο νησί και άλλες 14 δόθηκαν στη Σαντορίνη ενώ πρόσφατα εγκρίσεις έχουν λάβει επενδύσεις σε Χερσόνησο Ηρακλείου, Χανιά, Ρέθυµνο, Σητεία, Μάνη, Πάρο, Νάξο, Κάρπαθο, Χαλκιδική, Ροδόπη, Θάσο, Ζάκυνθο και Κύθνο για ανάπτυξη ξενοδοχειακών µονάδων, καταλυµάτων, πολυτελών κατοικιών και ενοικιαζόµενων διαµερισµάτων. 

Info Box

Πράσινο ∆ιαβατήριο

Τη δηµιουργία ενός ψηφιακού πράσινου πιστοποιητικού για τη διευκόλυνση της ασφαλούς ελεύθερης κυκλοφορίας εντός της ΕΕ κατά τη διάρκεια της πανδηµίας Covid-19 προτείνει η Κοµισιόν. Το Ψηφιακό Πράσινο Πιστοποιητικό θα είναι απόδειξη ότι ένα άτοµο έχει εµβολιαστεί κατά του Covid-19, έλαβε αρνητικό αποτέλεσµα σε τεστ ή ανάρρωσε από την Covid-19. Θα είναι δωρεάν, σε ψηφιακή ή έντυπη µορφή. Θα περιλαµβάνει έναν κωδικό QR για τη διασφάλιση της ασφάλειας και της αυθεντικότητας του πιστοποιητικού. Η Επιτροπή θα δηµιουργήσει µια πύλη για να διασφαλίσει ότι όλα τα πιστοποιητικά µπορούν να επαληθευτούν σε ολόκληρη την ΕΕ και να υποστηρίξει τα κράτη µέλη στην τεχνική εφαρµογή των πιστοποιητικών.