Άμεσες ξένες επενδύσεις: Γιατί μειώθηκαν αισθητά το 2023 – Αισιοδοξία για άμεση ανάκαμψη
Το 2023, οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) στην Ελλάδα σημείωσαν σημαντική πτώση, υποχωρώντας κατά 36% σε σύγκριση με το 2022. Συγκεκριμένα, οι ΑΞΕ διαμορφώθηκαν σε 5,43 δισ. δολάρια έναντι 8,45 δισ. δολαρίων το 2022. Παρά τη μείωση, το 2023 ήταν η δεύτερη καλύτερη χρονιά για την Ελλάδα από το 2019, με το συνολικό απόθεμα ΑΞΕ να ανέρχεται σε 61,59 δισ. δολάρια, σημειώνοντας αύξηση 21,8% σε σχέση με το 2022.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση Επενδύσεων του ΟΗΕ (UNCTAD), οι παγκόσμιες άμεσες ξένες επενδύσεις μειώθηκαν κατά 2% το 2023, φτάνοντας τα 1,3 τρισ. δολάρια. Η έκθεση υπογραμμίζει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ΑΞΕ παγκοσμίως, όπως η οικονομική ύφεση, οι γεωπολιτικές εντάσεις και το υψηλό κόστος του χρήματος. Ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι ροές ΑΞΕ μειώθηκαν κατά 7%, αντανακλώντας μια μείωση 8% στην αναπτυσσόμενη Ασία, 3% στην Αφρική και 1% στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική.
Στην Ελλάδα, σημαντικό μέρος των ΑΞΕ το 2023, σχεδόν το 45%, αφορούσε τον κλάδο του real estate, συμπεριλαμβανομένων ιδιωτικών αγοραπωλησιών ακινήτων. Οι επενδύσεις σε κλάδους που διευρύνουν την παραγωγική βάση, όπως η μεταποίηση και τα logistics, ήταν σημαντικά χαμηλότερες, αντιπροσωπεύοντας το 16,86% και το 1,73% αντίστοιχα. Οι νέες επενδύσεις (greenfield) μειώθηκαν επίσης κατά 36,2%, φτάνοντας τα 1,20 δισ. δολάρια το 2023, αντιπροσωπεύοντας το 22% των συνολικών ΑΞΕ. Την περίοδο 2019-2023, οι greenfield επενδύσεις στην Ελλάδα ανήλθαν συνολικά σε 10,03 δισ. δολάρια.
Εντυπωσιακή ήταν η πτώση στις εξαγορές και συγχωνεύσεις, οι οποίες διαμορφώθηκαν σε μόλις 231 εκατ. δολάρια το 2023, σημειώνοντας μείωση κατά 95,6% από τα 5,6 δισ. δολάρια το 2022. Αντίθετα, οι επενδύσεις των Ελλήνων στο εξωτερικό αυξήθηκαν κατά 23,6%, φτάνοντας τα 3,95 δισ. δολάρια το 2023.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι αυστηρές χρηματοδοτικές συνθήκες το 2023 οδήγησαν σε μείωση των διεθνών συμφωνιών χρηματοδότησης έργων κατά ένα τέταρτο, επηρεάζοντας αρνητικά τις επενδύσεις σε τομείς συνδεδεμένους με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs). Αυτή η μείωση είχε τον μεγαλύτερο αντίκτυπο στα αγροδιατροφικά συστήματα και στο νερό και την αποχέτευση, τομείς που κατέγραψαν λιγότερα διεθνώς χρηματοδοτούμενα έργα το 2023 σε σχέση με το 2015, όταν εγκρίθηκαν οι στόχοι.
Παρά τις προκλήσεις, η έκθεση του UNCTAD διατηρεί συγκρατημένη αισιοδοξία για το 2024, επικαλούμενη τη χαλάρωση των χρηματοοικονομικών συνθηκών και τις συντονισμένες προσπάθειες για διευκόλυνση των επενδύσεων. Οι συνθήκες βελτιώνονται ώστε να ενθαρρύνουν ένα ευνοϊκό επιχειρηματικό και επενδυτικό κλίμα, ενώ η ψηφιοποίηση στις αναπτυσσόμενες χώρες παρέχει λύσεις για την αντιμετώπιση αδυναμιών στη διακυβέρνηση και στους θεσμούς που εμποδίζουν τις επενδύσεις.
