Bloomberg: Έλλειψη εκρηκτικών και πυρίτιδας στην Ευρώπη

Η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με κρίσιμες ελλείψεις σε εκρηκτικά και προωθητικές ύλες τη στιγμή που η ζήτηση για αμυντικό εξοπλισμό εκτοξεύεται. Ο πόλεμος στην Ουκρανία αποκάλυψε την περιορισμένη επάρκεια των ευρωπαϊκών αποθεμάτων και την ανάγκη για ταχεία ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας. Παράλληλα, η αστάθεια στις διατλαντικές σχέσεις και η μεταβλητότητα της αμερικανικής στρατηγικής έχουν ενισχύσει την πίεση για στρατηγική αυτονομία.

Η περίπτωση του εργοστασίου Nitrochemie Aschau στη Βαυαρία, θυγατρικής της Rheinmetall, είναι χαρακτηριστική. Το εργοστάσιο, που ειδικεύεται στην παραγωγή προωθητικών υλών, έχει αυξήσει την παραγωγή του κατά 60% και σχεδιάζει επιπλέον επέκταση κατά 40% έως τα μέσα του 2025. Η παραγωγή πυρίτιδας, TNT και άλλων κρίσιμων υλικών γίνεται με εντατικούς ρυθμούς, ενώ το προσωπικό έχει ενισχυθεί με εργαζόμενους από τον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας και των χημικών.

Ωστόσο, η ζήτηση ξεπερνά την προσφορά. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν θέσει στόχο παραγωγής 2 εκατ. οβίδων το 2025, από 1,4 εκατ. το 2023, μέσα από το πρόγραμμα ASAP (Act in Support of Ammunition Production), το οποίο προβλέπει χρηματοδότηση 500 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, σχεδιάζεται η αύξηση της παραγωγής προωθητικών υλών κατά 10.000 τόνους και εκρηκτικών κατά 4.300 τόνους ετησίως.

Το βασικό πρόβλημα είναι η εφοδιαστική αλυσίδα. Η παραγωγή προωθητικών υλών απαιτεί νιτροκυτταρίνη (ή αλλιώς γουναπόγλυκο), που βασίζεται σε βαμβάκι υψηλής καθαρότητας. Η Ευρώπη εξαρτάται σχεδόν πλήρως από εισαγωγές από την Κίνα, τον μεγαλύτερο παραγωγό στον κόσμο. Η σχέση Πεκίνου-Μόσχας, ωστόσο, γεννά ανησυχίες για την ασφάλεια προμηθειών. Παρότι υπάρχουν εναλλακτικές βάσεις (όπως η κυτταρίνη από ξύλο), η παραγωγή τους δεν επαρκεί για τις τρέχουσες ανάγκες.

Η κατάσταση είναι παρόμοια και στον τομέα των εκρηκτικών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει σήμερα μόλις ένα μεγάλο εργοστάσιο TNT, στην Πολωνία, ενώ προβλέπεται η ανέγερση δεύτερου στη Φινλανδία. Παράλληλα, οι κατασκευαστές άλλων εκρηκτικών υλών (PETN, RDX, HMX) λειτουργούν ήδη στο μέγιστο της παραγωγικής τους δυναμικότητας. Οι παραγγελίες είναι τόσο αυξημένες που φτάνουν να καλύπτουν τα επόμενα χρόνια.

Επιπλέον, οι αυστηροί περιβαλλοντικοί κανονισμοί, το κόστος ενέργειας και η χρονοβόρα διαδικασία αδειοδότησης καθυστερούν την ανάπτυξη νέων παραγωγικών μονάδων. Η μεταφορά επικίνδυνων φορτίων είναι επίσης σύνθετη και επιβαρυμένη γραφειοκρατικά. Οι καθυστερήσεις στα σύνορα, ιδιαίτερα προς την Ουκρανία, και η έλλειψη χώρων αποθήκευσης δημιουργούν επιπλέον εμπόδια.

Η ενεργοποίηση της πολιτικής βιομηχανίας για την κάλυψη στρατιωτικών αναγκών παραμένει προβληματική. Παρότι το νιτρογλυκερίνη χρησιμοποιείται και στη βιομηχανία πλαστικών και χρωμάτων, η μετάβαση σε στρατιωτική χρήση απαιτεί εξειδίκευση, επενδύσεις και νομική ευελιξία. Σύμφωνα με ειδικούς, απαιτείται μακροπρόθεσμη στρατηγική, διασφάλιση πρώτων υλών και κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις. Το κόστος μετάβασης είναι υψηλό, αλλά η έλλειψη δράσης κοστίζει περισσότερο.

Σε πολιτικό επίπεδο, η ΕΕ έχει προτείνει δάνειο 150 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της άμυνας, καθώς και επιπλέον 1,5 δισ. μέσω του European Defense Industry Program για την περίοδο 2025-2027. Ωστόσο, οι ρυθμίσεις δεν έχουν ακόμη εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η μακροχρόνια χρηματοδότηση θα είναι κρίσιμη για να ξεπεραστούν τα εμπόδια της αγοράς και να αποδοθούν οι επενδύσεις.

Όπως σημειώνουν αναλυτές, η Ευρώπη καλείται να κινηθεί ταχύτατα, σε όλα τα μέτωπα, καθώς η Ρωσία λειτουργεί ήδη με όρους οικονομίας πολέμου. Η έλλειψη πρώτων υλών, η γραφειοκρατία και η έλλειψη πολιτικής βούλησης απειλούν να καθυστερήσουν επικίνδυνα τον αμυντικό εκσυγχρονισμό. Η δημιουργία αποθεμάτων, η επιτάχυνση των αδειοδοτήσεων και η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ κρατών και βιομηχανίας αποτελούν επιτακτική ανάγκη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• FT: Ο Τραμπ θέλει νέους όρους στη συμφωνία για τα ορυκτά της Ουκρανίας
• Το μεγάλο come back του Σάμι Φάις στο ταμπλό του ΧΑ
• Τουρκία: Βολές του Ερντογάν κατά της αντιπολίτευσης, εν μέσω των διαδηλώσεων για τον Ιμάμογλου