Crowdfunding αλά ελληνικά

Της Χριστίνας Μαυρίδη

Τον Απρίλιο του 2012, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα υπέγραφε τον νόμο JOBS Act, ο οποίος είχε σκοπό την υποστήριξη εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης των αμερικανικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Τότε δόθηκε το έναυσμα για τη σταδιακή ανάπτυξη των συμμετοχικών επενδύσεων.

Τον Αύγουστο του 2013, οι δρόμοι και οι επιχειρηματικές ανησυχίες του Ξενοφώντα Κροκίδη και του Σωκράτη Πλούσσα συναντώνται στην Αθήνα. Ο πρώτος, ήδη επιχειρηματίας, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της γαλλικής εταιρείας Scienomics, που δραστηριοποιείται στον χώρο του επιστημονικού λογισμικού. Ο δεύτερος, πολύπειρο στέλεχος πολυεθνικών εταιρειών, σύμβουλος επενδύσεων, ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος του Hellenic Startup Association.

Είναι η εποχή που η εγχώρια επιχειρηματικότητα «διψά» για επενδυτικά κεφάλαια και η πραγματική οικονομία για επιχειρήσεις που μπορούν να καινοτομήσουν και να ανοιχτούν στον διεθνή στίβο. Είναι η εποχή που η τεχνολογία προσφέρει γρήγορη και ασφαλή επικοινωνία. Είναι θεωρητικώς η ωριμότερη εποχή για την εισαγωγή του θεσμού του equity crowdfunding στην ελληνική πραγματικότητα. Και οι δύο εταίροι αποφασίζουν να το πράξουν.

Από την άλλη, σε μια χώρα όπου οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν την παραδοσιακή τραπεζική και τις επιδοτήσεις μέσω ΕΣΠΑ ως πηγή ρευστότητας και οι επενδυτές εκπαιδεύτηκαν σε τοποθετήσεις στην κεφαλαιαγορά και το real estate, πόσος χώρος υπάρχει για τη λειτουργία ενός τέτοιου θεσμού;

«Πιστεύουμε ότι υπάρχει τεράστια αγορά και ενδιαφέρον και από τις δύο πλευρές, των επιχειρηματιών και των επενδυτών» απαντούν με μια φωνή. Πέρα από τα διεθνή παραδείγματα και την ανερχόμενη τάση υπέρ των εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης, οι ίδιοι «διάβασαν» τα εγχώρια δεδομένα. Η υψηλή ανεργία κινητοποιεί πόρους και ανθρώπους στην επιχειρηματικότητα, η ανάγκη για ένα νέο μοντέλο επιχειρήσεων είναι επιτακτική, η πρόσβαση στην παραδοσιακή χρηματοδότηση αδύνατη, ενώ την ίδια ώρα επενδυτικά κεφάλαια στέκουν «παγωμένα» εξαιτίας της αβεβαιότητας αλλά και της αδυναμίας να εντοπίσουν αξιόλογες προτάσεις.

«Θελήσαμε να δημιουργήσουμε μια σαφή κοινότητα, έναν χώρο όπου θα συναντώνται πρωτοπόροι επιχειρηματίες οι οποίοι έχουν ένα όραμα και μια επιχειρηματική πρόταση με ισχυρή διεθνή δυναμική, με οραματιστές επενδυτές και επιχειρηματικούς αγγέλους, που επιθυμούν να υποστηρίξουν τη μετατροπή τοπικών εταιρειών σε διεθνείς “παίκτες”» εξηγούν.

Έτσι, μαζί με τον έτερο συνεργάτη τους Γιούρι Ντραμπόφσκι δημιούργησαν την εταιρεία Parnasse Α.Ε., η οποία με τη σειρά της δημιούργησε την ψηφιακή πλατφόρμα Open Circle. Το εγχείρημά τους ετέθη, μάλιστα, υπό το crash test της διοργάνωσης του Ελληνικού Βραβείου Επιχειρηματικότητας , ενός θεσμού που υποστηρίζει ο όμιλος Libra και βραβεύθηκε το 2014. Λίγους μήνες μετά η Open Circle βρέθηκε «στον αέρα», ενώ ήδη στους πρώτους μήνες του 2015 συγκεντρώνει περισσότερα από 450 εγγεγραμμένα μέλη και υποψήφιους επενδυτές και φιλοξενεί τρία επιχειρηματικά σχέδια, που ζητούν χρηματοδότηση. Πρόκειται για την επιχειρηματική πρόταση της Pinnatta, η οποία αναπτύσσει την ομώνυμη εφαρμογή επικοινωνίας μέσω διαδραστικών μηνυμάτων για «έξυπνα» κινητά τηλέφωνα, της Offerial, η οποία αναπτύσσει εφαρμογές για προσωποποιημένο μάρκετινγκ, και της Ark Analytics, η οποία παρέχει ψηφιακά εργαλεία και συστήματα διαχείρισης πιστωτικών κινδύνων.

Έως πρότινος στην Ελλάδα λειτουργούσε μόνο το μοντέλο των δωρεών (donation model), δηλαδή του κλασικού crowdfunding, όπου το πλήθος των επενδυτών επέλεγε κάποιο έργο και το υποστήριζε οικονομικά, με αντάλλαγμα κάποια παροχή. Όμως, η Open Circle εισάγει το μοντέλο της κεφαλαιοδότησης, του equity crowdfunding, όπου ο «δωρητής» είναι πλέον επενδυτής, τοποθετεί κεφάλαια και αναμένει αποδόσεις, ενώ αντιστοίχως οι εταιρείες αξιοποιούν κεφάλαια για να υλοποιήσουν το συγκεκριμένο επιχειρηματικό σχέδιο.

Αναλυτικότερα, η Open Circle υποδέχεται επιχειρήσεις και τα συναφή επιχειρηματικά πλάνα τους έπειτα από αυστηρό έλεγχο έναντι 40 κριτηρίων. Μάλιστα, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Parnasse Ξενοφώντα Κροκίδη, «μόνο το 3% των επιχειρήσεων που συναντάμε τελικώς πληροί τους όρους μιας αξιόλογης πρότασης equity crowdfunding».

Εκτιμά ότι η πλατφόρμα απευθύνεται τόσο σε κλασικές startups όσο και σε εταιρίες της παραδοσιακής οικονομίας, ανεξαρτήτως χρόνου ίδρυσης και αντικειμένου, ωστόσο προς στιγμή θεωρεί ότι το ενδιαφέρον επικεντρώνεται σε εταιρείες τροφίμων και τεχνολογίας, που μπορούν να αναπτυχθούν και να γίνουν πραγματικά μεγάλες.

Ακολουθεί διαδικασία due diligence και τεκμηριωμένης αποτίμησης της επιχείρησης, η οποία μόνον τότε παρουσιάζεται στην πλατφόρμα ζητώντας χρηματοδότηση. Από εκεί και πέρα, «τρέχει» η διαδικασία αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, όπου οι εν δυνάμει επενδυτές μπορούν να τοποθετηθούν (έως 149 ιδιώτες ανά project και Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου, όπως ορίζει το νομοθετικό πλαίσιο). Η πρόσβαση στην πλατφόρμα προϋποθέτει εγγραφή, ενώ υπάρχουν διάφορα στάδια ελέγχου εμπιστευτικότητας, που προστατεύουν τις υποψήφιες προς χρηματοδότηση επιχειρήσεις, αλλά και τους επίδοξους επενδυτές.

«Δημιουργήσαμε ένα ασφαλές περιβάλλον, όπου παρουσιάζονται αναλυτικά οικονομικά στοιχεία των προς χρηματοδότηση σχεδίων, αλλά και διευκολύνεται η επικοινωνία μεταξύ επιχειρηματιών και επενδυτών πριν, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας χρηματοδότησης, αλλά και μετά την ολοκλήρωση της» αναφέρει ο CEO της Parnasse, Σωκράτης Πλούσσας. Οι παραπάνω υπηρεσίες παρέχονται έναντι συμβολικού τιμήματος από την Parnasse, της οποίας η προμήθεια προκύπτει μόνον μετά την ολοκλήρωση της ΑΜΚ και της συναλλαγής, και κυμαίνεται σε 6%-8% της συνολικής αξίας του deal. «Δεν διαχειριζόμαστε κεφάλαια, δεν είμαστε πλατφόρμα συναλλαγών», ξεκαθαρίζουν.

Αναφέρουν, ωστόσο, πως ακόμη στην Ελλάδα δεν υπάρχει σαφής οδηγία για το πλαίσιο λειτουργίας του equity crowdfunding, υποχρεώνοντας έτσι τους διαχειριστές της πλατφόρμας σε διάφορους περιορισμούς, όπως το ότι το ύψος τους προς άντληση ποσού δεν πρέπει να ξεπερνά τις 100.000 ευρώ ή οι επενδυτές που εκτίθενται στην προσφορά να μην είναι πάνω από 149.

«Ο περιορισμός αυτός κατά έναν τρόπο εμποδίζει την ουσιαστική χρηματοδότηση μικρομεσαίων ελληνικών επιχειρήσεων, που είναι εξάλλου η δυναμική μάζα. Τις τοποθετεί σε ένα χαμηλότερο επενδυτικό στάδιο, αν και η πρόθεση είναι η υποστήριξη επιχειρήσεων με μεγαλύτερο βεληνεκές, πιο φιλόδοξα σχέδια και προοπτική» αναφέρει ο Σωκράτης Πλούσσας.
«Η νομοθεσία παραμένει ιδιαίτερα ευέλικτη και απλή για αυξήσεις κεφαλαίου έως 100.000 ευρώ, αλλά είναι ιδιαίτερα δύσκολη για έργα άνω των 100.000 ευρώ, όπου η διαδικασία μπορεί να διαρκέσει ακόμη και έξι μήνες, τη στιγμή που οι εταιρείες έχουν ανάγκη τα χρήματα το συντομότερο δυνατό» συμπληρώνει ο Ξενοφών Κροκίδης.

Προς το παρόν, η πλατφόρμα βασίζεται σε σαφείς διατάξεις και εξαιρέσεις του νόμου 3606/2007 (ενσωμάτωσε την κοινοτική οδηγία MiFID), σύμφωνα με τον οποίο επιτρέπεται η ιδιωτική τοποθέτηση σε κινητές αξίες, χωρίς αυτό να αποτελεί δημόσια προσφορά με ανάγκη ύπαρξης ενημερωτικού δελτίου.

Επιπρόσθετα, η Open Circle συνεργάζεται στο σύνολο της διαδικασίας με εταιρείες παροχής επενδυτικών υπηρεσιών, οι οποίες έχουν άδεια να κάνουν ιδιωτικές τοποθετήσεις σε κινητές αξίες.

Σύμφωνα με τους εμπνευστές της πλατφόρμας, αν και η χρηματοδότηση από το πλήθος αποτελεί μια πολύ πρόσφατη μορφή εναλλακτικής χρηματοδότησης, κερδίζει διαρκώς έδαφος μέσα στην κρίση, γεγονός που εκτιμάται ότι θα προκαλέσει αλλαγές στον τρόπο που ο νόμος την αναγνωρίζει τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς.

Οι συμμετοχικές επενδύσεις (equity crowdfunding) εμφανίστηκαν ουσιαστικά μόλις το 2012. Μέχρι σήμερα έχουν αντληθεί παγκοσμίως κεφάλαια άνω του ενός δισ. ευρώ –κυρίως στις ΗΠΑ, δευτερευόντως στην Αγγλία– ενώ πρόσφατα γνωρίζουν μεγάλη ανάπτυξη σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Ήδη έχουν αναπτυχθεί πολλά επιτυχημένα παραδείγματα από το equity crowdfunding, όπως, για παράδειγμα, η Pinterest (όταν ξεκίνησε ως Tote), η ComixOlogy, που στη συνέχεια εξαγοράστηκε από την Amazon, η πολύ γνωστή Uber ή ακόμα και η ομάδα της Formula 1 Caterham, που αγωνίστηκε στο Grand Prix του Άμπου Ντάμπι, υποστηριζόμενη από 6.500 επενδυτές.

Την περασμένη χρονιά, μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο η χρηματοδότηση εταιρειών από πλατφόρμες crowdfunding έφτασε τις 26 εκατ. βρετανικές λίρες. Σύμφωνα δε με τις διεθνείς εκτιμήσεις, το 2020 και οι τρεις μορφές crowdfunding εκτιμάται ότι δύνανται να αντλήσουν 100 δισ. ευρώ.

H Parnasse, μέσω της Open Circle, έχει θέσει ως κύριο στόχο την άντληση περίπου τριών εκατ. ευρώ το 2015, ενώ προετοιμάζει την παρουσίαση νέων επιχειρήσεων στην πλατφόρμα της.

* Το άρθρο δημοσιεύεται στο νέο τεύχος του Fortune που κυκλοφορεί