Capital Economics: H μεγάλη «εκδίκηση» των PIGS έφτασε – Στους μπροστάρηδες η Ελλάδα
Κατά περίπου 5% έχουν ξεπεράσει οι τέσσερις μεγαλύτερες οικονομίες της Νότιας Ευρώπης τη Γερμανία, σύμφωνα με έρευνα της Capital Economics, που υπογραμμίζει το γεγονός πως η ανάκαμψη στην ΕΕ είναι δύο ταχυτήτων.
Η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ελλάδα έχουν προσθέσει συλλογικά περισσότερα από 200 δισ. ευρώ ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος σε προσαρμοσμένους όρους τιμών τα τελευταία έξι χρόνια, ενώ το ΑΕΠ της Γερμανίας αυξήθηκε μόνο κατά 85 δισ. ευρώ.
Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η οικονομία της Γερμανίας γνώρισε απότομη επιβράδυνση στον τεράστιο μεταποιητικό της τομέα, που επιδεινώθηκε από την άνοδο των τιμών στην Ενέργεια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Αντίθετα, οι χώρες της Νότιας Ευρώπης ενισχύθηκαν από τον Τουρισμό, καθώς και από τη χαμηλότερη έκθεσή τους στη μεταποίηση, παρά την απώλεια του φθηνού ρωσικού φυσικού αερίου.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Andrew Kenningham, επικεφαλής οικονομολόγος της Capital Economics, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η παραγωγή των τεσσάρων μεγαλύτερων χωρών της νότιας Ευρώπης ήταν «μεγαλύτερη» από αυτή της Γερμανίας.
Βέβαια, η ανάπτυξη από το 2017 και εξής αντέστρεψε μόνο εν μέρει το έδαφος που έχασαν πολλές οικονομίες στην «περιφέρεια» της ευρωζώνης μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, έπειτα από την οποία υπέστησαν τραπεζικές κρίσεις και κρίσεις χρέους, και χρειάστηκαν πακέτα διάσωσης. Οι απώλειες της περιφέρειας της Ευρώπης ήταν 20% μεγαλύτερες από αυτές της Γερμανίας.
Σε καθε περίπτωση, η υπεραπόδοση των χωρών του Νότου βοήθησε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να διατηρήσει το χρονοδιάγραμμα των επιτοκιακών μειώσεων, με τους περισσότερους policy makers να σηματοδοτούν ότι είναι πιθανό να ξεκινήσουν τον Ιούνιο υπό τον όρο πως οι τιμές θα συνεχίσουν να υποχωρούν.
«Πλέον, οι οικονομίες του Νότου δεν χρειάζονται προφανώς πιο χαλαρή νομισματική πολιτική από τον πυρήνα», είπε ο Kenningham. «Αν μη τι άλλο, μπορεί να ισχύει το αντίθετο». Η οικονομία δύο ταχυτήτων της Ευρωζώνης συνέβαλε επίσης στη μείωση του χάσματος μεταξύ του κόστους δανεισμού των χωρών της Νότιας Ευρώπης έναντι της Γερμανίας.
Η διαφορά των αποδόσεων των 10ετών ομολόγων στην Ιταλία και τη Γερμανία -ένας δείκτης οικονομικής πίεσης που παρακολουθείται προσεκτικά- υποχώρησε πρόσφατα στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2021. Οι νότιες χώρες, όπως η Ιταλία και η Ισπανία, η τρίτη και η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης αντίστοιχα, αναμένεται να συνεχίσουν να αναπτύσσονται σταθερά, ενώ η Γερμανία και άλλες βόρειες οικονομίες όπως η Αυστρία και η Ολλανδία παραμένουν καθηλωμένες.
Μη βιώσιμη
Σύμφωνα με τον Kenningham, το κουαρτέτο του Νότου θα επεκταθεί 1% περισσότερο από τη Γερμανία μεταξύ του τέλους του τρέχοντος έτους και του 2026. Αλλά ο ίδιος και άλλοι οικονομολόγοι αμφιβάλλουν ότι η τάση θα συνεχιστεί πολύ πέρα από αυτό το σημείο.
Πρόσφατη μελέτη της ολλανδικής τράπεζας ING διαπίστωσε ότι η Αυστρία, το Βέλγιο, η Γαλλία και η Ολλανδία έχασαν την ανταγωνιστικότητα του κόστους εργασίας λόγω της ταχείας αύξησης των μισθών τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ενώ αυτό είχε βελτιωθεί στην Ιταλία, την Ισπανία, την Ελλάδα και την Ιρλανδία.
Η γερμανική ανταγωνιστικότητα εργασίας ήταν σταθερή. Ένας άλλος παράγοντας είναι το ταμείο ανάκαμψης των 800 δισεκατομμυρίων ευρώ της ΕΕ, του οποίου ο συνδυασμός επιχορηγήσεων και φθηνών δανείων με αντάλλαγμα διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν την ανάπτυξη έχει ωφελήσει κυρίως τις χώρες του Νότου.
Ο Rafael Domenech, επικεφαλής οικονομολόγος στην ισπανική τράπεζα BBVA, δήλωσε ότι η ανάπτυξη της Ισπανίας ενισχύθηκε από την υψηλή μετανάστευση που αύξησε το εργατικό δυναμικό της κατά 1,1 τοις εκατό πέρυσι. Αλλά προειδοποίησε: «Δεδομένης της χαμηλής επένδυσης της Ισπανίας ανά πληθυσμό σε ηλικία εργασίας και [μιας αναμενόμενης μείωσης] της αύξησης της παραγωγικότητας, αμφιβάλλω ότι αυτή η διαφορά ανάπτυξης θα μπορούσε να συνεχιστεί στο μέλλον».
Τα πέντε κορυφαία οικονομικά ερευνητικά ινστιτούτα της Γερμανίας την περασμένη εβδομάδα μείωσαν τις προβλέψεις ανάπτυξης της χώρας τους για το 2024 από 1,35 σε 0,1%. Ωστόσο, προβλέπουν ότι η ανάπτυξη θα ανακάμψει στο 1,4% το επόμενο έτος.
Ο Γιάννης Στουρνάρας, επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Ελλάδας, δήλωσε στους FT ότι μεγάλο μέρος της πρόσφατης υπεραπόδοσης των νότιων χωρών έναντι της Γερμανία οφείλεται στην «προσαρμογή του επιχειρηματικού της μοντέλου στη νέα πραγματικότητα» της ακριβότερης ενέργειας και των χαμηλότερων εξαγωγών στην Κίνα, αλλά πρόσθεσε: «Δεν νομίζω ότι αυτή η κατάσταση θα έχει μόνιμα χαρακτηριστικά».
Ένας άλλος παράγοντας που επιβαρύνει τη γερμανική ανάπτυξη ήταν η απότομη αυστηροποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος κοντά στο 2% πέρυσι για να συμμορφωθεί με την επιστροφή του περιοριστικού κανόνα πέδησης του χρέους της χώρας.
Αντίθετα, οι νότιες χώρες έχουν διατηρήσει μια πιο υποστηρικτική δημοσιονομική στάση, με το έλλειμμα του προϋπολογισμού της Ιταλίας να αυξάνεται στο 7,2% πέρυσι. Η Ιταλία σχεδιάζει να περιορίσει τις δαπάνες για να τηρήσει τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, πράγμα που σημαίνει ότι η υπεραπόδοσή της αναμένεται να εξασθενήσει. Ο Kenningham είπε ότι σχεδόν όλη η ανάπτυξη της Ιταλίας από το 2019 προήλθε από τα δαπανηρά φορολογικά «υπερμπόνους» που ενίσχυσαν τις ιδιωτικές κατασκευές, αλλά η μείωση του συστήματος έκανε αυτή την επέκταση «μη βιώσιμη».
