Deutsche Bank: Παρά τον πληθωρισμό, μείωση επιτοκίων στην Τουρκία – Καταρρέει η λίρα, σε απόγνωση οι Τούρκοι

Νέα μείωση επιτοκίων κατά 100 μονάδες βάσης, παρά το γεγονός ότι η λίρα στην Τουρκία βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και ο πληθωρισμός καλπάζει, αναμένει η Deutsche Bank μέχρι τον Δεκέμβριο του 2021.

«Λόγω του χαμηλότερου του αναμενόμενου πληθωρισμού τον Οκτώβριο, της εστίασης της τουρκικής κεντρικής τράπεζας στις προσαρμογές των τρεχουσών λογαριασμών, καθώς και της αύξησης των δεικτών αποθεματικών για καταθέσεις σε συνάλλαγμα και χρυσό, που ανακοινώθηκε αυτή την εβδομάδα, αναμένουμε ότι θα μειώσει το επιτόκιο πολιτικής γρηγορότερα από ό,τι αρχικά αναμενόταν», δήλωσε ο αναλυτής της γερμανικής τράπεζας Fatih Akcelik σε σημείωμα προς τους πελάτες αργά την Τετάρτη, προσθέτοντας ότι το επιτόκιο πολιτικής θα μειωθεί στο 14%.

Η Deutsche Bank δήλωσε επίσης ότι αναμένει ότι ο πληθωρισμός θα παραμείνει πάνω από το 20% το πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους.

Σε ιστορικά χαμηλά η τουρκική λίρα

Στο μεταξύ, η τουρκική λίρα υποχώρησε 1,2% σε νέο ιστορικό χαμηλό καθώς τα υψηλότερα από τα αναμενόμενα στοιχεία για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ επέκτειναν ένα σερί απωλειών για το νόμισμα που έχει πιεστεί από τις ανησυχίες που αφορούν πρόωρες μειώσεις επιτοκίων.

Έχοντας τη χειρότερη επίδοση στις αναδυόμενες αγορές φέτος, η λίρα υποχωρεί στο 9,94 έναντι του δολαρίου, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ των 9,85, που σημείωσε πριν από δύο εβδομάδες.

Οι ξένοι επενδυτές έχουν μειώσει την έκθεση στην Τουρκία τα τελευταία πέντε χρόνια, καθώς ο πληθωρισμός παρέμεινε κυρίως διψήφιος και οι ανησυχίες αυξήθηκαν για την παρέμβαση του Προέδρου Erdogan στην κεντρική τράπεζα, συμπεριλαμβανομένης της ταχείας αλλαγής ηγεσίας.

Η λίρα έχει χάσει σχεδόν 25% μέσα στο 2021, συμπεριλαμβανομένου 15% από τις αρχές Σεπτεμβρίου, όταν η τράπεζα -υπό την πίεση του Erdogan- άρχισε να προετοιμάζει το έδαφος για χαλάρωση της πολιτικής, παρά τον πληθωρισμό που πλησιάζει το 20%. 

Όπως αναφέρει η Deutsche Welle καταναλωτές και παραγωγοί παλεύουν συνεχώς με τον πληθωρισμό. Σύμφωνα με την Τουρκική Στατιστική Υπηρεσία, τον περασμένο Οκτώβριο το ποσοστό ανέβηκε κατά 19,89 σε ετήσια βάση, μια αύξηση της τάξης των 7 μονάδων σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2020. Παράλληλα κυκλοφορεί η υποψία ότι τα επίσημα στοιχεία δεν αντικατοπτρίζουν τον πραγματικό πληθωρισμό.

Μετρήσεις μιας ανεξάρτητης επιτροπής, που ονομάζεται Ομάδα Ερευνών Πληθωρισμού, το ποσοστό αύξησης των τιμών τον Οκτώβριο έφτασε στο 49,87%.

Οι πιέσεις δεν πρόκειται να σταματήσουν.

Στο μισό η μείωση της αγοραστικής δύναμης

Η οικονομολόγος D. Senghil ανέφερε στη Deutsche Welle, ότι οι μηνιαίες αυξήσεις τιμών για τρόφιμα και ενέργεια θα συνεχιστούν. «Υπάρχουν σοβαρές αποκλίσεις ανάμεσα στους δείκτες κατανάλωσης και παραγωγής.

Οι παραγωγοί δεν έχουν υπολογίσει τις αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων τους και δεν θα μπορέσουν να αντέξουν τις πιέσεις πάνω από τρεις μήνες».

Ο ψηφιακός σχεδιαστής A. Savour λέει ότι νιώθει στο πετσί του τις ανατιμήσεις προϊόντων παρά τις τακτικές αυξήσεις του μισθού του. «Μπορώ να το πω με ήσυχη τη συνείδηση, όταν βλέπω στο καλάθι τις αγορές μου. Αυξήσεις μισθών έχουν λίγη χρησιμότητα, διότι συρρικνώνονται.

Είναι μια κανονική οικονομική αφαίμαξη. Μέσα σε ένα χρόνο η αγοραστική δύναμη μειώθηκε στο μισό». Και είναι λογικό.

Γιατί οι αυξήσεις των τιμών σε βασικά αγαθά «τρώνε» το εισόδημα και μειώνεται η αγοραστική δύναμη εκείνων, που παίρνουν τον κατώτατο μισθό. Ο λόγος είναι η εξάρτηση της τουρκικής λίρας από το δολάριο και το ευρώ. Διότι, ενώ το κατώτατο εισόδημα το 2015 ήταν 1.000 λίρες, το 2021 ανέβηκε στις 2.835 λίρες.

Στην πραγματικότητα όμως μειώθηκε η αγοραστική αξία τα προηγούμενα έξι χρόνια λόγω της υποτίμησης της λίρας σε σχέση με το ευρώ και το δολάριο. Η απότομη αύξηση των τιμών σε είδη διατροφής έχει επιφέρει αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες των Τούρκων.

Για τους ανθρώπους έχει σημασία να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες τους, τα υπόλοιπα είναι για πολλούς είδη πολυτελείας. Το κρέας για παράδειγμα πλήττεται περισσότερο από την αύξηση των τιμών τροφίμων. Και είναι ένα από τα βασικά είδη στην τουρκική διατροφή.

Σύμφωνα με στοιχεία του λεγόμενου συμβουλίου κόκκινου κρέατος η τιμή των σφαγείων βοδινού κρέατος ανέβηκε αρχές Νοεμβρίου 2020 κατά 35,31 λίρες Τουρκίας. Ένα χρόνο αργότερα η τιμή τους έφτασε στις 48,11 λίρες Τουρκίας. Για το ίδιο διάστημα η τιμή του βοδινού κιμά ανέβηκε τουλάχιστον κατά 30%. Άλλα προϊόντα με βάση το κρέας, όπως το μοσχαρίσιο φιλέτο, η σπάλα βοδινού ή οι μπριζόλες, αυξήθηκαν κατά 60%.

Η τάξη του πληθωρισμού

Ο G. Ker 41ενός χρονών εργάτης από τη Λίβυσσα παραπονιέται κι αυτός ότι ο μισθός του δεν φτάνει πια για να τα βγάλει πέρα. «Σε σχέση με πέρυσι η ζωή δυσκόλεψε» λέει. «Εάν όλα πάνε καλά μπορούμε να αγοράσουμε κρέας πουλερικών μια φορά το μήνα. Για ελιές που δίναμε 27 λίρες, τώρα κοστίζουν 50 λίρες Τουρκίας. Δεν θέλω να επιβαρύνω την οικογένειά μου, αλλά το κάνω καλώς ή κακώς».

Δεν είναι μόνο οι πολίτες που υποφέρουν, αλλά και οι ιδιοκτήτες μαγαζιών, οι έμποροι και οι παραγωγοί. Το χάσμα ανάμεσα στον δείκτη τιμών παραγωγού, που βρίσκεται στο 46,31, είναι τόσο υψηλό όσο δεν ήταν επί 19 έτη, ενώ οι τιμές καταναλωτή αυξάνονται συνεχώς. Αντιστρόφως, αυτό σημαίνει ότι οι παραγωγοί παράγουν σε υψηλότερες τιμές αλλά πρέπει να πωλούν σε χαμηλότερες.

Ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Τούρκων μικροεπιχειρηματιών και τεχνιτών B. Paadecken, είπε στη DW ότι οι περισσότεροι πωλούν τα προϊόντα τους σε τιμή κόστους, χωρίς κέρδος.

Ο οικονομολόγος A. Tunka υποστηρίζει ότι οι εμπειρίες των ανθρώπων από την καθημερινότητά τους, τους οδηγούν στο να χάνουν την εμπιστοσύνη τους απέναντι στα θεσμικά όργανα. Ο Tunka εξηγεί ότι οι τιμές που βλέπουν οι άνθρωποι στις αγορές καθημερινά, δεν αντιστοιχούν με τα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας. Αλλά οι καταναλωτές αναγκάστηκαν να τις αποδεχθούν. «Ό,τι συμβαίνει, γίνεται στους δρόμους» λέει.

«Η Τουρκία πήρε λάθος αποφάσεις στην νομισματική πολιτική. Ακόμη και για τη μεσαία τάξη δεν γίνεται πια λόγος. Τα εισοδήματα συρρικνώνονται συνεχώς. Ο πληθωρισμός έχει δημιουργήσει μια νέα τάξη».

Ο A. Tunka την αποκαλεί «τάξη του πληθωρισμού» και σημειώνει ότι κάτω από κανονικές συνθήκες οι ομάδες με υψηλά εισοδήματα δημιουργούν θέσεις εργασίας και στηρίζουν την παραγωγή. «Αλλά αυτή η τάξη κάνει χρήση των επενδύσεών της σε λάθος κατεύθυνση. Προτιμά να κερδίζει από τον πληθωρισμό». Τα τελευταία 7,8 χρόνια η Τουρκία αναπτύχθηκε, αλλά δεν αποτυπώθηκε στο ατομικό εισόδημα. «Έχουμε απομακρυνθεί από μια βιώσιμη πολιτική. Οι άνθρωποι είναι καταχρεωμένοι. Έγιναν μεγάλα λάθη».