Buy Now, Pay Later: Η τάση που αλλάζει τα πάντα στις αγορές μας
Από την Ιωάννα Φο*
Τα τελευταία ασταθή, χρόνια, τα πράγματα στις αγορές συνεχώς αλλάζουν και οι καταναλωτικές συνήθειες των ανθρώπων μεταβάλλονται ανάλογα με τις υφιστάμενες συνθήκες. Πριν ένα διάστημα, είχαμε την απόλυτη επικράτηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, γιατί τα φυσικά καταστήματα ήταν κλειστά, ενώ σήμερα ήρθε μια καινούρια τάση που, πράγματι, έχει ήδη ανατρέψει όσα γνωρίζαμε.
Μιλάω για την τάση του Buy Now, Pay Later, ή για συντομία BNPL.
Τι ακριβώς είναι η τάση αυτή, όμως και γιατί αλλάζει τα δεδομένα;
Πάμε να ρίξουμε μια ματιά, βλέποντα ταυτόχρονα και σε αδρές γραμμές τι μπορεί να προσφέρει σε εμάς τους καταναλωτές που δεν μπορούν οι παραδοσιακές μέθοδοι πληρωμής, αλλά και τι κινδύνους κρύβει.
Ουσιαστικά πρόκειται για την δυνατότητα που μας δίνουν διάφορες εταιρίες, Τράπεζες αλλά και fintech οργανισμοί να αγοράσουμε κάτι που επιθυμούμε από το κατάστημα της αρεσκείας μας και να πληρώσουμε με δόσεις. Κι αν αυτό ακούγεται μάλλον παλιό και ξεπερασμένο, το καινούριο ξεκινάει από δω και πέρα.
Πρώτον, δεν επιβαρυνόμαστε με τόκους εφόσον είμαστε συνεπείς στις πληρωμές μας, ενώ ακόμα κι αν επιβαρυνθούμε, συνήθως αρχικά υπάρχει ένα τέλος καθυστερημένης πληρωμής και ύστερα ξεκινάει να «τρέχει» επιτόκιο στα χρέη μας. Δεύτερον, η αίτησή μας για να λάβουμε αυτό το μικρό δάνειο, εγκρίνεται ή απορρίπτεται μέσα σε λίγα λεπτά από την στιγμή της υποβολής της. Τρίτον, δεν απαιτείται η καλή σχέση με κάποια από τις «κανονικές» Τράπεζες. Υπάρχουν, για παράδειγμα, συνάνθρωποί μας που δεν μπορούν να εκδώσουν πιστωτική κάρτα και να αγοράσουν με δόσεις κάτι που επιθυμούν. Με το BNPL μπορούν κι αυτοί.
Καλά φαίνονται τα πράγματα έως εδώ. Πάντοτε, όμως, πρέπει να έχουμε μια επιφυλακτικότητα και να κοιτάμε και λίγο πίσω από το προφανές. Ένα από τα προβλήματα που έχει η υπηρεσία αυτή του BNPL είναι η συνήθης που υπάρχει σε κάθε δημιουργία χρέους. Σε περίπτωση αδυναμίας πληρωμής, ναι μεν αρχικά δεν υπάρχει μεγάλη επιβάρυνση, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις παρόχων τέτοιων υπηρεσιών που επιβαρύνουν τις καθυστερημένες πληρωμές με επιτόκια που φτάνουν και ξεπερνούν το 35%. Περιττό να πω τί μπορεί ένα τέτοιο επιτόκιο να κάνει στην οικονομική μας πορεία.
Δεύτερο πρόβλημα της υπηρεσίας είναι ότι αγοράζοντας μέσω αυτής, πρακτικά είναι σαν να αγοράζουμε με μετρητά. Δεν έχουμε κανενός είδους επιστροφή, πόντους ή επιβράβευση από κάποιο αντίστοιχο τραπεζικό πρόγραμμα. Και αν π.χ μιλάμε για μικρά ποσά, της τάξης των 50-100€, εντάξει. Αν αγοράσουμε όμως ένα αυτοκίνητο αρκετών χιλιάδων ευρώ, δεν είναι καλύτερο να έχουμε και κάποια επιβράβευση;
Τέλος, πρόβλημα σε αυτού του είδους τις πληρωμές δημιουργείται και όταν θελήσουμε να επιστρέψουμε το αντικείμενο που αγοράσαμε. Δεδομένου ότι έχει εγκριθεί και εκταμιευθεί το δάνειο, πρέπει να επιστέψουμε το προϊόν, να γίνει δεκτή η επιστροφή και το κατάστημα να επιστρέψει τα χρήματα στον πάροχο της υπηρεσίας BNPL. Ώσπου να γίνει αυτό, βέβαια, εμείς πρέπει να πληρώνουμε τις δόσεις μας κανονικά για να μην επιβαρυνθούμε με επιτόκιο.
Έχοντας ρίξει μια συνοπτική αλλά συνολική ματιά στο νέο αυτό προϊόν, θα ήθελα να καταθέσω και την δική μου οπτική, έτσι για να υπάρχει καταγεγραμμένη.
Καταρχήν, μου αρέσουν οι πρωτοβουλίες που αφορούν νέα προϊόντα και υπηρεσίες και καλύπτουν ανάγκες που ούτε ξέραμε πως υπάρχουν. Startups δημιουργούνται, άνθρωποι επιτυγχάνουν και πλουτίζουν και όλα κυλάνε ομαλά. Αυτό συμβαίνει και στην περίπτωση της τάσης του BNPL. Μεγάλη σουηδική εταιρία που δραστηριοποιείται στη χώρα μας, ήδη έλαβε χρηματοδότηση από την γνωστή αλυσίδα Public, η οποία συμμετείχε στον τελευταίο κύκλο χρηματοδότησής της, μετά από ένα διάστημα που συνεργάστηκαν. Αντίστοιχα και γνωστή βουλγαρική εταιρία που συνεργάζεται με μεγάλα market places και σελίδες όπως το skroutz.gr και το car.gr.
Η δική μου ένσταση έχει να κάνει με την έννοια του δανεισμού για την απόκτηση καταναλωτικών αγαθών. Ναι, γνωρίζω και ήδη αναφέραμε πως εάν είμαστε συνεπείς στις πληρωμές μας δεν θα έχουμε πρόβλημα με οφειλές και επιτόκια. Παρόλα αυτά πιστεύω πως ο μόνος λόγος που αξίζει να δανειζόμαστε χρήματα είναι για να βγάλουμε περισσότερα χρήματα. Να χρησιμοποιήσουμε τη ρευστότητα που μας δίνεται όχι για να πάρουμε καινούριο κινητό, αλλά για να επενδύσουμε σε κάτι που θα μας κάνει πλουσιότερους και πλουσιότερες, έστω σε βάθος χρόνου.
Μη παραγνωρίζοντας, επομένως την σημασία της νέας τάσης της αγοράς και την ελευθερία που προσφέρει για τις αγορές μας, εγώ είμαι της παλιάς σχολής και εμπνευσμένη από το ρητό «ο πωλών της μετρητοίς και φιλία διαρκής» , εμμένω στο να μην αγοράζω τα πράγματα που δεν μου δίνουν κέρδος χρησιμοποιώντας δανεισμό.
Από κει και πέρα, περί ορέξεως…
* Master in Economics and Politics
Βρείτε την Ιωάννα στο YouTube και στο Instagram εδώ:https://www.youtube.com/user/ioannafo/videoshttps://www.instagram.com/ioannafo
