Δ. Γιάντσης (ΚτΠ): Στόχος μας είναι η ψηφιοποίηση να μην αφήσει κανέναν στο περιθώριο
Μέσα από τον Πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός» που υλοποιείται στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027, έχουν προϋπολογιστεί έργα ύψους 113 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη των κατάλληλων ψηφιακών δεξιοτήτων με στόχο όλοι οι πολίτες να μπορούν να συμμετέχουν ισότιμα στη νέα ψηφιακή εποχή.
Ο Γενικός Διευθυντής έργων της Κοινωνίας της Πληροφορίας (ΚτΠ), Δημήτρης Γιάντσης, μιλά στο Fortune για τα ψηφιακά έργα που θα αλλάξουν την πορεία της ελληνικής οικονομίας και θα αναβαθμίσουν το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων πολιτών, απαντά στο ερώτημα του αν δρομολογούνται νέες δράσεις κοινωνικού χαρακτήρα με στόχο να ελαφρυνθεί η τσέπη των φορολογούμενων από τον πληθωρισμό και την ενεργειακή κρίση, ενώ παρουσιάζει τα άμεσα σχέδια της ΚτΠ, τονίζοντας πως η διοίκησή της έχει εισηγηθεί την ανάγκη για τη διαμόρφωση ενός νέου θεσμικού πλαισίου που θα επιταχύνει τις φάσεις σχεδίασης, προκήρυξης και συμβασιοποίησης των έργων πληροφορικής.
Ζούμε στην εποχή της πληροφορίας και της εύκολης πρόσβασης σε αυτή, χάρη στις νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο, εντούτοις θα λέγατε ότι το μορφωτικό επίπεδο στην Ελλάδα είναι αυτό που θα έπρεπε ώστε η χώρα να κάνει scaleup;
Σύμφωνα με τα στοιχεία του δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας (DESI) για το 2022 και όσο αφορά τη χώρα μας, σημειώσαμε σε σχέση με το 2021 καταρχήν πρόοδο όσον αφορά τον πληθυσμό που διαθέτει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες — με ποσοστό 52% και πλέον βρισκόμαστε πολύ κοντά στον μέσο όρο της ΕΕ (54%). Παρόλα αυτά κανένα από τα δυο ποσοστά δεν είναι ικανοποιητικό και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κρούει τον κώδωνα του κινδύνου διότι η ψηφιοποίηση μπορεί να αφήσει πολλούς στο περιθώριο και να δημιουργήσει κοινωνίες δύο ταχυτήτων επισημαίνοντας ότι όσο τα ψηφιακά εργαλεία μετατρέπονται σε αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής και της συμμετοχής στην κοινωνία, οι άνθρωποι χωρίς τις απαραίτητες ψηφιακές δεξιότητες κινδυνεύουν να μείνουν πίσω.
Στην Ελλάδα 1 στους 5 δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ του το διαδίκτυο ποσοστό που είναι ιδιαίτερα υψηλό και σίγουρα μας έχει θορυβήσει. Ηλικιακό, οικονομικό και ταξικό πρόσημο φαίνεται ότι έχουν οι ψηφιακές ανισότητες και ο κίνδυνος αποκλεισμού για ένα σημαντικό κομμάτι της κοινωνίας είναι μάλιστα υπαρκτός. Για το λόγο αυτό υπάρχουν ήδη προγράμματα ψηφιακής κατάρτισης που θα υλοποιηθούν μέσα στο επόμενο διάστημα με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ενώ και στο Πρόγραμμα «Ψηφιακός Μετασχηματισμός» που υλοποιείται στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027, έχουν προϋπολογιστεί 113 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη των κατάλληλων ψηφιακών δεξιοτήτων με στόχο όλοι οι πολίτες να μπορούν να συμμετέχουν ισότιμα στη νέα ψηφιακή εποχή, κάτι που αποτελεί βασικό ζητούμενο για την εύρυθμη λειτουργία του κράτους, την ευημερία της κοινωνίας και την ανάπτυξη της οικονομίας.
Στο χαρτοφυλάκιο σας περιλαμβάνονται 260 έργα που ξεπερνούν σε αξία τα 3 δις ευρώ. Κάνοντας έναν απολογισμό θα λέγατε ότι είστε ικανοποιημένος από το ρυθμό υλοποίησης τους;
Θα έλεγα ότι είμαι απόλυτα ευχαριστημένος από την απόδοση και την αποτελεσματικότητά μας όσον αφορά τον ρυθμό υλοποίησης των έργων. Ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε και το ευρύτερο θεσμικό πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων μέσα στο οποίο υποχρεωτικά κινούμαστε, καθώς και το ότι για να ανταποκριθούμε στον όγκο των έργων μας έπρεπε, παράλληλα και χωρίς να καθυστερούμε την υλοποίηση τους, να ενσωματώσουμε στην λειτουργία μας περισσότερους από 140 νέους συνεργάτες και συναδέλφους, για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε σε ότι μας είχε ανατεθεί. Εμείς στην Κοινωνία της Πληροφορίας στηρίζουμε την εθνική προσπάθεια για τον εκσυγχρονισμό της Δημόσιας Διοίκησης και τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό του κράτους μέσα από την επιτυχή υλοποίηση όλων των έργων πληροφορικής και επικοινωνιών που αναλαμβάνουμε. Εκ του αποτελέσματος μέχρι στιγμής με περισσότερα από 100 έργα σε υλοποίηση, 35 σε αξιολόγηση, 7 σε προκήρυξη και άλλα περίπου 90, να ακολουθούν μέχρι τις αρχές καλοκαιριού, μπορώ να πω ότι είμαι απόλυτα ευχαριστημένος.
Πρακτικά, αυτή τη στιγμή η εταιρεία διαχειρίζεται περισσότερα από 260 έργα συνολικού προϋπολογισμού περίπου 3 δισ. €, καθώς και δράσεις ενισχύσεων περίπου 1.2 δις €. Σίγουρα σε ένα τέτοιο «τσουνάμι» ψηφιακών έργων έχουν σημειωθεί και περιπτώσεις όπου η ωρίμανσή ή η υλοποίηση κάποιων εξ αυτών δεν έχει προχωρήσει όσο γρήγορα και αποτελεσματικά θα θέλαμε. Καθυστερήσεις και αστοχίες όμως είναι στατιστικά αναμενόμενο να έχουμε, λαμβάνοντας υπόψη το πλήθος των έργων καθώς και τις δυνατότητες της αγοράς πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών της χώρας, η οποία πλέον είναι μπροστά στο ευχάριστο πρόβλημα να έχει να διαχειριστεί περισσότερα δημόσια έργα από όσα μπορεί να αντέξει. Σε κάθε περίπτωση, εμείς, ως Αναθέτουσα Αρχή, κοιτάμε προσεκτικά τις περιπτώσεις των αστοχιών μας, ώστε να λάβουμε τα κατάλληλα μέτρα αντιμετώπισης.
Ποιες οι βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζετε και τι πρέπει να αλλάξει ώστε να προκηρύσσονται πιο γρήγορα τα έργα;
Η βασική πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι ο χρόνος. Έγκειται στην τήρηση των πιεστικών χρονοδιαγραμμάτων των έργων, τα οποία έχουν συμφωνηθεί με την ΕΕ κυρίως για τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και πρέπει να τηρηθούν απαρέγκλιτα. Έτσι, προσπαθούμε να εξαντλήσουμε κάθε δυνατότητα που μας παρέχεται για επιτάχυνση των διαδικασιών και χρήση δυνατοτήτων μέσα από το πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων, όπως οι συμφωνίες-πλαίσιο.
Θα ήθελα να επισημάνω επίσης ότι έχουμε εισηγηθεί την ανάγκη για τη διαμόρφωση ενός νέου θεσμικού πλαισίου που θα επιταχύνει τις φάσεις σχεδίασης, προκήρυξης και συμβασιοποίησης των έργων πληροφορικής. Πρέπει να απλοποιηθούν διαδικασίες και μηχανισμοί, δίκαια και με διαφάνεια, με εστίαση στη συνέργεια όσον αφορά στις διοικητικές ενέργειες που προβλέπονται μεταξύ των stakeholder κάθε έργου.
Παράμετροι επιτάχυνσης που θα μπορούσα ακόμα να επισημάνω είναι :
– η επιτάχυνση κατά τη φάση της ωρίμανσης των έργων
– η άμεση απόκριση όλων των εμπλεκομένων στην εγκριτική διαδικασία πριν τη δημοσίευση των διαγωνισμών (Κυρίων των έργων – Διαχειριστικών Αρχών)
Και επιπλέον, σημαντική παράμετρος για την επιτάχυνση της προκήρυξης των έργων αποτελεί και η ετοιμότητα της αγοράς, τόσο κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης κυρίως στη φάση της Δημόσιας Διαβούλευσης ενός έργου, αλλά και για την υποβολή μιας ολοκληρωμένης και σωστής προσφοράς, στον προβλεπόμενο χρόνο, ώστε να μην απαιτούνται παρατάσεις κατά τον χρόνο υποβολής των προσφορών, ενώ να διευκολύνεται το έργο των επιτροπών αξιολόγησης κατά την διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών και να αποφεύγονται δικαστικές εμπλοκές.
Μέχρι το τέλος του χρόνου αναμένεται να ανακοινώσετε καινούρια έργα. Τι τάξεως θα είναι, ποιους αφορούν και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί να ενταχθούν σε αυτά οι ενδιαφερόμενοι;
Συνεχίζουμε δυναμικά ώστε να προκηρυχθούν σημαντικοί διαγωνισμοί που αφορούν κομβικές ψηφιακές μεταρρυθμίσεις. Στόχος μας είναι να έχουμε προκηρύξει τους αμέσως προσεχείς μήνες τα σημαντικότερα από τα έργα που διαχειριζόμαστε και χρηματοδοτούνται κυρίως μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ώστε να προλάβουμε τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα που αυτό θέτει ως προς την ολοκλήρωσή τους.
Τα βασικότερα από τα έργα, μεταξύ άλλων, που πρόκειται να δημοπρατηθούν έως το τέλος της χρονιάς περιλαμβάνουν, την αναβάθμιση και επέκταση του συστήματος τήρησης των αρχείων σε όλα τα (αστικά και ποινικά) δικαστήρια (30.000.000€), την ψηφιοποίηση εντύπων αρχείων και δεδομένων δικαστηρίων (e-Justice 96.700.000€), την ψηφιοποίηση των ιατρικών αρχείων των δημόσιων νοσοκομείων της χώρας (80.000.000€), την ψηφιοποίηση των Γενικών Αρχείων του Κράτους 23.000.000€ και την ψηφιοποίηση του Αρχείου του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (Υ.ΝΑ.Ν.Π) περίπου 5.000.000€. θα ακολουθήσει η προκήρυξη έργου για την εξωστρεφή Γεωργία (20.000.000 €), καθώς, μέχρι το τέλος του έτους αναμένεται να προκηρυχθούν και τα έργα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του Υπουργείου Εξωτερικών (45.000.000€).
Συνολικά εκτιμούμε ότι μέχρι το τέλος του έτους θα προκηρυχθούν έργα περίπου 500.000.000€. Αν σε αυτά προσθέσουμε και την δράση του «Smart Readines» για υποδομή καλωδίωσης οπτικών ινών σε 120.000 κτίρια προϋπολογισμού 145.000.000€ με την χρήση voucher, που στοχεύουμε να είναι στον αέρα μέχρι το τέλος του χρόνου, τότε ο προϋπολογισμός των προς δημοπράτηση έργων αυξάνεται ακόμα περισσότερο.
Παράλληλα βρίσκονται στον αέρα και δύο έργα cloud. Σε τι φάση είναι η υλοποίηση τους; Είστε εντός χρονοδιαγράμματος;
Για το έργο «Παροχή Νεφο-Υπολογιστικών Υποδομών και υπηρεσιών (Cloud Services»), ύψους 117.800.000€ (χωρίς το δικαίωμα προαίρεσης), με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών Public Cloud, σε δημόσιους φορείς, ολοκληρώθηκε στις 24 Οκτωβρίου η υποβολή των προσφορών και έχει ξεκινήσει η διαδικασία της αξιολόγησης. Ευελπιστούμε ότι στις αρχές του νέου έτους θα έχουμε σύμβαση.
Αντίστοιχα, είναι επίσης στη φάση αξιολόγησης, αλλά σε πιο ώριμο στάδιο, το έργο «G-Cloud Next Gen», ύψους 58.000.000 €, με αντικείμενο τη δημιουργία νέων και την αναβάθμιση των υφιστάμενων υποδομών G-Cloud της Γ.Γ.Π.Σ.Δ.Δ. Στην περίπτωση του έργου αυτού, μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα έχουμε σύμβαση εντός του τρέχοντος έτους, εφόσον φυσικά οι προβλεπόμενες εγκριτικές διαδικασίες από το ΕΛΣΥΝ και την Ειδική Υπηρεσία αρμόδια για τη χρηματοδότηση του έργου από το ΕΣΠΑ, ολοκληρωθούν σε εύλογο διάστημα.
Εστιάζοντας στο μέλλον του πρωτογενούς τομέα και το agritech με ποιο τρόπο θα επιτευχθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός της ελληνικής γεωργίας;
Εμείς ως Κοινωνία της Πληροφορίας και όσο αφορά τον ψηφιακό μετασχηματισμό του αγροδιατροφικού τομέα, έχουμε αναλάβει να υλοποιήσουμε δυο έργα με χρηματοδότηση από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Το ένα έργο με τίτλο «Ψηφιακός Μετασχηματισμός του Γεωργικού Τομέα» είναι προϋπολογισμού 37.000.000€ και έχει προκηρυχθεί στις 24.08.2022 και εντός του μήνα αναμένεται η κατάθεση προσφορών. Το έργο αφορά τη χρήση σύγχρονου εξοπλισμού και αισθητήρων ανά την επικράτεια για τη συγκέντρωση δεδομένων (καιρικών, περιβαλλοντικών, εδάφους κλπ) και εν συνεχεία τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών όπως AI, Big Data Analytics για την επεξεργασία αυτών και κατόπιν την παροχή χρήσιμών οδηγιών προς τους καλλιεργητές. Το δεύτερο έργο με τίτλο «Εξωστρεφής Γεωργία» είναι προϋπολογισμού 20.000.000€ έχει ως στόχο να αναδείξει και να προωθήσει παγκοσμίως τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα. Το έργο αυτό αναμένεται να προκηρυχτεί εντός του έτους.
Μεταξύ άλλων, τρέχετε και αρκετές δράσεις κρατικών ενισχύσεων όπως το fuel pass, το power pass, η ψηφιακή μέριμνα, το πρόγραμμα τουρισμός για όλους, οι οποίες έχουν κοινωνικό πρόσημο, είναι σύντομες δράσεις και ανέρχονται σε 1,2 δισεκατομμύρια €. Ποια η ανταπόκριση του κόσμου;
O ρόλος της Κοινωνίας της Πληροφορίας είναι καταλυτικός και στην εκπόνηση και υλοποίηση των σημαντικότερων κυβερνητικών δράσεων ενίσχυσης πολιτών κυρίως ασθενέστερων οικονομικά. Πρόκειται για δράσεις που έχουν προσφέρει ήδη στους δικαιούχους συνολικό ποσό που ξεπερνάει τα 740 εκατ.€. Ψηφιακή Μέριμνα I & ΙΙ (123.441.978,22 €), Fuel Pass I (99.340.775,00€), Fuel Pass II (201.710.070,00€), Power Pass (293.422.738,39€) και Τουρισμός για όλους (41.616.400,00€) είναι κάποιες από αυτές τις δράσεις. Αθροιστικά περίπου 7.5 εκατομμύρια συμπολίτες μας έχουν ευνοηθεί από αυτά τα προγράμματα, τα οποία αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι ενταγμένα στην Εθνική Ψηφιακή Στρατηγική, αλλά δημιουργούνται ad-hoc ως απάντηση και για να απαλύνουν τις συνέπειες των πολλαπλών διεθνών κρίσεων που αντιμετωπίζουμε (πανδημία, ενεργειακή κρίση κλπ).
Με δεδομένο ότι η ενεργειακή κρίση βρίσκεται σε εξέλιξη και ο πληθωρισμός παραμένει σε υψηλά επίπεδα, θα δούμε νέες πρωτοβουλίες να ενεργοποιούνται ώστε να υπάρξει ελάφρυνση στο πορτοφόλι του Έλληνα πολίτη;
Η Κοινωνία της Πληροφορίας είναι ο εκτελεστικός βραχίονας του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, αρμόδια για την υλοποίηση της Βίβλου του Ψηφιακού Μετασχηματισμού. Οι τυχόν νέες πρωτοβουλίες για την ελάφρυνση στο πορτοφόλι του Έλληνα πολίτη είναι αμιγώς πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνονται από τα αρμόδια κυβερνητικά όργανα, μέρος των οποίων δεν αποτελεί η Κοινωνία της Πληροφορίας. Αυτό για το οποίο θα μπορούσα όμως να σας διαβεβαιώσω είναι ότι η Κοινωνία της Πληροφορίας θα υλοποιήσει τάχιστα όποια κυβερνητική πρωτοβουλία στήριξης πολιτών της ζητηθεί, όπως έχει γίνει άλλωστε και μέχρι τώρα με όλες τις δράσεις που αναφέραμε προηγουμένως.
