Ασφάλεια, το μεγάλο ζητούμενο για τη χώρα
Οι εικόνες της βιβλικής θεομηνίας στη Θεσσαλία ήταν το επιμύθιο του καταστροφικού καλοκαιριού που μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε με τον πιο σκληρό τρόπο πως τα καλοκαίρια μας δεν θα είναι πια ίδια. Και πως η προσαρμογή στα νέα κλιματολογικά δεδομένα θα είναι απότομη, βίαιη και σκληρή. Για ένα μεγάλο διάστημα είχαμε πιστέψει πως η συζήτηση για την κλιματική κρίση αφορά τους επιστήμονες και τα ακαδημαϊκά συνέδρια, που περιγράφουν το μέλλον του πλανήτη το μακρινό 2050, αδυνατώντας να πιστέψουμε πως επηρεάζει το σήμερα.
Έφταναν όμως μέσα σε ένα καλοκαίρι δυο αδιανόητης έκτασης κύματα καύσωνα, η πυρκαγιά στο δάσος της Δαδιάς και η πλημμύρα του Θεσσαλικού κάμπου, ώστε να γίνει πια αντιληπτό πως η κλιματική κρίση δεν αφορά απλά τη χώρα μας. Απειλεί να την αφανίσει.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής δεν ακουμπάνε μόνο τις υποδομές της χώρας, την αγροτική της παραγωγή ή τα σπίτια των κατοίκων της. Επηρεάζουν το εάν η τουριστική σεζόν θα μετατεθεί πλέον στις αρχές της άνοιξης ή του φθινοπώρου. Υποβαθμίζουν το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα και την ποιότητα ζωής της. Μειώνουν την αξία των προϊόντων και των υπηρεσιών της. Και την καθιστούν ευάλωτη, σε μια χρονική συγκυρία που υποτίθεται ότι είχαμε βγει από μια δεκαετή κρίση που μας στέρησε πόρους, ανθρώπινο κεφάλαιο, κοινωνική συνοχή και αισιοδοξία για το μελλον.
Είναι ίσως οξύμωρο που η πολυπόθητη ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας για την ελληνική οικονομία, έπειτα από 13 χρόνια, ήρθε την ημέρα που η χώρα ολόκληρη αναζητούσε τον αριθμό των αγνοουμένων της στις στέγες των σπιτιών στη Θεσσαλία. Κι ακόμη κι αν η κυβέρνηση και η αγορά έχουν προεξοφλήσει την αναβάθμιση των ελληνικών ομολόγων τους επόμενους μήνες από άλλους οίκους αξιολόγησης, θα πρέπει να σκεφτούμε ότι οι έξω βλέπουν, αξιολογούν, παρακολουθούν και μετράνε προσεκτικά την κάθε κίνηση. Η χώρα πρέπει πάση θυσία να αποφύγει μια νέα κρίση.
Η Ελλάδα είναι μια χώρα που, δυστυχώς, πρέπει να χτιστεί από την αρχή. Και δεν αναφέρομαι μόνο στις υποδομές της, στα αντιπλημμυρικά της έργα, ή στην πολιτική της προστασία. Οι αλλαγές δεν αφορούν μόνο στα μπετά. Αφορούν και το ανθρώπινο της κεφάλαιο. Η κρίση άνοιξε την πόρτα της εξόδου σε μισό εκατομμύριο λαμπρά μυαλά που έφυγαν στο εξωτερικό. Ο μέσος όρος ηλικίας μεγαλώνει, η προσαρμογή στις απαιτήσεις της νέας εποχής δεν μπορεί να γίνει με γερασμένο πληθυσμό που στελεχώνει μια βραδυκίνητη Δημόσια Διοίκηση. Και όσα by-pass κι αν κατάφερε η ψηφιοποίηση του δημοσίου τομέα, δεν σημαίνει πως έχουμε απαλλαγεί από τις παθογένεις του αναποτελεσματικού κρατικού μηχανισμού. Χρειάζονται νέες δομές, αλλά και νέα μυαλά που μπορούν να τις υπηρετήσουν. Τα έχουμε; Είναι λίγα και δυστυχώς φεύγουν στο εξωτερικό.
Μέσα σε συνθήκες πολιτικής υπεροχής η κυβέρνηση Μητσοτάκη πρέπει να τρέξει τις αλλαγές στο κράτος γρηγορότερα από ό,τι είχε υπολογίσει. Διότι – όπως μας έχει μάθει η πολιτική μας ιστορία – το ξόδεμα του πολιτικού κεφαλαίου έχει διαφορετικό ρυθμό σε μια δεύτερη τετραετία. Η κοινωνία κουράζεται πιο εύκολα, τα πολιτικά στελέχη δεν ενδιαφέρονται το ίδιο, υπάρχει κόπωση, ζήλιες και λιγότερη όρεξη. Η κυβέρνηση αυτή έχει αποδείξει πως πιστεύει στην σκληρή δουλειά, την επιστημονική τεκμηρίωση, την μελέτη και προσαρμογή καλών πρακτικών από το εξωτερικό. Και κυρίως, ότι αντιλαμβάνεται τις προκλήσεις της νέας εποχής, μακριά από τα διλήμματα δεξιάς-αριστεράς και τις ιδεοληψίες του προηγούμενο αιώνα. Μένει λοιπόν να αποδείξει ότι μπορεί να στήσει ένα κράτος εξαρχής, να μπολιάσει τον κρατικό μηχανισμό με νέο αίμα, να χτυπήσει τον κρατισμό και τις κακές νοοτροπίες.
Να φτιάξει νέες δομές στην πολιτική προστασία, να εκσυγχρονίσει σχέδια και μελέτες, να ενσωματώσει νέα σχέδια που αντανακλούν τους αυξημένους κλιματολογικούς κινδύνους. Και βέβαια οφείλει να εξηγήσει στην κοινωνία με απλούς και κατανοητούς όρους τη νέα κλιματολογική πραγματικότητα, να μιλήσει για την αναγκαιότητα της ασφάλισης των περιουσιών και της κατάλληλης προετοιμασίας στη νέα εποχή. Αν την προηγούμενη δεκαετία το στοίχημα ήταν η παραμονή στο ευρώ και η επάνοδος στην οικονομική κανονικότητα, στην παρούσα χρονική συγκυρία το μεγάλο διακύβευμα είναι η εγκαθίδρυση ενός αισθήματος ασφάλειας στην απορρυθμισμένη κανονικότητα που ζούμε. Και είναι ακριβώς αυτή η εμπέδωση του αισθήματος της ασφάλειας που θα επιτρέψει και στην οικονομία να συμβαδίσει. Κανείς δεν αγαπά την αβεβαιότητα.
