Από το Καστελόριζο στο… «λουκέτο» του γραφείου του ΔΝΤ στην Ελλάδα

Ο συμβολισμός είναι ισχυρός καθώς τα μνημονιακά χρόνια οι ελληνικές κυβερνήσεις βρέθηκαν πολλές φορές εγκλωβισμένες στις σκληρές πολιτικές λιτότητας με τη σφραγίδα του ΔΝΤ.

Πώς όμως ξεκίνησαν όλα αυτά;

Πριν από περίπου δέκα χρόνια ο τότε πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου με τον υπουργό Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου ξεκινούσαν το ταξίδι για την Ουάσιγκτον. Από το κεντρικό σύνθημα του Γιώργου Παπανδρέου «Λεφτά υπάρχουν» έφτασε η Ελλάδα στα πρόθυρα χρεοκοπίας.

Τον Απρίλιο του 2010 ο τότε πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου εκφωνεί από το Καστελόριζο τον ιστορικό λόγο του, με τον οποίο αναγνωρίζει την ανάγκη προσφυγής σε ένα διεθνές πρόγραμμα διάσωσης της ελληνικής οικονομίας, αφού λεφτά τελικά δεν υπήρχαν. Αυτό που υπήρχε όμως ήταν μόνο τεράστια ελλείμματα και υποχρεώσεις στην Ελλάδα και προς το εξωτερικό.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) σχηματίζουν την περίφημη «τρόικα»- και κατόπιν τους «θεσμούς»- για τη συμμετοχή τους σε έναν χρηματοπιστωτικό μηχανισμό στήριξης της Ελλάδας και στις 2 Μαΐου της ίδιας χρονιάς ανακοινώνεται το πρώτο μνημόνιο που συνοδεύονταν με περικοπές στον δημόσιο τομέα και μέτρα λιτότητας για όλη την ελληνική κοινωνία.

Ακολούθησε το δεύτερο μνημόνιο με το ΔΝΤ να δανείζει εκ νέου την Ελλάδα, ενώ στο τρίτο μνημόνιο η συμμετοχή του ήταν μόνο συμβουλευτική.

Συνολικά η Ελλάδα χρηματοδοτήθηκε με το ποσό των 288,7 δισ. ευρώ, αλλά και με υψηλά επιτόκια αποπληρωμής.

Ο «σκληρός» στις διαπραγματεύσεις

Ο «σκληρός» στις διαπραγματεύσεις που έφερνε κάθε μνημόνιο ήταν το ΔΝΤ. Πάντα ζητούσε τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης αλλά και σε σκληρά μέτρα απέναντι στην εργασία και τους συνταξιούχους.

Ακόμα κι σήμερα και παρά το γεγονός ότι η συνταγή έχει κριθεί λανθασμένη το Ταμείο επιμένει μέσω του συμβουλευτικού του χαρακτήρα στη μείωση του αφορολόγητου ορίου και σε νέες μειώσεις για τους συνταξιούχους.

Την εποχή εκείνη το Ταμείο προχώρησε στη δημιουργία γραφείου στην Αθήνα, υπό τον Μπόμπ Τράα προκειμένου να παρακολουθεί εάν προχωρούν οι μεταρρυθμίσεις που είχαν υπογράψει οι ελληνικές κυβερνήσεις.

Ο Τόμσεν ήταν αυτός που προκάλεσε την «έκρηξη» των υπουργών στην ελληνική κυβέρνηση. Από τα διεθνή ΜΜΕ χαρακτηρίστηκε ως ένας από τους «πιο μισητούς ανθρώπους στην Ελλάδα».

Από τότε πέρασαν σχεδόν δέκα χρόνια, τρία Μνημόνια, αμέτρητες αυξήσεις φόρων, περικοπές συντάξεων, ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών, ανατροπές στα εργασιακά, εκατομμύρια ληξιπρόθεσμα χρέη και ένα κύμα πλειστηριασμών ακινήτων.

Έφτασε, λοιπόν, η στιγμή όπου κλείνει ο κύκλος του ΔΝΤ στην Ελλάδα.

Μετά από την πρόωρη εξόφληση 2,7 δισ. ευρώ από τα δάνεια που πήρε η Ελλάδα ως το καλοκαίρι του 2014 τα χρωστούμενα περιορίζονται σε περίπου 5,3 δισ. ευρώ, αλλά από αυτά, πριν φύγει το 2020, θα έχουν μείνει γύρω στα 3 δισ. ευρώ. Και αυτό διότι το υπουργείο Οικονομικών και ο ΟΔΔΗΧ έχουν εντάξει στον προγραμματισμό της χρονιάς την πρόωρη εξόφληση άλλων 2-2,5 δισ. ευρώ προς το ΔΝΤ.

Τα επόμενα βήματα

Το γραφείο του ΔΝΤ στην Αθήνα σε λίγους μήνες θα κλείσει, σηματοδοτώντας την απουσία της ανάγκης για συνεχή επιτήρηση της χώρας από τον δανειστή. Η κίνηση αυτή έχει κυρίως συμβολικό χαρακτήρα.

Το ΔΝΤ θα μετέχει στις «καθόδους» στην Αθήνα των θεσμών της ΕΕ που έχουν προγραμματιστεί για τον Ιανουάριο και για τον Μάρτιο. Μία ακόμη ευκαιρία για ζυμώσεις θα υπάρχει τον Απρίλιο, κατά την καθιερωμένη εαρινή σύνοδο του ΔΝΤ με την Παγκόσμια Τράπεζα, ενώ τον Μάιο έχει σχεδιασθεί η κάθοδος του Ταμείου για την μεταμνημονιακή του παρακολούθηση.

Η ετήσια έκθεσή του έχει προγραμματιστεί για το τέλος του έτους.

Σημειώνεται ότι το Ταμείο πέραν του θέματος του ΑΕΠ έχει διαφωνίες και για άλλα πεδία, όπως είναι το πτωχευτικό δίκαιο και η προστασία της 1ης κατοικίας. Η παρακολούθηση θα γίνεται πλέον εξ αποστάσεως και μέσω των αποστολών του στην Αθήνα.