Δεν έπεισε τους Ευρωπαίους ο Μπόρις Τζόνσον

«Είμαστε ανοικτοί στον διάλογο, αλλά δεν έχουμε πεισθεί». Με αυτόν τον λακωνικό τρόπο συνόψισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, την ατμόσφαιρα που επικρατεί στις Βρυξέλλες για την «τελική» πρόταση του Μπόρις Τζόνσον, τέσσερις εβδομάδες πριν από την εκπνοή της υφισταμένης προθεσμίας για το Brexit.

Μία ημέρα νωρίτερα, ο Βρετανός πρωθυπουργός είχε δώσει στη δημοσιότητα το από καιρό αναμενόμενο κείμενο με τις συγκεκριμένες προτάσεις του, σε μια ύστατη προσπάθεια να πετύχει εκεί όπου απέτυχε τρεις φορές η προκάτοχός του Τερέζα Μέι: να εξασφαλίσει τη σύμφωνη γνώμη τόσο των Βρυξελλών όσο και της Βουλής των Κοινοτήτων, για μια συντεταγμένη έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Εκπλήσσοντας πολλούς, ο Τζόνσον προχώρησε σε μία σημαντική υποχώρηση: στην προσπάθειά του να αποτρέψει ένα σκληρό σύνορο ανάμεσα στην ανεξάρτητη και στη Βόρεια Ιρλανδία, πρότεινε ειδικό τελωνειακό καθεστώς για ολόκληρο το νησί,  σύμφωνο με τους ευρωπαϊκούς κανόνες. Για να λειάνει τις αντιδράσεις των ακραίων ευρωσκεπτικιστών, όμως, ζήτησε να μπορεί η Βόρεια Ιρλανδία να αποχωρήσει από αυτό το ειδικό καθεστώς εφόσον η τοπική Βουλή το κρίνει σκόπιμο, κάτι που πολύ δύσκολα μπορεί να γίνει αποδεκτό, είτε από το Δουβλίνο είτε από τις Βρυξέλλες.

Στην πρώτη αντίδρασή του, ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Λίο Βαράντκαρ δήλωσε ότι «δεν αντιλαμβάνεται πλήρως» πώς θα μπορούσαν να εφαρμοστούν οι προτάσεις Τζόνσον, τις οποίες υπουργοί του απέρριψαν απερίφραστα. Εξίσου απορριπτικός ήταν ο Γκι Φερχόφστατ, βασικός διαπραγματευτής του Ευρωκοινοβουλίου για το Brexit, δηλώνοντας ότι οι προτάσεις του Λονδίνου «με την τωρινή μορφή τους δεν αποτελούν βάση για συζήτηση».

Λιγότερο κατηγορηματικός υπήρξε ο απερχόμενος πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν- Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος έκανε λόγο για «θετική εξέλιξη» από πλευράς Βρετανίας, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι εξακολουθούν να υπάρχουν «προβληματικά σημεία». Αρκετοί αναλυτές αμφισβητούν ότι είναι ρεαλιστικό να γεφυρωθούν οι υπάρχουσες διαφορές έως την κρίσιμη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε., στις 17 και 18 Οκτωβρίου, θεωρώντας ότι η συζήτηση γίνεται κυρίως για λόγους εντυπώσεων, με κάθε πλευρά να θέλει να ρίξει στην άλλη την ευθύνη του αδιεξόδου. Στη χθεσινή συνεδρίαση της Βουλής των Κοινοτήτων, ο Μπόρις Τζόνσον προσπάθησε να αποφορτίσει την ατμόσφαιρα, υποστηρίζοντας ότι έκανε μια έντιμη προσπάθεια για ένα συμφωνημένο Brexit. Ωστόσο, ο αρχηγός των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, κατέστησε σαφές πως το κόμμα του δεν θα υποστηρίξει το σχέδιο του πρωθυπουργού.