Η Αριστερά, το «ΝΑΙ» του μεγιστάνα και η «Αυγή» του… Γιαπωνέζου

Τη νίκη των Σοσιαλδημοκρατών όλοι την περίμεναν, όπως περίμεναν και την αύξηση των ποσοστών του Κομμουνιστικού Κόμματος. Γι’ αυτό και πολλοί αναλυτές προέβλεπαν και προειδοποιούσαν για το ενδεχόμενο αυτή την φορά, να σχηματιστεί κυβέρνηση της αριστεράς. Οι δημοσκοπήσεις όμως δεν «μέτρησαν» σωστά.

Οι Σοσιαλδημοκράτες ήταν μεν πρώτο κόμμα, αλλά με μειωμένα ποσοστά και έδρες. Ενώ οι Κομμουνιστές -κληρονόμοι του κόμματος που έχασε την εξουσία από την Βελούδινη Επανάσταση το 1989- αναδείχθηκαν μεν τρίτο κόμμα, αλλά δεν κατάφεραν συγκεντρώσουν αρκετές ψήφους για να καλύψουν τη διαφορά. Με τους συντηρητικούς και τους φιλελεύθερους να έχουν υποστεί συντριβή, τη ζημιά έκαναν οι λαϊκιστές νεοφερμένοι.

Οι Τσέχοι ψηφοφόροι τιμώρησαν παραδειγματικά τα κόμματα του προηγούμενου κυβερνητικού συνασπισμού που είχαν εμπλακεί σε σκάνδαλα διαφθοράς  και έστειλαν μήνυμα διαμαρτυρίας για τη λιτότητα, όπως έγινε και σε άλλες χώρες της Ευρώπης στη διάρκεια της κρίσης.

Με τον αριθμό-ρεκόρ των επτά κομμάτων πλέον στο Κοινοβούλιο, οι Σοσιαλδημοκράτες νικητές θα έχουν να αντιμετωπίσουν ένα πολυδιασπασμένο νομοθετικό σώμα, με ορατό τον κίνδυνο η χώρα να βυθιστεί σε ένα παρατεταμένο πολιτικό αδιέξοδο μετά την πτώση της κυβέρνησης του Πέτρ Νέτσας, λόγω των σκανδάλων παρακολουθήσεων, «ανάρμοστου» σεξ και διαφθοράς.

Διαβάστε ακόμη: Πύρρειος νίκη για τους Σοσιαλδημοκράτες στην Τσεχία

Οι Σοσιαλδημοκράτες άρχισαν ήδη να ψάχνουν για εταίρους και συναντήθηκαν μια φορά με τους Κομμουνιστές. Αλλά η αλήθεια είναι ότι οι ελπίδες του ηγέτη τους Μπόχουσλαβ Σόμποτκα, έχουν γκρεμιστεί, αφού με 50 και 33 έδρες αντίστοιχα, τα δυο κόμματα δεν έχουν πλειοψηφία στην Βουλή των 200. Τώρα όλα φαίνεται ότι εξαρτώνται από την νέα πολιτική φυσιογνωμία που οι Τσέχοι αποκαλούν «Μπαμπισκόνι».

Πρώην κομμουνιστής από τη Μπρατισλάβα -το άλλο “μισό” της πάλαι ποτέ Τσεχοσλοβακίας- λαϊκιστής, εξέχον μέλος του επιχειρηματικού κατεστημένου, με μήνυμα κατά των πολιτικών δεινοσαύρων, που ακούστηκε λογικό και μετριοπαθές στους ψηφοφόρους, ο δισεκατομμυριούχος Αντρέϊ Μπάμπιτς έκανε την έκπληξη. Αφού διέψευσε τις δημοσκοπήσεις, αναδεικνύοντας το κόμμα του ANO (ακρωνύμιο που σημαίνει “Ναι” στα τσέχικα) όχι απλώς δεύτερο κόμμα, αλλά πολύ κοντά στο πρώτο, έγινε ο ρυθμιστικός παράγοντας της πολιτικής ζωής της χώρας.

Ο άστατος, 59χρονος αυτοδημιούργητος επιχειρηματίας, με το ασαφές πολιτικό πρόγραμμα, απέσπασε το 18,7% και 47 έδρες στο Κοινοβούλιο, δηλαδή μόλις 3 λιγότερους από τους «νικητές» Σοσιλαδημοκράτες. Με δεδομένες τις αντιπαλότητες και το κακό κλίμα μεταξύ των άλλων κομμάτων, φαίνεται πλέον ότι για να σχηματιστεί κυβέρνηση, απαιτείται η συμμετοχή ενός υποψήφιου που εμφανίστηκε ως «κόμμα» μόλις πέρσι και κέρδισε την εμπιστοσύνη μεγάλης μερίδας ψηφοφόρων, με το απλό επιχείρημα ότι «δεν είναι πολιτικός».

«Δεν θα έμπαινα στον πολιτικό στίβο εάν η χώρα λειτουργούσε κανονικά», είχε υποστηρίξει ο ίδιος σε συνέντευξη του στο Reuters τον περασμένο μήνα. Και οι Τσέχοι φαίνεται ότι το εκτίμησαν βλέποντας στο πρόσωπο του τον άνθρωπο που κέρδισε τα χρήματα του μέσω των επιχειρήσεων του και όχι από «σκοτεινές» συναλλαγές με το δημόσιο.

Διαβάστε ακόμη: Ένας Σλοβάκος ρυθμιστής των πολιτικών εξελίξεων στην Τσεχία

«Έχει την ίδια απήχηση όπως ο ευρωσκεπιτικιστής Στρόναχ στην Αυστρία ή ο Μπερλουσκόνι στην Ιταλία, δηλαδή εμφανίζεται ως ο πρακτικός επιχειρηματίας που πετυχαίνει τους στόχους του, που έχει καταφέρει να κτίσει μόνος του τη ζωή του κι ο οποίος μπορεί να διοικήσει την χώρα σαν να ήταν μια από τις εταιρείες του», λέει ο Σον Χάλει λέκτορας στο University College του Λονδίνου. «Έχει καταφέρει να παρουσιάζεται ως το αουτσάιντερ, το αντίθετο ενός επαγγελματία πολιτικού, ενώ ταυτόχρονα είναι μετριοπαθής και λογικός».

Από την άλλη πλευρά βέβαια, είναι και το πιο απίθανο πρότυπο συσπείρωσης για όσους Τσέχους έχουν μείνει πίσω σε μια κοινωνία όπου το χάσμα πλουσίων και φτωχών έχει διευρυνθεί σημαντικά μετά την πτώση του κομμουνισμού.

Ο Μπάμπιτς ξεκίνησε την καριέρα του σε κρατική επιχείρηση χημικών στην σοσιαλιστική Σλοβακία τη δεκαετία του 1980 και από εκεί κατάφερε να αποκτήσει έναν όμιλο, με 28.000 εργαζόμενους και ετήσια έσοδα περίπου 7 δισ. δολαρίων τον χρόνο και μια προσωπική περιουσία που εκτιμάται στα 2 δισ. δολάρια.

Οι επικριτές του, ωστόσο, του προσάπτουν και μια δόση υποκρισίας, επισημαίνοντας ότι οφείλει τα πλούτη του και την καλή του «τύχη», στο ίδιο μετα-κομμουνιστικό περιβάλλον που σήμερα μέμφεται με πάθος.

Διαβάστε ακόμη: Ο «Σαλονικιός» πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου

Σημάδι των καιρών της λιτότητας, είναι και η κατάκτηση 14 εδρών από το κόμμα «Αυγή» (Usvit), που ίδρυσε μόλις πριν πέντε μήνες, ο  Τόμιο Οκαμούρα. Από τον περασμένο Μάιο, ο 40χρονος Οκαμούρα -που γεννήθηκε στο Τόκιο από Γιαπωνέζο πατέρα και Τσεσλοβάκα μητέρα- κατάφερε να πείσει με την ατζέντα του πάνω από 340.000 ψηφοφόρους και στο ντεμπούτο του, να αναδειχθεί έκτη δύναμη στη Βουλή. Προσωπικότητα «celebrity», τηλεοπτική περσόνα κι επιχειρηματίας ο πρώην ανεξάρτητος γερουσιαστής έκανε την σύντομη προεκλογική του εκστρατεία με το σλόγκαν την απευθείας Δημοκρατίας, του τέλους της εποχής της διαφθοράς, τηρώντας σκληρή γραμμή και σε αρκετά από τα θέματα που απασχολούν τους Τσέχους, όπως το θέμα των Ρομά.

Ο Οκαμούρα που έγινε γνωστός αρχικά ως τηλεοπτικός δικαστής, άρχισε να κερδίζει έδαφος με τις οργισμένες επιθέσεις του στους πολιτικούς, την κοινωνικά λαϊκίστικη ρητορεία του, με  δόλωμα τη μειονότητα των Ρομά και επιχείρημα-άλλοθι την γιαπωνέζικη καταγωγή του για να αποκρούσει την κατηγορία ότι είναι ρατσιστής.

«Οι τσιγγάνοι θα πρέπει να αφυπνίσουν την ηγεσία τους, να ενωθούν και να προσπαθήσουν να ιδρύσουν το δικό τους κράτος», είχε γράψει σε άρθρο του πρόσφατα. «Το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης είναι δικαίωμα όλων και το τσεχικό κράτος θα έπρεπε να υποστηρίξει τη μετανάστευση των Ρομά στη χώρα από την οποία προέρχονται οι πρόγονοί τους, δηλαδή, ιδανικά, κάποιο κρατίδιο της Ινδίας»!

Είναι χαζό να τον χαρακτηρίζουν ρατσιστή, είχε απαντήσει στους επικριτές του ο Οκαμούρα, διότι και ο ίδιος έχει πέσει θύμα ρατσιστικών αντιλήψεων. Αλλά, «ως ενήλικας δεν έχω πλέον τέτοια προβλήματα», έγραφε στο άρθρο του. «Από προσωπική εμπειρία, λοιπόν, ξέρω ότι εάν ένας Ρομά αντιμετωπίζεται με προκατάληψη σήμερα, αυτό δεν είναι λάθος των Νεοναζί ή των Τσέχων. Είναι πάνω από όλα πρόβλημα των ίδιων των Ρομά».

Αυτό το εκλογικό αποτέλεσμα -με το 12% των ψηφοφόρων να μην εκπροσωπούνται καν στο Κοινοβούλιο- σε μια χώρα που είχε ένα μάλλον σταθερό πολιτικό σύστημα μέχρι τώρα, είναι ένα μοτίβο γνώριμο πλέον στην Ευρώπη: από την Βουλγαρία, την Πολωνία, και πρόσφατα τη Σλοβενία, μέχρι την Αυστρία, την Ιταλία και την Ολλανδία.