Ανδρέας Στεφανίδης (ΟΕΣΥΝΕ): Αγροδιατροφή και γαλάζια ανάπτυξη οι ευκαιρίες για την ελληνική οικονομία
Ευρηματικούς τρόπους να ανταποκριθούν στις προκλήσεις που δημιούργησε η πανδημία, αναζητούν οι νεοφυείς επιχειρήσεις. Η αγωνία για το πώς θα διαμορφωθεί το παγκόσμιο οικονομικό σκηνικό είναι διάχυτη, ενώ το πώς θα αντιδράσουν οι μεγάλες σε μέγεθος εταιρείες που διαθέτουν ισχυρότερα θεμέλια στην αγορά και μακροχρόνια εμπειρία, θα αποτελέσει τον οδηγό και για τις startups, οι οποίες διαθέτουν γρήγορη προσαρμοστικότητα και έχουν μάθει να αποδίδουν σε ευμετάβλητα περιβάλλοντα.
Εκεί που το 2020 φάνταζε υποσχόμενο, με τις χρηματοδοτικές κάνουλες να ανοίγουν, έπειτα από δέκα χρόνια δεκαετούς ύφεσης, και αρκετά ευρωπαϊκά προγράμματα να είναι έτοιμα να συνδράμουν με τη γνώση και το δίκτυό τους προς αυτή την κατεύθυνση, ήρθε ο κορωνοϊός για να δυσκολέψει ακόμη περισσότερο, το ήδη βεβαρημένο έργο των νέων επιχειρηματιών. Η Ομοσπονδία Ελληνικών Συνδέσμων Νέων Επιχειρηματιών (ΟΕΣΥΝΕ), που θεωρείται από τους θεμελιωτές του εγχώριου startup οικοσυστήματος, βρίσκεται στο πλευρό του νέου Έλληνα επιχειρηματία προκειμένου να μην χάσει πολύτιμο χρόνο και να είναι καθόλα έτοιμος, και κυρίως ενημερωμένος, για τα διαθέσιμα αναπτυξιακά εργαλεία που υπάρχουν.
Όπως επισημαίνει στο fortunegreece.com ο Πρόεδρος της ΟΕΣΥΝΕ, Ανδρέας Στεφανίδης, το μέλλον ανήκει στην επιχειρηματικότητα που ανθίζει και ευδοκιμεί μέσα από συνέργειες και συνεργασίες. Έχοντας 20ετή εμπειρία πάνω στην νεοφυή επιχειρηματικότητα σε διεθνές επίπεδο, εστιάζει στις καλές και κακές πρακτικές των οικοσυστημάτων, αποκαλύπτει τους τομείς που θα έχουν ζήτηση στο μέλλον και υπογραμμίζει τον καταλυτικό ρόλο των δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών σε Ευρωπαϊκό αλλά και Διεθνές επίπεδο.
Κύριε Στεφανίδη, είστε από τους πρώτους ανθρώπους στην Ελλάδα που ασχολήθηκαν ενεργά με τη νεοφυή επιχειρηματικότητα. Πώς θα χαρακτηρίζατε αυτή τη στιγμή το επίπεδο του ελληνικού startup οικοσυστήματος; Που βρισκόμαστε συγκριτικά με το εξωτερικό;
Το οικοσύστημα των Ελλήνων νέων επιχειρηματιών είναι σήμερα πολύ πιο ώριμο και έμπειρο σε σχέση με το 2001 που ιδρύθηκε η Ομοσπονδία Ελληνικών Συνδέσμων Νέων Επιχειρηματιών, όταν έννοιες όπως η νεανική επιχειρηματικότητα ή η νεοσύστατη επιχείρηση δεν υπήρχαν καν στο λεξιλόγιο μας. Προς αυτήν την θετική ωρίμανση βοήθησαν αρκετά, μεταξύ άλλων, και τα δίκτυα νέων επιχειρηματιών με άλλες χώρες της Ευρώπης που η ΟΕΣΥΝΕ άνοιξε πρώτη τον δρόμο με την συμμετοχή της ως μέλος της Πανευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Νέων Επιχειρηματιών – YES for Europe το 2001 και του Κόσμου το 2007, με την ανάληψη του ρόλου της ως Εθνικού οικοδεσπότη της Παγκόσμιας Εβδομάδας Επιχειρηματικότητας.
Υπάρχουν εταιρείες που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε αυτό που λέμε “unicorns”;
Δεν είμαι βέβαιος μετά από 20 χρόνια εμπειρίας σε Ευρωπαϊκό, αλλά και Διεθνές επίπεδο ότι το μέλλον της βιώσιμης νεανικής επιχειρηματικότητας ανήκει αποκλειστικά στις εταιρίες που θα μπορούσαν να μετατραπούν σε unicorns. Με τις παγκόσμιες προκλήσεις σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης, μετά από δέκα χρόνια παρατεταμένης ύφεσης στην ελληνική οικονομία, αλλά και με μία πανδημία που βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη πάνω από την παγκόσμια οικονομία, εκτιμώ ότι η δημιουργία επιχειρηματικών συστάδων (clusters) και συνεργατικών σχηματισμών (cooperatives) μεταξύ νέων καινοτόμων επιχειρήσεων, υφιστάμενων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μεγάλων εταιρειών, ερευνητικών κέντρων, πανεπιστημίων και οργανισμών του Δημοσίου σε επίπεδο Δήμων και Περιφερειών, τόσο σε Εθνικό όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, διασφαλίζουν την βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων του περιβάλλοντος, της κοινωνίας, αλλά και της οικονομίας, με γνώμονα τις επόμενες γενιές.
Με λίγα λόγια, τι να το κάνω αν είμαι μια εταιρεία “unicorn” και σε 5-10 χρόνια δεν υπάρχει αγοραστική δύναμη στις τοπικές ή εθνικές οικονομίες που θα επιτρέψει να αγοράσουν το προϊόν ή την υπηρεσία μου λόγω οικονομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών προκλήσεων ;
Σε ποιους τομείς θεωρείτε ότι υπάρχει πρόσφορο έδαφος δραστηριοποίησης νέων εταιρειών; Κοινώς σε ποιες υπηρεσίες και προϊόντα πρέπει να επενδύσουν οι νέοι επιχειρηματίες;
Στην Ελλάδα υπάρχουν ακόμη μεγάλες δυνατότητες για την δημιουργία καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών στον τομέα της αγροδιατροφής και της γαλάζιας ανάπτυξης. Πάντα με γνώμονα τη βιώσιμη ανάπτυξη, μιας και οι 17 Παγκόσμιοι Στόχοι των Ηνωμένων Εθνών αποτελούν, για πρώτη φορά στην ανθρωπότητα, μια κοινή ατζέντα για την παγκόσμια κοινωνία και ιδιαίτερα για τους πολιτικούς και το παγκόσμιο επιχειρηματικό οικοσύστημα. Πρέπει να μάθουμε να δημιουργούμε καλύτερα προϊόντα και υπηρεσίες για τον άνθρωπο και να προωθούμε πολιτικές οικονομικής ανάπτυξης και απασχόλησης με την μικρότερή και πιο ορθολογική χρήση πόρων. Αυτό θα γίνει μόνο μέσα από την χρήση καινοτομίας και συνεργασιών μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών σε Ευρωπαϊκό, αλλά και Διεθνές επίπεδο.
Ποια θεωρείτε ότι είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για μια startup; Εκτός από τη χρηματοδότηση, πού αλλού πρέπει να εστιάσει μια ομάδα και ποια είναι τα συχνότερα λάθη που διαπράττονται και πρέπει να αποφευχθούν;
Η μεγαλύτερη πρόκληση για μια startup, αλλά και για υφιστάμενες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, είναι η εποικοδομητική συνεργασία της ομάδας. Πρέπει τα μέλη της ομάδας να συνεργάζονται συνεχώς για να μπορούν να εκμεταλλευτούν ευκαιρίες και να αντιμετωπίζουν από κοινού τις προκλήσεις, σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο και πολύπλοκο επιχειρηματικό περιβάλλον.
Να θυμίσω ότι η Ελλάδα το 2019 βρέθηκε στην 1η, και το 2020 στην 5η θέση, στο Global Business Complexity Index, στοιχείο που υπογραμμίζει ότι η ομάδα μιας ελληνικής startup έχει να αντιμετωπίσει ένα από τα πιο πολύπλοκα επιχειρηματικά περιβάλλοντα στον κόσμο. Με ότι και αν σημαίνει αυτό για την ανταγωνιστικότητα μιας νέας επιχείρησης που προσπαθεί να αποκτήσει μερίδιο στην αγορά, με μικρές πιθανότητες χρηματοδοτικής και θεσμικής στήριξης, σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο φορολογικό και ασφαλιστικό πλαίσιο. Πρέπει η ομάδα της να είναι δεμένη όπως τα μέλη ενός πληρώματος σε ιστιοπλοϊκό αγώνα.
Η πανδημία επηρέασε σημαντικά τον τρόπο λειτουργίας ορισμένων επιχειρήσεων, αλλά και τη βιωσιμότητά τους. Τι συνέβη στην περίπτωση των start ups, οι οποίες ήταν μεν εξοικειωμένες με την τηλεργασία και την χρήση των τεχνολογικών εργαλείων, διέθεταν όμως λιγότερους πόρους; Είναι πιθανό να δούμε παύση δραστηριότητας από έναν μεγάλο αριθμό εξ αυτών;
Φυσικά και η πανδημία επηρέασε και επηρεάζει ακόμη ολόκληρο το παγκόσμιο επιχειρηματικό οικοσύστημα και φυσικά τον κόσμο των startups που βρίσκονται στα πρώτα στάδια εκκίνησης που είναι και τα πλέον δύσκολα μέχρι να εδραιωθούν τα προϊόντα και οι υπηρεσίες τους στην αγορά. Είναι πιθανόν κάποιες από αυτές να μην τα καταφέρουν, όπως συμβαίνει και με υφιστάμενες επιχειρήσεις πολλών δεκαετιών, αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν μπορούν να μετεξελιχθούν σε κάτι καλύτερο, περισσότερο βιώσιμο και με περισσότερες αντοχές μέσα από την δημιουργία συνεργατικών σχημάτων.
Η δημιουργία μιας startup και η πιθανή αποτυχία της αποτελεί μια μοναδική μαθησιακή εμπειρία για τα μέλη της ομάδας που δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να μείνει ανεκμετάλλευτη. Οι δυσκολίες σίγουρα πολλές, αλλά η επαφή των μελών της startup ομάδας με την πραγματικότητα και τους συνεχώς μεταβαλλόμενους κανόνες του παιχνιδιού στην επιχειρηματική αρένα προσφέρουν μοναδική εμπειρία και γνώση που πρέπει να μεταφερθεί και στο υπόλοιπο οικοσύστημα ως καλή ή κακή πρακτική.
Ποια τα οφέλη που μπορεί να αποκομίσει κάποιος μπαίνοντας στην οικογένεια της ΟΕΣΥΝΕ; Ποιες οι βασικές υπηρεσίες που προσφέρετε και τι είδους projects «τρέχουν» αυτό το διάστημα;
Όταν μπαίνουμε σε μία οικογένεια πρέπει να προσπαθούμε να προσφέρουμε ότι καλύτερο μπορούμε για την επίτευξη των κοινών στόχων της οικογένειας και όχι μόνο να αποκομίσουμε οφέλη. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να ενσωματωθεί στην φιλοσοφία και την κουλτούρα μας. Όλοι μας επιβάλλεται, εκτός από δέκτες, να μετατραπούμε σε πομπούς για κάθε στάδιο της επαγγελματικής μας ζωής. Πρέπει να γίνουμε όλοι δάσκαλοι των καλών και κακών εμπειριών μας για εξοικονόμηση χρόνου και πόρων των επόμενων γενεών. Αυτό ακριβώς προσφέρει η ΟΕΣΥΝΕ από το 2001, την δημιουργία ανθρώπινων επιχειρηματικών δικτύων τόσο σε Εθνικό όσο και σε Διεθνές επίπεδο, ώστε να μεταφέρονται άμεσα και γρήγορα οι καλές αλλά και οι κακές επιχειρηματικές πρακτικές. Και φυσικά καταθέτει, όταν είναι απαραίτητο, τις ανάλογες θεσμικές παρεμβάσεις, τόσο σε Εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για την πρόοδο της νεανικής επιχειρηματικότητας την οποία υπηρετούμε πιστά εδώ και 19 χρόνια.
Στο επόμενο διάστημα και μέχρι το τέλος του 2020 προγραμματίζουμε την συμμετοχή μας στην 85η ΔΕΘ από 5 – 13 Σεπτεμβρίου, μια 2η διαδικτυακή εσπερίδα μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Έργου YEAP και στόχο την προετοιμασία της 13ης Παγκόσμιας Εβδομάδας Επιχειρηματικότητας που θα πραγματοποιηθεί από 16-22 Νοεμβρίου 2020 σε πάνω από 170 χώρες ταυτόχρονα από όλο τον κόσμο.
Τι σημαίνει για εσάς κοινωνική επιχειρηματικότητα και πόσο κοντά βρίσκεται η έννοια του «Doing Well by Doing Good» στην ελληνική επιχειρηματική πραγματικότητα;
Νομίζω ότι κάθε επιχείρηση θα πρέπει να έχει ως κεντρικό στόχο τον κοινωνικό της αντίκτυπο και όχι μόνο την μεγιστοποίηση κερδών. Οι παγκόσμιες προκλήσεις μας λένε ξεκάθαρα ότι «We should create businesses not just for making profit but to survive in the long run». Η κοινωνική επιχειρηματικότητα αποτελεί τον καλύτερο τρόπο επιχειρηματικής πρακτικής για μετρήσιμα κοινωνικά και οικονομικά αποτελέσματα και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εξαντλείται στην ίδρυση μιας νέας νομικής οντότητας με τους όρους κοινωνικής επιχείρησης επειδή θα υπάρξουν προγράμματα ΕΣΠΑ μόνο για κοινωνικές επιχειρήσεις.
Όσα προγράμματα και αν εγκριθούν σε μία επιχείρηση μόνο τα έσοδα από την παροχή προϊόντων και υπηρεσιών μπορούν να εγγυηθούν την βιωσιμότητα της και την επίτευξη των στόχων της. Η κοινωνική επιχειρηματικότητα έχει αναπτυχθεί αρκετά την τελευταία δεκαετία στην Ελλάδα αλλά έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε σε θέματα νοοτροπίας και δεξιοτήτων αν θέλουμε να φτάσουμε τα επιχειρηματικά μοντέλα επιτυχημένων κοινωνικών επιχειρήσεων της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιταλίας.
Πρόσφατα η ΟΕΣΥΝΕ διοργάνωσε ηλεκτρονική εσπερίδα με θέμα «Νεανική Επιχειρηματικότητα: Από τη θεωρία στην πράξη» με στόχο την ανάδειξη σημαντικών πρωτοβουλιών σε διάφορους τομείς της ελληνικής οικονομίας. Ποιο ήταν το κεντρικό μήνυμα που βγήκε και ποια η μεγαλύτερη αγωνία των νέων επιχειρηματιών;
Η εσπερίδα διοργανώθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου ΥΕΑP – Youth Entrepreneurship Advanced Pathway, το οποίο στοχεύει να ενσταλάξει την επιχειρηματική νοοτροπία σε νέους 18-30 ετών – μέσω της λήψης πρωτοβουλιών, της οικοδόμησης αυτοπεποίθησης, του υπολογισμού του ρίσκου και της δημιουργικότητας. Για το σκοπό αυτό, οι εταίροι του έργου ανέπτυξαν ένα σύνολο δραστηριοτήτων με ποικίλες μεθοδολογικές προσεγγίσεις προκειμένου να στηρίξει την ένταξη τους στην αγορά εργασίας, είτε ως αυτοαπασχολούμενους, είτε ως επιχειρηματίες, αλλά και να βοηθήσει εκπαιδευτές που υποστηρίζουν επίδοξους νέους επιχειρηματίες μέσω της Ευέλικτης Διαδρομής Μάθησης και της εργαλειοθήκης YEAP! και του οδηγού Αξιολόγησης Επιχειρηματικών Ιδεών.
Στόχος της εσπερίδας ήταν η ανάδειξη καλών πρακτικών και εμπειριών σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εθνικό επίπεδο για τη νεανική επιχειρηματικότητα γενικά (όπως το πρόγραμμα Εrasmus για νέους Επιχειρηματίες) και ειδικά για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, την Αγροδιατροφική, την Κοινωνική Οικονομία και τον Τουρισμό με τη συμμετοχή διακεκριμένων καλεσμένων.
Άλλωστε η κρίση του κορωνοϊού έχει επηρεάσει σημαντικά τη λειτουργία των νέων επιχειρήσεων προκαλώντας το αίσθημα της αβεβαιότητας αλλά η ισχυρή θέληση, η προσαρμοστικότητα και η αναγνώριση ευκαιριών και η καινοτομία αποτελούν στοιχεία με τα οποία μπορούν να ξεπεραστούν τα προβλήματα αυτά σε μεγάλο βαθμό.
Θα ακολουθήσουν αντίστοιχες πρωτοβουλίες στο μέλλον; Ποια τα άμεσα σχέδιά σας;
Το Σεπτέμβριο θα διοργανώσουμε μία ακόμα εσπερίδα με θέμα την Νεανική Επιχειρηματικότητα, δίνοντας την ευκαιρία σε περισσότερα άτομα να ενημερωθούν για ευρωπαϊκές και εθνικές πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την ενασχόληση με την (κοινωνική) επιχειρηματικότητα.
