Από το Grexit στο Frexit: Πόσο πιθανό είναι να ξεσπάσει μια νέα κρίση στην Ευρωζώνη

Ο αφορισμός του Μαρκ Τουέιν ότι «η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, αλλά συχνά κάνει ομοιοκαταληξία» μπορεί να χρησιμοποιείται πολλές φορές υπερβολικά. Αλλά η αντίδραση της αγοράς στην πολιτική αναταραχή που κυριεύει τη Γαλλία κουβαλά κάτι από την κρίση του ευρώ πριν από περισσότερο από μια δεκαετία. 

Καθώς η συζήτηση για το «Frexit» φουντώνει, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ της τρέχουσας κατάστασης και των ταλαιπωριών που υπέστησαν τα PIGS – Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία – στην εποχή μας.

Αλλά η Γαλλία είναι μέρος του πυρήνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όχι απλώς ένα περιφερειακό έθνος. Η οικονομία της δεν είναι τόσο αδύναμη όσο αυτή της Ελλάδας το 2012. Παρότι τόσο το δημοσιονομικό έλλειμμα όσο και το βάρος του χρέους της επιδεινώνονται, κανένα από τα δύο δεν είναι τόσο άσχημα όσο αυτά της Ιταλίας. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι πλέον πολύ πιο ικανή να βρει νέα εργαλεία για την υπεράσπιση του κοινού νομίσματος.

Η ικανότητα της ΕΕ να παραμερίζει τις διαφορές (ικανότητα που εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης του ευρώ και επαναλήφθηκε στο δημοσιονομικό πρόγραμμα NextGeneration ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ), είναι η μεγαλύτερη δύναμή της. Η προθυμία της να συμβιβαστεί ακόμη και στα πιο ακανθώδη πολιτικά και οικονομικά ζητήματα σημαίνει ότι ο κίνδυνος ενός «Frexit» μπορεί να μειωθεί σταθερά σε αυτήν τη συγκυρία.

Τούτου λεχθέντος, η αποκατάσταση των οικονομικών ανισορροπιών  της Γαλλίας φαίνεται επίσης απίθανη. Η πολιτική αναταραχή μετά την απόφαση του Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες εκλογές έχει αναδείξει το δυσεπίλυτο πρόβλημα χρέους της χώρας. Τα spreads των γαλλικών ομολόγων δεν θα επανέλθουν ως διά μαγείας στα προηγούμενα στενά επίπεδα σε σύγκριση με τις γερμανικές αποδόσεις, ακόμη και όταν η πολιτική εικόνα γίνει πιο ξεκάθαρη από τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου στις 7 Ιουλίου. Αλλαγή στην προοπτική αξιολόγησης ή υποβάθμιση από τη Moody’s Investors Service, η οποία κατατάσσει το γαλλικό δημόσιο χρέος στην βαθμίδα Aa2 με σταθερή προοπτική, πιθανότατα έχει ήδη προεξοφληθεί. Αλλά περαιτέρω ενέργειες είτε από τη Fitch Ratings είτε από την S&P Global Ratings, που έχουν τη χώρα μια βαθμίδα χαμηλότερα στο AA-, θα ήταν ανησυχητικές.

Τις τελευταίες έξι ημέρες διαπραγμάτευσης, οι αποδόσεις του γαλλικού 10ετούς μόλις υποχώρησαν. Το Γαλλικό Υπουργείο Οικονομικών έχει ολοκληρώσει περισσότερο από το ήμισυ των ακαθάριστων απαιτήσεων χρηματοδότησης 310 δισ. ευρώ φέτος, με τις πωλήσεις να πραγματοποιούνται ομαλά. Οι αποδόσεις σε όλη την καμπύλη κυμαίνονται στο εύρος 3% έως 3,5%, μόνο ελαφρώς πάνω από τα μέσα επίπεδα φέτος. Το 2012, το γαλλικό premium απόδοσης στη Γερμανία έφτασε τις 128 μονάδες βάσης. Αυτή η τρέχουσα ταλάντευση, η οποία έχει δει το spread να ξεπερνά τις 80 μονάδες βάσης, θυμίζει περισσότερο την κίνηση της αγοράς κατά την ανάληψη της εξουσίας από τον Μακρόν για πρώτη φορά το 2017.

Συμβίωση 

Η λεγόμενη συμβίωση μεταξύ αντιτιθέμενων κομμάτων που κατέχουν τα αξιώματα του προέδρου και του πρωθυπουργού έχει συμβεί τρεις φορές στο παρελθόν στην 66χρονη ιστορία της Πέμπτης Δημοκρατίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το κόμμα της Μαρίν Λεπέν,  Εθνική Συσπείρωση, έχει μετριάσει την ευρωσκεπτικιστική στάση του τα τελευταία χρόνια, πιέζοντας αντ’ αυτού για μεταρρυθμίσεις εκ των έσω. Ωστόσο, η ανησυχία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το αυξανόμενο έλλειμμα του γαλλικού προϋπολογισμού, το οποίο ανήλθε στο 5,5% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος πέρυσι, δεν θα κατευναστεί, λόγω της τεταμένης εσωτερικής πολιτικής σκηνής.

Κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους του ευρώ, χρειάστηκε ο τότε πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι να υποσχεθεί ότι θα κάνει «ό,τι χρειάζεται» τον Ιούλιο του 2012 για να σταθεροποιήσει το πλοίο. Η σημερινή κυρία Κριστίν Λαγκάρντ δεν χρειάζεται να ανησυχήσει τους ομιλητές της ακόμα, αλλά θα ήταν συνετό να γίνουν εσωτερικές διαβουλεύσεις για το ποια εργαλεία από το διευρυμένο της οπλοστάσιο της ΕΚΤ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει εάν οι τρέχουσες κινήσεις της αγοράς απειλούν να γίνουν δυσλειτουργικές.

Το Μέσο Προστασίας Μεταδόσεων της ΕΚΤ, για παράδειγμα, εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2022. Βοήθησε να καταπνίξει μια ιταλική πολιτική ταλάντευση, αλλά παραμένει περισσότερο ένα εννοιολογικό εργαλείο παρά ένα πραγματικό μπαζούκα, με ρητό στόχο να «καταπολεμήσει την αδικαιολόγητη, άτακτη αγορά» Απέχουμε πολύ από αυτόν τον ορισμό.

Στις 6 Ιουνίου, η κεντρική τράπεζα ανακοίνωσε στη συνεδρίασή της ότι θα αρχίσει να «εξαντλεί» το Πανδημικό Πρόγραμμα Έκτακτης Αγοράς κατά 7,5 δισεκατομμύρια ευρώ μηνιαίως από τον Ιούλιο, χωρίς πλέον να επανεπενδύει τις συμμετοχές που λήγουν. Το πάτημα της παύσης μπορεί να εκληφθεί ως ένδειξη πανικού, αλλά υπάρχει περιθώριο για αρκετή ευελιξία που θα επέτρεπε τις εξαγορές από άλλες αγορές να στραφούν προς την επανεπένδυση στο γαλλικό χρέος – για παράδειγμα, λήγει τον Ιούλιο ένα ογκώδες ποσό 18 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Το εκλογικό στοίχημα του Μακρόν έχει επικεντρώσει την προσοχή των επενδυτών στην άθλια κατάσταση των γαλλικών οικονομικών και άνοιξε την πόρτα σε μια νέα κυβέρνηση που μπορεί να είναι ακόμη λιγότερο υπεύθυνη δημοσιονομικά. Αλλά απέχουμε πολύ, πολύ από τις ταραγμένες αγορές του 2012.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Κρίση στη Γαλλία: Το «γκρέμισμα» του Χρηματιστηριου και τα 4 σενάρια για την επόμενη ημέρα των εκλογών
• Επιτόκια: Οι κεντρικές τράπεζες σε σταυροδρόμι – Η εβδομάδα των μεγάλων αποφάσεων
• Τα αντίποινα του… χοιρινού: Η Κίνα αρχίζει αντιντάμπινγκ έρευνα για τις εισαγωγές από την ΕΕ