Δέκα πράγματα που μάθαμε στο μεγαλύτερο φεστιβάλ καινοτομίας

Αποστολή στο Τελ Αβίβ: Τάσος Ζάχος

Το μεγάλο φεστιβάλ καινοτομίας που πραγματοποιήθηκε για μια εβδομάδα στο Τελ Αβίβ, το DLD, ολοκληρώθηκε το Σάββατο, καταφέρνοντας να προσελκύσει πάνω από 3.000 άτομα στην οικονομική «πρωτεύουσα» του Ισραήλ. Αυτός ήταν άλλωστε και ο στόχος των διοργανωτών στην προσπάθειά τους να κάνουν πιο εξωστρεφές το επιχειρηματικό τους οικοσύστημα, φέρνοντας σε επαφή νέους entrepreneurs με επενδυτές, δημοσιογράφους αλλά και start uppers από όλο τον κόσμο.

Το FortuneGreece.com βρέθηκε στο DLD Tel Aviv , παρακολούθησε και κατέγραψε τα βασικότερα στοιχεία που έχουν καθιερώσει το Τελ Αβίβ ως ένα παγκόσμιο κέντρο τεχνολογίας τα τελευταία χρόνια, με περισσότερες από 1.500 εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, 50.000 εργαζόμενους στο συγκεκριμένο τομέα, αλλά και 50 κέντρα έρευνας και καινοτομίας σε μια πόλη που ο πληθυσμός της δεν ξεπερνάει τις 500.000 χιλιάδες.

1. Θέλει τρόπο…και κόπο: Η ανάπτυξη ενός επιχειρηματικού οικοσυστήματος και ευρύτερα της οικονομίας μιας πόλης δεν είναι μια εύκολη διαδικασία. Απαιτεί το συνδυασμό επίπονων προσπαθειών και σωστής οργάνωσης, ώστε να έρθει το επιθυμητό αποτέλεσμα. Να αναφέρουμε ενδεικτικά ότι οι περισσότεροι νέοι επιχειρηματίες στο Ισραήλ δουλεύουν κυριολεκτικά από το πρωί ως το βράδυ, όπως άλλωστε συμβαίνει και σε άλλες χώρες, φροντίζοντας όμως να αυξάνουν ταυτόχρονα την παραγωγικότητά τους, χωρίς να ακολουθούν απαραίτητα όλα τα εταιρικά στερεότυπα που μπορεί να αποτελέσουν εμπόδιο στην εξέλιξή τους.

2. Η εξωστρέφεια είναι το «κλειδί»: To σύνθημα που επικρατούσε καθ’ όλη τη διάρκεια του φεστιβάλ είναι το «think local, act global». Η αγορά του Ισραήλ είναι μεν μικρή, αλλά ταυτόχρονα πολύ ανταγωνιστική και οι περισσότερες επιχειρήσεις που ανοίγουν εδώ σκέφτονται από την αρχή το επόμενο βήμα, που δεν είναι άλλο από την επέκταση σε αγορές του εξωτερικού. Στο φετινό DLD έγιναν περισσότερα από 100 events για startups και όπως μας αναφέρει ο πρόεδρος του Yossi Vardi, «βασικός μας σκοπός είναι να δώσουμε την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να γνωρίσουν περισσότερα άτομα από το εξωτερικό».

3. H δικτύωση είναι μονόδρομος: Με απλά λόγια στο Τελ Αβίβ ξέρεις πού θα βρεις τα χρήματα, όταν τα χρειαστείς. To networking είναι ζωτικής σημασίας για κάθε επιχειρηματικό οικοσύστημα που στοχεύει στην κορυφή. Μπορείς να συναντήσεις όποιον θέλεις και να μιλήσεις με όποιον θέλεις, αρκεί να τον ρωτήσεις. Πολλές επιχειρηματικές ιδέες άλλωστε, που εξελίσσονται σε startups και έπειτα σε επιχειρήσεις, δεν ξεκινούν μέσα σε γραφεία, αλλά κατά τη διάρκεια ενός γεύματος ή ενός διαλείμματος στην οδό Rothschild για παράδειγμα, σε ένα από τα πολυάριθμα καφέ ή εστιατόρια της πόλης. Εκεί βρίσκονται και οι μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου, αλλά και οι επιταχυντές (seed accelerators), που φροντίζουν για τα πρώτα χρήματα που χρειάζεται κάθε επιχείρηση για να κάνει τα πρώτα της βήματα.

4. Επένδυση στην καινοτομία: Όσο κλισέ και αν ακούγεται η συγκεκριμένη φράση, συμπυκνώνει όλη την ουσία. Υπολογίζεται ότι για κάθε 10.000 εργαζόμενους στο Ισραήλ υπάρχουν περίπου 140 επιστήμονες, προγραμματιστές και μηχανικοί σε σχέση με τους 85 που αντιστοιχούν στους 10.000 στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με την έρευνα του Invest in Israel, η χώρα ξοδεύει το μεγαλύτερο ποσοστό αναλογικά με το ΑΕΠ της στην έρευνα και στην καινοτομία συγκριτικά με άλλες χώρες, με βασικό επενδυτή το κράτος, τα πανεπιστήμια,  αλλά και τον στρατό (η συμμετοχή τους στη χρηματοδότηση ξεπερνάει το 40%). Επιπλέον και ο ο ιδιωτικός τομέας εμφανίζει την ίδια δέσμευση στην καινοτομία, με τα περισσότερα πλέον venture capitals να είναι ιδιωτικά παρά κρατικά.

5. Συνδυασμός της εκπαίδευσης με την επιχειρηματικότητα: O ρόλος της εκπαίδευσης είναι αυτονόητα σημαντικός και στο κομμάτι της έρευνας και ανάπτυξης αλλά και στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Για παράδειγμα τα πανεπιστήμια στο Ισραήλ είναι γνωστά για τον μεγάλο αριθμό από τεχνολογικές πατέντες που κατοχυρώνουν κάθε χρόνο, ενώ παράλληλα υπολογίζεται ότι το 1% από τις παγκόσμιες επιστημονικές δημοσιεύσεις προέρχονται από τα ιδρύματα της χώρας. Καλύτερο παράδειγμα δεν θα μπορούσε παρά να είναι η βιβλιοθήκη του Τελ Αβίβ. Οι υπεύθυνοι βλέποντας τα προηγούμενα χρόνια ότι ο αριθμός των επισκεπτών μειώνεται, αποφάσισαν να τη μετατρέψουν παράλληλα σε χώρο συνάντησης νέων επιχειρηματιών, στους οποίους έδωσαν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν τους χώρους της ως γραφεία έναντι μιας τυπικής συνδρομής που ανέρχεται σε μόλις 7 δολάρια ανά μήνα.

6. Κίνητρα για τις νέες επιχειρήσεις: Εδώ δεν θα κάνουμε αναφορά στα απαραίτητα κίνητρα που πρέπει να δίνονται στους νέους επιχειρηματίες, που περιλαμβάνουν πολλά από τα παραπάνω, αλλά και επιπλέον φορολογικές ελαφρύνσεις κ.α. Θα αναφερθούμε όμως στην αντίδραση πολλών νέων επιχειρηματιών, οι οποίοι μας ρωτούσαν αν ισχύει το νέο μέτρο που φέρνει το τρίτο Μνημόνιο στην Ελλάδα και το οποίο προβλέπει 100% προκαταβολή φόρου για τις ατομικές επιχειρήσεις, τους ελεύθερους επαγγελματίες και τις προσωπικές εταιρείες . Η αμέσως επόμενη ερώτησή τους ήταν: «μα καλά ποιος νέος επιχειρηματίας θα ανοίξει τότε την  επιχείρηση του στην Ελλάδα;». Η απάντηση αυτονόητη…

7. Οι ανάγκες οδηγούν σε λύσεις: Όταν έχεις ένα πρόβλημα πρέπει πρώτα να προσπαθήσεις να το λύσεις και όχι να σηκώνεις…τα χέρια ψηλά. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που μας έκανε εντύπωση είναι πως  το Ισραήλ έλυσε το μεγάλο πρόβλημα ξηρασίας που αντιμετώπιζε  λόγω και της γεωγραφικής του θέσης. Εφαρμόζοντας επιθετικές μεθόδους αφαλάτωσης κατάφερε να λύσει έναν από τους μεγαλύτερους πονοκεφάλους του. Σήμερα μάλιστα ηγείται παγκοσμίως του συγκεκριμένου τομέα και χάρη στην υψηλή τεχνολογία έχει μεγάλη αυτάρκεια σε νερό. Μάλιστα η βιομηχανία του νερού είναι μια βιομηχανία με μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης, ενώ πρόσφατα το Ισραήλ υπέγραψε συμφωνία για να μεταφέρει την τεχνογνωσία του στο συγκεκριμένο αντικείμενο στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ, η οποία αντιμετωπίζει παρόμοιο πρόβλημα.

8. Οι πόλεις είναι ο νέος «πυρήνας» της παγκόσμιας ανάπτυξης: Η δημιουργία «έξυπνων» πόλεων είναι η βασική ελπίδα για ένα βιώσιμο μέλλον. Οι προκλήσεις για το μέλλον των πόλεων παγκοσμίως δεν βρίσκονται μόνο στην τεχνολογία και στον χειρισμό των δεδομένων, αλλά ακόμη περισσότερο στη διακυβέρνηση και στη συμμετοχή στα κοινά. Στο Τελ Αβίβ ετοιμάζονται από τώρα για το Habitat III, το παγκόσμιο συνέδριο για την αστική ανάπτυξη που θα λάβει χώρα στο Κίτο του Εκουαδόρ το 2016 από τις 17 – 20 Οκτωβρίου.

9. Οι startups δεν έχουν σύνορα: Αν και το 95% των νέων επιχειρήσεων που ανοίγουν στο Τελ Αβίβ προέρχονται από Ισραηλινούς και τα περισσότερα επενδυτικά κεφάλαια τοποθετούνται σε αυτές τις εταιρείες, αυτό δεν σημαίνει πως το οικοσύστημα είναι κλειστό. Βασικός σκοπός του DLD και άλλων παρόμοιων πρωτοβουλιών είναι να αναπτυχθούν συνέργειες με αντίστοιχα επιχειρηματικά οικοσυστήματα άλλων μεγάλων πόλεων που έχουν κάνει ήδη μεγάλα βήματα όπως το Βερολίνο, το Άμστερνταμ και το Παρίσι, αλλά και πόλεων που αρχίζουν σιγά – σιγά να χτίζουν τη δική τους επιχειρηματική κουλτούρα όπως η Αθήνα. Συνολικά εκπρόσωποι από 21 χώρες (ανάμεσα τους και η Ελλάδα) ήρθαν στο Τελ Αβίβ μέσω του διαγωνισμού έχοντας την ευκαιρία να ανταλλάξουν ιδέες και να δουλέψουν μαζί στην πράξη.

10. Εξακολουθούμε ως Ελλάδα να είμαστε παγκόσμιο trend: Είτε αρνητικά, είτε θετικά, οι οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας εξακολουθούν να απασχολούν όχι μόνο τους δημοσιογράφους άλλων χωρών αλλά και νέους επιχειρηματίες που θέλουν να μάθουν πώς έχει διαμορφωθεί η κατάσταση με τις τράπεζες και την οικονομία. Η μεγαλύτερη απορία τους είναι γιατί δεν έχει αλλάξει κάτι ουσιαστικό μιας και μέσα σε εννέα μήνες έχουν γίνει εκλογές, δημοψήφισμα και πάλι τώρα εκλογές. Την ίδια απορία έχουμε και εμείς…

Όλα τα παραπάνω είναι ενδεικτικά για το πώς χτίζεται η επιχειρηματική κουλτούρα και για το πώς “σπάει” ο κώδικας της καινοτομίας, κάτι που αποτέλεσε και βασικό μότο του φεστιβάλ. Προφανώς και εδώ υπάρχουν επίσης και αδύνατα σημεία ή πράγματα που μπορούν να γίνουν καλύτερα, όπως συμβαίνει παντού στον κόσμο, αλλά η προσπάθεια είναι διαρκής μακριά από ιδεοληψίες που δεν βοηθούν το επιχειρείν. Ο γενικός κανόνας ότι startups και επιχειρήσεις δεν πάνε πάντα μαζί ή ότι δεν μπορούν να πετύχουν όλες οι επιχειρηματικές προσπάθειες σαφώς και ισχύει, αλλά το ζητούμενο είναι αυτό που μένει ως παρακαταθήκη για αυτούς που ακολουθούν και θέλουν να επιχειρήσουν.

Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργηθεί ένα πολύ αξιόλογο οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων που βαδίζει τώρα προς την “ενηλικίωση” κάτω από αντίξοες συνθήκες. Τόσο το κράτος, με την έννοια του «κράτους – fund» όσο και η επόμενη κυβέρνηση πρέπει να βάλουν ψηλά στην ατζέντα τους τις νέες επιχειρήσεις. Υπάρχει η «μαγιά», ώστε να γίνουν ακόμα περισσότερα πράγματα στο συγκεκριμένο τομέα και η κρίση δεν πρέπει να εντείνει ακόμα περισσότερα το “brain drain”, την φυγή δηλαδή των νέων επιστημόνων από την χώρα μας.

Γιατί ακόμα και αν οι startups δεν μπορούν από μόνες τους να σώσουν την ελληνική οικονομία, μπορούν τουλάχιστον να δώσουν το σωστό παράδειγμα για το πώς πρέπει να δουλέψουμε και ταυτόχρονα να βελτιώσουν το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών μέσω της υψηλής τεχνολογίας σε ζωτικούς τομείς για την ελληνική οικονομία, όπως ο τουρισμός και η πρωτογενής παραγωγή.

Διαβάστε περισσότερα για το DLD ΕΔΩ

Δείτε το DLD μέσα από τους αριθμούς:

Tel Aviv Startup City booklet 2015 (1)

Δείτε με γραφήματα την ανάπτυξη του οικοσυστήματος του Τελ Αβίβ

startup numbers