Από το 50% στο 47,5% – Η Τουρκία μειώνει τα επιτόκια σε μια προσπάθεια οικονομικής ανάκαμψης
Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας μείωσε το βασικό της επιτόκιο κατά 250 μονάδες βάσης στο 47,5% την Πέμπτη, λίγο περισσότερο από το αναμενόμενο, εγκαινιάζοντας έναν κύκλο χαλάρωσης με στόχο να αφήσει πίσω της παρατεταμένη οικονομική αναταραχή και μια κρίση κόστους ζωής.
Μείωσε το επιτόκιο επαναγοράς μίας εβδομάδας, μετά από μια προσπάθεια αυστηροποίησης 18 μηνών, που ανέτρεψε χρόνια μη συμβατικών οικονομικών πολιτικών και εύκολου χρήματος που είχε προωθήσει ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος από τότε άλλαξε κατεύθυνση για να στηρίξει το νέο πρόγραμμα.
Το επιτόκιο, το οποίο είχε μειωθεί για τελευταία φορά στις αρχές του 2023, διατηρούνταν στο 50% από τον Μάρτιο. Ο ετήσιος πληθωρισμός υποχώρησε στο 47% τον περασμένο μήνα, σε μια πορεία που η κεντρική τράπεζα πιστεύει ότι θα συνεχίσει να μειώνεται προς τον στόχο του 5% μέσα στα επόμενα χρόνια.
Αφού ξεκίνησε τον κύκλο χαλάρωσης, η επιτροπή νομισματικής πολιτικής της τράπεζας δήλωσε ότι θα καθορίζει την πολιτική της «με φειδώ σε βάση συνεδρίασης, εστιάζοντας στις προοπτικές του πληθωρισμού» και θα ανταποκρίνεται σε οποιαδήποτε αναμενόμενη «σημαντική και επίμονη επιδείνωση».
Η επιτροπή ανέφερε ότι οι κύριοι δείκτες δείχνουν πτωτική τάση του υποκείμενου πληθωρισμού τον Δεκέμβριο και ότι η ζήτηση συνέχισε να μειώνεται το τέταρτο τρίμηνο, ενώ η διαδικασία αποπληθωρισμού είναι σε εξέλιξη.
Σε δημοσκόπηση του Reuters την περασμένη εβδομάδα, 14 από τους 17 ερωτηθέντες ανέμεναν ότι η τράπεζα θα μειώσει τα επιτόκια κατά 100 έως 250 μονάδες βάσης. Η ανακοίνωση του Ερντογάν αυτή την εβδομάδα ότι ο κατώτατος μισθός θα αυξηθεί κατά λιγότερο από το αιτούμενο 30% το 2025 ενίσχυσε αυτές τις προβλέψεις.
Το νόμισμα της Τουρκίας, η λίρα, έφτασε για λίγο σε ιστορικό χαμηλό των 35,3005 μετά τη μείωση των επιτοκίων, προτού σταθεροποιηθεί στις 35,2075 στις 11:35 GMT. Ο κύριος χρηματιστηριακός δείκτης της Τουρκίας, BIST-100, σημείωσε άνοδο 0,8%.
Από μη συμβατική σε ορθόδοξη προσέγγιση
Πριν από ενάμιση χρόνο, ο Ερντογάν διόρισε νέα ηγεσία στην κεντρική τράπεζα, προσφέροντας βαθμό ανεξαρτησίας που δεν είχε παρατηρηθεί εδώ και χρόνια. Η νέα διοίκηση προχώρησε σε επιθετική αυστηροποίηση της πολιτικής, αυξάνοντας τα επιτόκια κατά 4.150 μονάδες βάσης για να καταπολεμήσει τον αυξανόμενο πληθωρισμό και την κατακρήμνιση του νομίσματος.
Ο ετήσιος πληθωρισμός είχε φτάσει στο 85% το 2022 και στο 75% νωρίτερα φέτος, ενώ η λίρα έχει υποτιμηθεί κατά 90% μέσα σε επτά χρόνια — από 3,8 σε 35,3 έναντι του δολαρίου — διαβρώνοντας τα εισοδήματα και τις αποταμιεύσεις μιας ολόκληρης γενιάς Τούρκων εργαζομένων και της μεσαίας τάξης.
Η προηγούμενη πολιτική του Ερντογάν για μείωση των επιτοκίων παρά την άνοδο των τιμών είχε πλήξει την αξιοπιστία της κεντρικής τράπεζας, εξαντλήσει τα αποθεματικά της, αποθαρρύνει τους ξένους επενδυτές και προκάλεσε δαπανηρές πολιτικές με κρατική υποστήριξη για να περιοριστεί η δολαριοποίηση.
Όλα αυτά έχουν αρχίσει να αντιστρέφονται ή να ανακάμπτουν με τη νέα, πιο ορθόδοξη προσέγγιση, την οποία στηρίζει ο Ερντογάν, παρά τις πιέσεις που αντιμετώπισαν φέτος επιχειρήσεις και νοικοκυριά λόγω αργής ανάπτυξης, υψηλού κόστους δανεισμού και ακόμα υψηλών τιμών.
Προοπτικές και επιπτώσεις
Σύμφωνα με το διάμεσο της δημοσκόπησης του Reuters, η κεντρική τράπεζα αναμένεται να μειώσει τα επιτόκια στο 28,5% περίπου έως το τέλος του 2025, με τις προβλέψεις να κυμαίνονται μεταξύ 25% και 33%.
Η τράπεζα αναμένει ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί στο 21% έως το τέλος του 2025. Για να καθορίσει την πορεία της χαλάρωσης, η τράπεζα παρακολουθεί στενά τον μηνιαίο πληθωρισμό, ο οποίος ήταν υψηλότερος από το αναμενόμενο τους τελευταίους μήνες, συμπεριλαμβανομένου ενός 2,24% τον Νοέμβριο, κυρίως λόγω των τιμών των τροφίμων.
Η διοικητικά καθορισμένη αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 30%, στα 22.104 τουρκικές λίρες καθαρά το μήνα (627 δολάρια), θα προσθέσει κάποια πίεση στις τιμές τους επόμενους μήνες. Ωστόσο, το επίπεδο αυτό απέχει πολύ από το 70% που είχε ζητήσει το συνδικάτο των εργαζομένων.
Η κυβέρνηση δήλωσε ότι σκοπεύει να διατηρήσει τη δημοσιονομική πειθαρχία και να συνεχίσει τη μάχη κατά του πληθωρισμού.
