Μπορούν να υπάρξουν ευρωπαϊκές πόλεις χωρίς αυτοκίνητα;
Πιλοτικά προγράμματα σε όλη την Ευρώπη δείχνουν ότι μπορούν να υπάρξουν πόλεις χωρίς αυτοκίνητα. Παρά τις μικρές αρχικές αντιρρήσεις, όσες πόλεις έχουν εφαρμόσει την απαγόρευση των αυτοκινήτων σε ορισμένες περιοχές του κέντρου των πόλεων, διαπίστωσαν ότι τα οφέλη ήταν πολλαπλά, όπως για παράδειγμα μεγάλη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της ηχορύπανσης, μείωση των ποσοστών πρόωρης θνησιμότητας, αύξηση του χώρου πρασίνου, υψηλότερα επίπεδα ενεργητικής κινητικότητας και βελτίωση της συνολικής δημόσιας υγείας.
Μελέτες δείχνουν ότι οι κάτοικοι της πόλης έχουν θετική στάση στην εφαρμογή του μέτρου απαγόρευσης κίνησης των αυτοκινήτων στο κέντρο των πόλεων, καθώς οι περισσότεροι θέλουν να δουν την πόλη τους να έχει υψηλά ποσοστά βιώσιμης κινητικότητας, περισσότερους χώρους πρασίνου, ενεργές διαδρομές μεταφοράς των μέσων μαζικής μεταφοράς και επιλογές πολλών εναλλακτικών μορφών μετακίνησης. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι πόλεις που υιοθετούν αυτή την φιλοσοφία προσφέρουν καλύτερα επίπεδα ζωής. Εμπνευσμένες από την επιτυχία των πόλεων που πρωτοστάτησαν στη μείωση της χρήσης αυτοκινήτων, περισσότερες πόλεις σε όλο τον κόσμο έχουν δεσμευτεί να υιοθετήσουν αντίστοιχα προγράμματα. Το Παρίσι σχεδιάζει να απαγορεύσει τα αυτοκίνητα στο κέντρο της πόλης έως το 2024, ενώ η Ν. Υόρκη προτείνει να μετατραπεί το 25% του χώρου όπου κινούνται σήμερα τα αυτοκίνητα σε μέρη που θα προσφέρουν μορφές κινητικότητας έως το 2025.
Ενώ ένας αυξανόμενος αριθμός πόλεων υιοθετεί πολιτικές χωρίς αυτοκίνητα, δεν είναι εύκολο να εφαρμοστεί. Οι πόλεις χωρίς αυτοκίνητα λειτουργούν μόνο εάν οι κάτοικοι έχουν εναλλακτικές επιλογές μεταφοράς ή χώρους για ασφαλή μεταφορά των πολιτών.
Σήμερα πολλές πόλεις σε όλο τον κόσμο έχουν υιοθετήσει πολιτικές για απαγόρευση της κυκλοφορίας στο κέντρο των πόλεων. Ορισμένες πόλεις πρωτοστατούν και εδραιώνουν τη θέση τους ως πόλεις χωρίς αυτοκίνητο, όπως η Γάνδη (Βέλγιο), ‘Αμστερνταμ (Ολλανδία), Όσλο (Νορβηγία), Lamu (Κένυα), Zermatt (Ελβετία), Fes el Bali (Μαρόκο), Βενετία (Ιταλία), Ελσίνκι (Φινλανδία), ενώ στην Υδρα δεν υπάρχει κανένα αυτοκίνητο.
Οι περιβαλλοντικές ανησυχίες είναι οι κύριοι παράγοντες που οδηγούν στην μετατροπή των πόλεων σε πόλεις χωρίς αυτοκίνητα. Τα αυτοκίνητα ευθύνονται για ένα σημαντικό κομμάτι του αποτυπώματος άνθρακα σε κάθε χώρα. Στην ΕΕ, μόνο οι οδικές μεταφορές ευθύνονται για το 1/5 των συνολικών εκπομπών CO2. Έτσι, καθώς οι χώρες αναζητούν τρόπους για να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις για χαμηλότερες εκπομπές ρύπων, τα αυτοκίνητα αποτελούν προφανή στόχο. Ειδικά όταν οι μετακινήσεις των αυτοκινήτων στο κέντρο των πόλεων μπορούν να αποφευχθούν.
Από την άλλη, η αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα, την στιγμή που το 99% του παγκόσμιου πληθυσμού αναπνέει αέρα που υπερβαίνει το νόμιμο όριο που έχει ορίσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Παράλληλα, θα υπάρξει μείωση των τροχαίων ατυχημάτων. Είναι προφανές ότι η δημόσια ασφάλεια θα βελτιωθεί και ο αριθμός των θανάτων θα περιοριστεί σημαντικά.
Ένα πρόβλημα που σχετίζεται με το αυτοκίνητο που συχνά παραβλέπεται είναι ο χώρος που καταλαμβάνουν. Συχνά μιλάμε για άλλα θέματα, όπως η ρύπανση, τα τροχαία ατυχήματα και η συμφόρηση, όμως ο αστικός χώρος που καταλαμβάνουν τα αυτοκίνητα αξίζει να εξεταστεί. Σήμερα το Όσλο έχει μετατρέψει πάνω από 700 θέσεις στάθμευσης σε ποδηλατόδρομους, πάρκα και παγκάκια. Ομοίως, το Παρίσι σχεδιάζει να αφαιρέσει 70.000 θέσεις στάθμευσης στην πόλη, δίνοντας δυνατότητες άλλων μορφών μετακίνησης. Πλέον, οι βιώσιμες μεταφορές είναι στενά συνδεδεμένες με τους κλιματικούς στόχους, την ενθάρρυνση του περπατήματος, της ποδηλασίας και άλλων μορφών μετακίνησης, ανεβάζοντας τα επίπεδα υγείας, αλλά και της ποιότητας του περιβάλλοντος.
