Brain Gain: Ποιο είναι το «κλειδί» για την επιστροφή των Ελλήνων από το εξωτερικό
Η βελτίωση των κρατικών θεσμών και υποδομών αποτελεί βασικό παράγοντα για το «Brain Gain» στην Ελλάδα, σύμφωνα με Έλληνες που επέστρεψαν από το εξωτερικό μετά την κρίση. Σε έρευνα του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης, το 79% των συμμετεχόντων πιστεύει ότι ο εκσυγχρονισμός των θεσμών θα ενθάρρυνε και άλλους να επιστρέψουν, ενώ το 78% θεωρεί απαραίτητη τη βελτίωση των δημόσιων υποδομών.
Η μελέτη, που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2024, περιλάμβανε 602 Έλληνες από όλες τις περιφέρειες, οι οποίοι έζησαν και εργάστηκαν στο εξωτερικό την περίοδο 2010-2019 και έχουν επιστρέψει μόνιμα στην Ελλάδα. Με τη στήριξη της Kapa Research, τα δεδομένα συλλέχθηκαν μέσω τηλεφωνικών και διαδικτυακών συνεντεύξεων, και δείχνουν ότι η πλειονότητα των επαναπατρισθέντων είναι άνδρες (72%), ηλικίας 35-54 ετών (71%) και υψηλής εξειδίκευσης (79% είναι κάτοχοι πτυχίου ή μεταπτυχιακού).
Η πλειονότητα των συμμετεχόντων, που μετανάστευσε λόγω της οικονομικής κρίσης (2010-2012), επέλεξε ως χώρες προορισμού τη Γερμανία, τη Μεγάλη Βρετανία και την Ολλανδία. Το 89% επικαλέστηκε οικονομικούς και επαγγελματικούς λόγους, ενώ μόνο το 10% αποχώρησε για προσωπικούς ή οικογενειακούς λόγους. Επίσης, το 73% των ερωτηθέντων ανέφερε ότι η εργασιακή τους εμπειρία στο εξωτερικό τους έκανε πιο ανταγωνιστικούς, εφαρμόζοντας σήμερα στην Ελλάδα τις δεξιότητες που απέκτησαν εκεί.
Αν και η τάση επαναπατρισμού ενισχύθηκε ιδιαίτερα μετά το 2019, τα φορολογικά κίνητρα για επαναπατριζόμενους δεν αποτέλεσαν σημαντικό λόγο επιστροφής. Το 84% των επαναπατρισθέντων δεν αξιοποίησε κάποια τέτοια κίνητρα, ενώ το 67,6% δήλωσε οικογενειακούς λόγους για την επιστροφή τους. Σημαντικό είναι ότι το 46% εργάζεται σήμερα σε ελληνικές επιχειρήσεις, ενώ το 21% είναι ελεύθεροι επαγγελματίες.
Η εμπειρία που αποκόμισαν στο εξωτερικό και η συνεισφορά τους στην ελληνική οικονομία αναδεικνύουν την αξία τους για τη χώρα, καθώς το 75% εφαρμόζει πλέον τις γνώσεις και τις δεξιότητες αυτές στην Ελλάδα.
