CEOs: Πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να πουν… αντίο; – Τα 5 στάδια του πλαισίου ηγεσίας

Του Geoff Colvin

Είναι εύκολο να καταλάβεις πότε έχουν λήξει κάποια πράγματα. Αυγά. Συνταγογραφούμενα φάρμακα. Πιστωτικές κάρτες. Αλλά η εταιρική Αμερική εδώ και καιρό έχει μπερδευτεί προσπαθώντας να βρει μια πιο απροσδιόριστη ημερομηνία λήξης: Πώς μπορεί μια εταιρεία να γνωρίζει πότε είναι ώρα να φύγει ένας CEO; Το φάσμα είναι τεράστιο. Ο Warren Buffett, ο μακροβιότερος CEO στη λίστα Fortune 500, διευθύνει την Berkshire Hathaway εδώ και 54 χρόνια και η μετοχή εξακολουθεί να αγγίζει νέα ιστορικά υψηλά. Αντίθετα, ο Fred Kindle χρειάστηκε μόνο τρία χρόνια ως διευθύνων σύμβουλος (2005–2008) για να αντιστρέψει τις τύχες του αξιοσέβαστου αλλά ζημιογόνου ελβετικού βιομηχανικού ομίλου ABB και να προσφέρει στους μετόχους συνολική απόδοση 262%.

Μεταξύ αυτών των δύο άκρων, πολλά διοικητικά συμβούλια στρέφονται στον μέσο όρο. Ο μέσος όρος του S&P 500 είναι 9,2 χρόνια και παρά τα περιστασιακά άρθρα που αναφέρουν ότι οι θητείες CEO μειώνονται, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Τα τελευταία 20 χρόνια, η διάρκεια των θητειών έχει παραμείνει αρκετά σταθερή.

Όσοι μελετούν τους CEO φαίνεται να έχουν βρει πιο ακριβείς απαντήσεις – και ανακάλυψαν ότι η ημερομηνία λήξης φθάνει συχνά ακριβώς όταν οι CEO έχουν φτάσει σε εκείνο το στάδιο όπου φαίνονται πιο δυνατοί. Μια μελέτη του 2021 από ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας, το Πανεπιστήμιο του St. Gallen και το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καρλσρούης εξέτασε εταιρείες της S&P 1500 για 25 χρόνια και διαπίστωσε ότι κατά μέσο όρο, η αξία μιας εταιρείας κορυφώνεται γύρω στο 10ο έτος της θητείας ενός CEO. Μετά από 14 περίπου χρόνια, η αξία της εταιρείας αρχίζει να πέφτει, στην αρχή λίγο, μετά πολύ, και συνεχίζει να μειώνεται για όσο διάστημα παραμένει ο διευθύνων σύμβουλος.

Για να ελέγξουν τα ευρήματά τους, οι ερευνητές πραγματοποίησαν ένα έξυπνο, αν και νοσηρό, τεστ: Πώς αντιδρούν οι επενδυτές στην είδηση του θανάτου ενός CEO; Τα στοιχεία έδειξαν ότι οι επενδυτές θεωρούν ένα τέτοιο γεγονός κακά νέα για την εταιρεία, εάν ο διευθύνων σύμβουλος έχει διατηρήσει τη θέση του για 13 χρόνια ή λιγότερο. Όμως, όταν ο διευθύνων σύμβουλος είναι στο αξίωμα για περισσότερα από 13 χρόνια, οι επενδυτές ενισχύουν τη μετοχή με την είδηση μιας ξαφνικής του απώλειας. Με άλλα λόγια, λένε ότι η εταιρεία είναι σε καλύτερη κατάσταση χωρίς τον CEO.

Ωστόσο, για τα εταιρικά συμβούλια, ο μέσος όρος είναι περιορισμένης χρησιμότητας. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διευθύνοντες σύμβουλοι με θητείες πολύ περισσότερο και λιγότερο από 10 χρόνια είχαν εξίσου θεαματικές επιδόσεις, το να απορρίπτεις έναν ηγέτη μόνο και μόνο επειδή έχει φτάσει στο όριο της δεκαετίας μπορεί να μην είναι καλή ιδέα. Καθώς τα διοικητικά συμβούλια αντιμετωπίζουν άνευ προηγουμένου πίεση για τη σωστή διαδοχή, έχει προκύψει ένα νέο πλαίσιο ηγεσίας σε σχέση με τη χρονική διάρκεια. Το πλαίσιο αυτό ορίζεται από το έργο των Claudius Hildebrand και Robert Stark, οι οποίοι προτείνουν ένα μοντέλο πέντε σταδίων.

Πρώτο στάδιο Το πρώτο έτος είναι συνήθως γεμάτο με ενθουσιασμό μεταξύ των επενδυτών, των μελών του ΔΣ, των εργαζομένων και του διευθύνοντος συμβούλου. Η μετοχή συνήθως ανεβαίνει.

Δεύτερο στάδιο Κατά τον δεύτερο χρόνο περίπου, ο ενθουσιασμός υποχωρεί. Οι πρωτοβουλίες μπορεί να διαρκούν περισσότερο από το προγραμματισμένο και τα κακά νέα προσελκύουν περισσότερη προσοχή. Ο διευθύνων σύμβουλος δοκιμάζεται με νέους τρόπους.

Τρίτο στάδιο Τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια είναι όταν οι CEO ανακάμπτουν από το δεύτερο στάδιο, ανακαλύπτοντας τον εαυτό τους καθώς αντιμετωπίζουν με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση το διοικητικό συμβούλιο και τη Wall Street.

Τέταρτο στάδιο Τα έτη 6 έως 10 είναι αυτό που οι ερευνητές της Spencer Stuart αποκαλούν «παγίδα εφησυχασμού». Οι διευθύνοντες σύμβουλοι που έχουν φτάσει μέχρι εδώ μπορεί να αρχίσουν να παίζουν …άμυνα παρά επίθεση. Αντί να ξεκινούν καινοτόμες πρωτοβουλίες, μπορεί να εξηγούν γιατί το status quo της εταιρείας είναι μια χαρά για το μέλλον. Άλλοι CEO σε αυτό το στάδιο κάνουν το αντίθετο: Αντιλαμβάνονται ότι πρέπει να «ταρακουνήσουν» τον οργανισμό.

Πέμπτο στάδιο Από το 11ο έτος και μετά, ο διευθύνων σύμβουλος -εάν κρατήσει μέχρι τότε- τείνει να έχει εξαιρετική απόδοση μέχρι το 14ο έτος περίπου. Τα μεγάλα πονταρίσματα που έγιναν πριν από χρόνια ίσως αρχίσουν επιτέλους να αποδίδουν. Πολλοί CEO σκέφτονται την κληρονομιά τους.

Το τέταρτο και πέμπτο στάδιο είναι η περίοδος όπου τα διοικητικά συμβούλια πρέπει να είναι πιο προσεκτικά. Οι CEO συνήθως έχουν φτάσει στην κορυφή ανεβαίνοντας την εταιρική ιεραρχία μέσω προαγωγών. Μέχρι το τέταρτο στάδιο, έχουν εφαρμόσει όλη την εργαλειοθήκη τους ως CEO. Και τώρα τι; Η αξιολόγηση των CEO με βάση το οικονομικό τους ιστορικό «ίσως χρησιμοποιεί το λάθος κριτήριο», λέει ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της Medtronic, Bill George, ο οποίος διδάσκει προγράμματα για CEO στο Harvard Business School.

Στο τέταρτο στάδιο, η εταιρεία χρειάζεται «κάποιον που έχει την πνευματική ευελιξία να προσαρμοστεί στις μεταβαλλόμενες συνθήκες». Ο George είχε αυτές τις ικανότητες και πήγε ένα βήμα παραπέρα. Όταν έγινε διευθύνων σύμβουλος της Medtronic, ανακοίνωσε ότι δεν θα μείνει στη θέση για περισσότερα από 10 χρόνια: «Είπα, η εταιρεία μας είναι υψηλής τεχνολογίας. Είμαστε καινοτόμοι. Χρειαζόμαστε νέα ενέργεια για να μας καθοδηγεί κάθε δεκαετία».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Μητσοτάκης για Συμφωνία των Πρεσπών: Στο NATO για την ονομασία – 2 δισ. ευρώ για το «Σπίτι μου»
• Προσφυγή ελευθέρων επαγγελματιών στο ΣτΕ για τον φορολογικό νόμο
• Πετρέλαιο: Ο OPEC+ προς διατήρηση των εθελοντικών περικοπών μέχρι το 2025