Brainstorm Energy Summit: Οι ευκαιρίες, το κόστος και το διακύβευμα της πράσινης μετάβασης
Η εθνική ενεργειακή πολιτική, το επενδυτικό κενό στην πράσινη μετάβαση και τα εργαλεία που θα χρηματοδοτήσουν την νέα οικονομία βρέθηκαν στο επίκεντρο του Brainstorm Energy Summit – Powered by ΔΕΗ, παράλληλα με τις δράσεις για την αλλαγή κουλτούρας από τη βιομηχανία μέχρι τους καταναλωτές, με στόχο τη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος και την ικανοποίηση των εθνικών στόχων.
Κορυφαία στελέχη της κυβέρνησης, του τομέα ενέργειας, της βιομηχανίας και των υπηρεσιών έδωσαν το «παρών» στο Brainstorm Energy Summit, που διοργάνωσε το Fortune Greece τη Δευτέρα, 8 Απριλίου, στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία.
Η δυναμική της αιολικής ενέργειας και η ανάγκη ενεργειακής διασύνδεσης
Το πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής έθεσε ο Θεόδωρος Σκυλακάκης, Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Όπως εξήγησε στο firechat με τον CEO/Editor in Chief του Fortune Greece, Τάσο Ζάχο, η πράσινη μετάβαση ενέχει αφενός την ενεργειακή διάσταση που αφορά τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα και αφετέρου την διάσταση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.
Σύμφωνα με τον υπουργό Ενέργειας, η Ελλάδα έχει ολοκληρώσει την πρώτη φάση της μετάβασης, δηλαδή την αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων με ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας, με ποσοστό πάνω από 50% στην κατανάλωση και με δρομολογημένα έργα για σύνδεση περίπου 16 GW. Οπότε η αγορά θεωρείται ώριμη προκειμένου να περάσει στην επόμενη φάση με προώθηση νέων τεχνολογιών και αλλαγών στο Σύστημα. Με το πρόσφατο νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, που βρίσκεται σε διαβούλευση, θεσπίζονται, μεταξύ άλλων, μέτρα για την αύξηση του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου και την επιτάχυνση της προώθησης του εθνικής σημασίας σχεδίου ανάπτυξης των υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
Ο Θεόδωρος Σκυλακάκης σημείωσε επίσης ότι το εθνικό αιολικό θαλάσσιο δυναμικό είναι το καλύτερο στην Ανατολική Μεσόγειο και παρέχει τη δυνατότητα στην Ελληνική Διαχειριστική Εταιρία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων να πραγματοποιεί η ίδια ή μέσω εταιρείας ειδικού σκοπού έρευνες και μετρήσεις, που είναι αναγκαίες για την ανάπτυξη των νέων πάρκων. Τα παραπάνω, κατέληξε, σε συνδυασμό με την αύξηση των διασυνδέσεων θα βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα του Συστήματος.
Η πρωτοπορία στην ενεργειακή μετάβαση
Οι εθνικοί στόχοι δεν μπορούν να επιτευχθούν χωρίς τη συνεργασία με τη βιομηχανία και τους ενεργειακούς ομίλους. Για παράδειγμα, η ΔΕΗ, ο μεγαλύτερος ενεργειακός πάροχος στη χώρα, μετασχηματίζεται τα τελευταία χρόνια. Απομακρύνεται από τον λιγνίτη και, όπως ανέφερε, μεταξύ άλλων, η Έλενα Γιαννακοπούλου, Γενική Διευθύντρια Στρατηγικής της ΔΕΗ στη συζήτηση με τον Τάσο Ζάχο, η Εταιρεία διαθέτει ήδη 11 GW εγκατεστημένης ισχύος με το ήμισυ να αφορά ΑΠΕ και με στόχο να πολλαπλασιάσει αυτό το αποτύπωμα μέχρι το 2030. Παράλληλα, η ΔΕΗ επενδύει συστηματικά στην καθαρή ενέργεια μέσω συνεργασιών και εξαγορών, με απώτερο στόχο να προσφέρει στους καταναλωτές εργαλεία για να “ξεκλειδώσουν” πράσινες δυνατότητες.
Ο βαθμός διατάραξης και η επιστροφή στην ομαλότητα
Η απανθρακοποίηση, η δημιουργία πιο ανθεκτικών και αποδοτικών δικτύων και η ανάγκη να “ακούσουν” οι επιχειρήσεις τους καταναλωτές είναι μοχλοβραχίονες στο τρέχον ρευστό περιβάλλον, όπως ανέφερε ο Δρ. Γιωργής Ι. Κριτσωτάκις.
Ο Managing Director, Energy & Resources Lead for Greece της Accenture παρουσίασε έκθεση της εταιρείας, σύμφωνα με την οποία ο βαθμός διατάραξης έχει ανέλθει στο 200% την περίοδο 2017-2022 και αναφέρθηκε σε σειρά μέτρων που καλούνται να λάβουν οι οργανισμοί, σε συνδυασμό με την ψηφιοποίησή τους στο πλαίσιο της αναπροσαρμογής των στόχων τους στο δρόμο για το net zero.
Στο ίδιο πλαίσιο θα πρέπει να εντάσσονται και πρωτοβουλίες για την αλλαγή της καταναλωτικής συνείδησης, αν και το ενεργειακό κόστος αποτελεί τροχοπέδη. Όπως είπε σε συζήτηση που συντόνισε ο Παύλος Ευθυμίου, Partner του Fortune Greece, ο Γιάννης Μανιάτης, Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιά και πρώην Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, είναι ενδεικτικό ότι το ελληνικό κράτος υπερφορολογεί τα καύσιμα.
Ο Γιάννης Μανιάτης περιέγραψε ένα περιβάλλον με έλλειψη διασυνδέσεων, ακριβό εισαγόμενο φυσικό αέριο και μέτρα που δεν έχουν ληφθεί για την εξοικονόμηση ενέργειας. Μίλησε για παραδείγματα άλλων χωρών και τόνισε τη σημασία της εξοικονόμησης, που αποτελεί το 45% της πράσινης μετάβασης έναντι του υπόλοιπου 55% που θα έρθει από την παραγωγή πράσινης ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό σημείωσε ενδεικτικά ότι για να μειώσουμε κατά 30% το κόστος ενέργειας σε ένα νοικοκυριό αρκεί η εγκατάσταση ενός ηλιακού θερμοσίφωνα που παράγεται από ελληνικές επιχειρήσεις. Ο κ. Μανιάτης, που ρωτήθηκε και σχετικά με το ρόλο της ΕΕ τόνισε ότι απαιτείται στρατηγική αυτονομίας.
Στο ίδιο θέμα τοποθετήθηκε και ο Ορέστης Ομράν, Δικηγόρος και Επικεφαλής EU-Greek Practice, DLA Piper, και υπενθύμισε τους χειρισμούς το 2022, όταν αποδείχθηκε ότι η ΕΕ δεν ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει έγκαιρα τις επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Όπως σημείωσε, η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιλήφθηκε τη σημασία της ενεργειακής ανεξαρτησίας της μόνο όταν αντιμετώπισε την πρόκληση στέρησης των βασικών παρόχων της στην ενέργεια, όπως η Ρωσία, με το 40% των εισαγωγών φυσικού αερίου. Σημείωσε επίσης ότι η ΕΕ άργησε να αντιληφθεί αυτήν την πρόκληση.
Ο Ορέστης Ομράν παραδέχθηκε, ωστόσο, ότι σήμερα έχουμε διανύσει σημαντική απόσταση, ενώ έχει ενισχυθεί και η διαπραγματευτική δύναμη της Ευρώπης. Στη διελκυστίνδα μεταξύ της ενεργειακής μετάβασης και του κόστους της, καθώς και της προστασίας του περιβάλλοντος, ως βασικές πολιτικές της ΕΕ, ο κ. Ομράν σημείωσε ότι θα πρέπει έστω και προσωρινά να κατισχύσει η προστασία του περιβάλλοντος. Όπως εξήγησε, έχει βελτιωθεί η συνείδηση σε κυβερνητικό επίπεδο των κρατών μελών για την ενεργειακή κρίση, αλλά υπάρχει ακόμη δρόμος για να μεταβούμε στο επόμενο επίπεδο, αυτό της ευαισθητοποίησης των καταναλωτών και των έργων για την ενεργειακή μετάβαση. Στο πλαίσιο αυτό αναφέρθηκε και στο ρυθμιστικό πλαίσιο που επηρεάζει τις επενδύσεις και τις τιμές.
Τα κίνητρα και οι ευκαιρίες της ηλεκτροκίνησης
Στις πολιτικές προώθησης της ηλεκτροκίνησης στους ελληνικούς δρόμους, αναφέρθηκε η Χριστίνα Αλεξοπούλου, Υφυπουργός Μεταφορών και Υποδομών. Σε συζήτηση που συντόνισε η Αναστασία Παρετζόγλου, Executive Chair του Fortune Greece, η υπουργός αναφέρθηκε σε κίνητρα που φτάνουν και τα 28.000 για πράσινα ταξί, αλλά και για προγράμματα όπως το “κινούμαι ηλεκτρικά 2”, που στοχεύει στην παρακίνηση καταναλωτών να μεταβούν στην ηλεκτροκίνηση. Έχει τεθεί μάλιστα όριο 45 ημερών, όπου κάποιος που ενδιαφέρεται μπορεί να να καταθέσει απόδειξη προκαταβολής ή άλλο αποδεικτικό. Σε άλλη περίπτωση ακυρώνεται η συμμετοχή και ανοίγει θέση για άλλον υποψήφιο. Ταυτόχρονα σχεδιάζεται και το “κινούμαι ηλεκτρικά 3”, με πιο απλοποιημένη διαδικασία. Στόχος είναι τα 6.400 οχήματα που ταξινομήθηκαν ως ηλεκτρικά το 2023 να φτάσουν στα 10.000.
Στην ίδια συζήτηση ο Ανδρέας Ταπραντζής, CEO της AVIS, αναφερόμενος στην επένδυση 1 δισ. ευρώ της εταιρείας του σε πράσινα οχήματα, με αξιοποίηση του Ταμείου Ανάκαμψης, μίλησε για τις ευκαιρίες που αναδεικνύει η ηλεκτροκίνηση. Ανέδειξε ωστόσο και τις προκλήσεις στο επίπεδο των αναγκαίων υποδομών που θα πρέπει να αναπτυχθούν για να αποδώσουν οι επενδύσεις. Απέδωσε, δε, μεγάλη βαρύτητα στο κομμάτι των συνεργιών, ιδιαίτερα μεταξύ ιδιωτικού τομέα και δήμων, ούτως ώστε να διαμορφωθούν αυτές οι υποδομές κυρίως εντός των μεγάλων αστικών κέντρων. Άλλωστε, όμως συμπλήρωσε, τα πάντα ξεκινούν από την ανάπτυξη μιας κουλτούρας φιλικής προς την απομάκρυνση από τις μεταφορές που απαιτούν τη χρήση ορυκτών καυσίμων, αλλά και μιας ταχύτερης και αποτελεσματικότερης άσκησης κυβερνητικής πολιτικής όσον αφορά τα τρέχοντα και τα μελλοντικά προγράμματα ενίσχυσης προς αυτήν την κατεύθυνση.
Οι προκλήσεις και οι ευκαιρίες για τη βιομηχανία
Προκλήσεις αντιμετωπίζει και η βιομηχανία προκειμένου να προωθήσει πράσινες επενδύσεις όπως δείχνει για παράδειγμα η εμπειρία της Παπαστράτος. Ο Γιώργος Κωσταρέλης, Sustainability Manager της Παπαστράτος, περιέγραψε το ιστορικό της πράσινης επένδυσης ύψους 10 εκατ. ευρώ στο εργοστάσιο της εταιρείας στον Ασπρόπυργο. Όπως είπε, η πρόταση στη μητρική εταιρεία, την PMI, έγινε πριν δύο χρόνια και δεν ήταν, όπως είπε, ένα εύκολο εγχείρημα δεδομένου του εύρους των εργοστασιακών εγκαταστάσεων της πολυεθνικής. Οι συζητήσεις ωρίμασαν μετά το καλοκαίρι του 2022 και τις εξελίξεις που σηματοδότησε ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία. Πριν ένα χρόνο δόθηκε το «πράσινο φως» ενώ η έγκριση της επένδυσης ήρθε να προσθέσει αξία στο εργοστάσιο και στις επενδύσεις που είχαν ήδη υλοποιηθεί τα προηγούμενα χρόνια.
Στη σχετική συζήτηση που συντόνισε ο Βασίλης Σαμούρκας, Managing Editor του Fortune Greece, ο Δρ. Κωστής Δανιηλίδης, Πρόεδρος & CEO της Survey Digital Photovoltaics αναφέρθηκε σε μοντέλα εξοικονόμησης κόστους για τη βιομηχανία με την αξιοποίηση των υπηρεσιών που προσφέρει η εταιρεία του. Η Survey Digital Photovoltaics κατασκευάζει και συντηρεί σημαντικά φωτοβολταϊκά έργα και προσφέρει υπηρεσίες μιας στάσης σε δυνητικούς επενδυτές αναπτύσσοντας ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο εργαλείων για τη βιομηχανία. Από την πλευρά του ο Δρ. Αλέξανδρος Μανιατόπουλος, CEO της Yodiwo, ανέδειξε την πολυπλοκότητα των μετρήσεων που καλούνται να καταγράφουν οι επιχειρήσεις στο πλαίσιο των νέων κανονισμών. Πρόκειται για μεγάλο όγκο δεδομένων που ξεπερνά το ενεργειακό προφίλ αναδύοντας προκλήσεις ειδικά για τις μικρότερες επιχειρήσεις που δεν διαθέτουν τους πόρους για να διαχειριστούν εύκολα την πρόκληση, όπως οι μεγάλοι οργανισμοί.
Οι προοπτικές ενός «Πράσινου Ηρακλή»
Η ενεργειακή μετάβαση απαιτεί μεγάλες εμπροσθοβαρείς επενδύσεις, σύμφωνα με τον Γιώργο Ζαββό, Πρόεδρο ΔΣ της HDB. Σε συζήτηση που συντόνισε ο Τάσος Ζάχος, ο κ . Ζαββός αναφέρθηκε στο τεράστιο χρηματοδοτικό επενδυτικό κενό της μετάβασης που σηματοδοτεί πρόβλημα μεσοπρόθεσμα. Από την πλευρά της, η HDB έχει ήδη χρηματοδοτήσει με σημαντικά ποσά ύψους 3,5 δισ. ευρώ και με αποτύπωμα για τους ωφελούμενους που μεταφράζεται σε 290 χιλ. τόνους CO2 και εξοικονόμηση 3,5 εκατ. KWh.
Συγχρηματοδοτήσεις και εγγυήσεις είναι τα κύρια εργαλεία της HDB, με την μόχλευση να αναδεικνύεται σε κρίσιμο παράγοντα για την αγορά, συμπλήρωσε ο Γιώργος Ζαββός. Σήμερα η HDB διαθέτει στην αγορά προγράμματα της τάξης των 1,5 δισ. ευρώ, μεταξύ των οποίων προγράμματα για την ενέργεια και την πράσινη μετάβαση. Επιπλέον σημείωσε ότι μετά το Πάσχα μπαίνει στην αγορά το νέο ΤΕΠΙΧ 3, δηλαδή 2,2 δισ. ευρώ, μετά τη μόχλευση και με 150 εκατ. ευρώ που αφορούν startups. Σε ερώτηση σχετικά με το τραπεζικό σύστημα, βασικό πυλώνα για τις χρηματοδοτήσεις, ο κ. Ζαβός σημείωσε την ανάγκη συνεργασίας του δημόσιου τομέα με τον ιδιωτικό, στην προσπάθεια διαχείρισης του επενδυτικού κενού και προς αυτή την κατεύθυνση σημείωσε τη σημασία της Ένωσης των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών που προωθείται. Όπως είπε, χρειάζονται νέα εργαλεία και σε εθνικό επίπεδο που θα μπορούν να χρηματοδοτήσουν τη νέα οικονομία. Σχετικά με το εγχώριο τραπεζικό σύστημα, ήταν σημαντική η συμβολή του Ηρακλή αλλά σύμφωνα με τον κ. Ζαβό χρειαζόμαστε έναν “πράσινο Ηρακλή”.
Σε απάντηση του επενδυτικού κενού που διαπιστώνεται, ο Διονύσης Αλυσανδράτος, Πρόεδρος και CEO της Sirec Energy, τονίζει ότι “λεφτά λείπουν αλλά λεφτά υπάρχουν… Χρειάζεται καλός σχεδιασμός έργων και δουλειά για να υλοποιήσουμε τα έργα”. Εκπροσωπώντας το πρώτο ενεργειακό fund στην Ελλάδα που αναπτύσσει έργα σε τομείς όπως την εξοικονόμηση ενέργειας – π.χ. φωτισμός σε Δήμους και ηλεκτροκίνηση, παραγωγή ενέργειας και κυκλική οικονομία αλλά και μετασχηματισμό ενεργοβόρων κτιρίων σε πράσινα. Όπως ανέφερε ο κ. Αλυσανδράτος, η εταιρεία του έχει επενδύσει 25 εκατ. ευρώ για έργα 60 εκατ. ευρώ, με pipeline για έργα 700 εκατ. ευρώ όπου θα επενδύσει περί τα 60-70 εκατ. ευρώ.
Αισιόδοξος για το μέλλον εμφανίστηκε στην ίδια συζήτηση ο Ιωάννης Παπαδόπουλος, Πρόεδρος ΔΕΠΑ, Senior Partner EOS Capital Partners. Από τα μέσα του 2019 η ΔΕΠΑ μετεξελίχθηκε σε μια καθετοποιημένη ενεργειακή εταιρεία που υλοποιεί και αναπτύσσει έργα πάνω από 1 GW που συνδυάζουν ΑΠΕ με αποθήκευση, συνεισφέροντας στην εξισορρόπηση του Συστήματος. Επενδύει επίσης μεταξύ άλλων σε νέες τεχνολογίες και μονάδες συνδυασμένου κύκλου. Η ολοκλήρωση των επενδύσεων θα φέρει τη χώρα σε καλή θέση, γεγονός που κάνει τον κ. Παπαδόπουλο αισιόδοξο για το μέλλον. Εκτιμά δε ότι η χώρα διαθέτει σήμερα τα χρηματοδοτικά εργαλεία μέσω της ΕΑΤ αλλά και της ΕΑΤΕ στον τομέα του equity που θα δώσουν ώθηση στις επενδύσεις. Εν κατακλείδι σημείωσε ότι η ΔΕΠΑ ενισχύει τη θέση της και η χώρα διαθέτοντας επάρκεια φυσικού αερίου εδραιώνει τον στρατηγικό της ρόλο.
Οι νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της παραγωγής
Ο Xρήστος Νικολούδης, Founder & CEO της Mantis Business Innovation μίλησε ειδικότερα για τις νέες τεχνολογίες στην υπηρεσία της παραγωγής, διαχείρισης, μεταφοράς και εξοικονόμησης ενέργειας. Στη συζήτηση που ακολούθησε της αναλυτικής παρουσίασής του, συνεισέφερε με την εμπειρία του ο Δρ. Κωνσταντίνος Αραβώσης, Καθηγητής “Σχεδιασμού Διαχείρισης και Αξιολόγησης Τεχνολογικών και Περιβαλλοντικών Επενδύσεων” στη σχολή Μηχανολόγων Μηχανικών στο ΕΜΠ. Στην ίδια συζήτηση συμμετείχε ο Χαράλαμπος Χαραλαμπίδης, αντιπρόεδρος της ΠΑΣΕΠΠΕ.
Τέλος, ο Γιώργος Καραμανώλης, Co-Founder & CTO/CIO Crowdpolicy & FintelioX, ανέδειξε τις δυνατότητες της χώρας να παράξει τεχνολογία η οποία συμβάλλει στην έρευνα και την ανάπτυξη που απαιτείται για τη μετάβαση στη νέα ενεργειακή εποχή.
Παρακολουθήστε όλα τα βίντεο του Brainstorm Energy Summit και στο Fortune Greece Youtube
Φωτογραφικά Highlights από το συνέδριο στη Μ. Βρεταννία:
