Δημοφιλία, ιδεολογία, βία και λαθρεμπόριο – Ποια είναι η Χαμάς και πώς χρηματοδοτείται
Σε νέα φάση συγκρούσεων έχει εισέλθει από το Σάββατο 7/10 η Μέση Ανατολή, μετά την επίθεση της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ, με χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες. Ποιά είναι όμως η παλαιστινιακή οργάνωση που ανέλαβε την ευθύνη;
Η Χαμάς, ή Ισλαμική Οργάνωση Αντίστασης, είναι παλαιστινιακή πολιτική και στρατιωτική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1987 κατά τη διάρκεια της Πρώτης Εξέγερσης των Παλαιστινίων, ενάντια στην ισραηλινή κυριαρχία. Η Χαμάς διαθέτει τόσο πολιτικό όσο και στρατιωτικό σκέλος, και ο δηλωμένος του στόχος είναι η απελευθέρωση ολόκληρης της ιστορικής Παλαιστίνης, συμπεριλαμβανομένου του τωρινού Ισραήλ, μέσω ένοπλου αγώνα και της ίδρυσης ενός ισλαμικού κράτους.
Η Χαμάς ιδρύθηκε από τον Σεΐχη Αχμέντ Γιασίν και άλλους Παλαιστίνιους ακτιβιστές ως απάντηση στην ισραηλινή κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών. Εμφανίστηκε ως εναλλακτική της Οργάνωσης Απελευθέρωσης της Παλαιστίνης (PLO) υπό την ηγεσία του Γιάσερ Αραφάτ.
Έχει διπλή δομή, με ένα πολιτικό σκέλος, που συμμετέχει σε εκλογές και διοικεί τη Λωρίδα της Γάζας και έναν στρατιωτικό, που είναι υπεύθυνο για την ένοπλη αντίσταση κατά του Ισραήλ. Το πολιτικό μέρος της έχει τον έλεγχο στη Λωρίδα της Γάζας από το 2007, μετά από βίαιη σύγκρουση με την Φατάχ.
Η ιδεολογία της Χαμάς τονίζεται από τη σημασία του ισλαμικού νόμου και την απόρριψη οποιωνδήποτε διαπραγματεύσεων ή αναγνώρισης του δικαιώματος του Ισραήλ να υφίσταται. Βλέπει τη σύγκρουση με το Ισραήλ ως κυρίως θρησκευτική και ιδεολογική.
Η Χαμάς έχει συμμετάσχει σε πολλές συγκρούσεις με το Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων με πυραύλους, επιθέσεις αυτοκτονίας κ.α. Αυτές οι συγκρούσεις έχουν οδηγήσει στο να χάσουν πολλοί άνθρωποι -εκατέρωθεν- τη ζωή τους και έχουν επηρεάσει σημαντικά τη συνολική σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης.
Εκτός από τις στρατιωτικές του δραστηριότητες, η Χαμάς παρέχει κοινωνικές υπηρεσίες στους Παλαιστίνιους στη Λωρίδα της Γάζας, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, της υγείας και των προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας. Αυτό έχει βοηθήσει τον οργανισμό να αποκτήσει δημοτικότητα μεταξύ ορισμένων τμημάτων του πληθυσμού.
Πολλές χώρες και διεθνείς οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένου του Ισραήλ, των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ταξινομούν τη Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση, λόγω της συμμετοχής της σε πράξεις βίας κατά των πολιτών.
Πώς χρηματοδοτείται
Η Χαμάς χρηματοδοτείται μέσω μιας συνδυασμένης πηγής πόρων, συμπεριλαμβανομένων τόσο νόμιμων όσο και αμφιλεγόμενων μέσων. Η ακριβής κατανομή της χρηματοδότησής της είναι δύσκολο να προσδιοριστεί λόγω της «κρυφής» φύσης ορισμένων από τις χρηματοοικονομικές της δραστηριότητες.
Αρχικά η Χαμάς λαμβάνει οικονομική υποστήριξη από φίλα προσκείμενους ιδιώτες και φιλανθρωπικούς οργανισμούς, τόσο εντός όσο και εκτός της Παλαιστίνης. Αυτό περιλαμβάνει δωρεές από Παλαιστίνιους και άλλους Μουσουλμάνους που πιστεύουν στους στόχους της Χαμάς και θέλουν να υποστηρίξουν τις δραστηριότητές της. Οι Παλαιστίνιοι που ζουν στη διασπορά, ιδιαίτερα σε χώρες με μεγάλες παλαιστινιακές κοινότητες, παρέχουν οικονομική υποστήριξη στη Χαμάς, ενώ πραγματοποιούνται και εκστρατείες χρηματοδότησης, τόσο online όσο και offline, για τη συγκέντρωση χρημάτων από συμπαθούντες και υποστηρικτές από όλο τον κόσμο.
Παράλληλα, στη Λωρίδα της Γάζας, όπου η Χαμάς ελέγχει την κυβέρνηση, εισπράττει φόρους και τέλη από επιχειρήσεις και ιδιώτες.
Σημαντική πηγή οικονομικής και στρατιωτικής υποστήριξης για την οργάνωση είναι το Ιράν. Της έχει παράσχει χρηματοδότηση, εκπαίδευση και όπλα ως μέρος της ευρύτερης περιφερειακής του ατζέντας. Ωστόσο, η έκταση και η φύση αυτής της υποστήριξης ποικίλει μέσα στα χρόνια και έχει αποτελέσει αντικείμενο συζητήσεων και αμφισβητήσεων.
Λαθρεμπόριο, μαύρη αγορά και άλλες «σκιές»
Είναι κοινό μυστικό ότι η Χαμάς ασχολείται με το λαθρεμπόριο, αξιοποιώντας το σύστημα των τούνελ, που συνδέουν τη Γάζα με την Αίγυπτο. Αυτά τούνελ χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά αγαθών, όπλων και άλλων ειδών, αποφέροντας έσοδα για την οργάνωση.
Επίσης, υπάρχουν κατηγορίες ότι η Χαμάς ασχολείται με εγκληματικές δραστηριότητες, όπως εκβιασμοί, για τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων της.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, υποτίθεται ότι απορροφά κεφάλαια από μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και ανθρωπιστικές οργανώσεις που λειτουργούν στη Γάζα, κάτι που έχει δημιουργήσει ανησυχίες για κατάχρηση της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Όπως και να’ χει, ο ρόλος της στην ισραηλοπαλαιστινιακή σύγκρουση έχει αποτελέσει αντικείμενο αντιπαραθέσεων και συζητήσεων, με κάποιους να τη βλέπουν ως κίνημα αντίστασης που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των Παλαιστινίων, ενώ άλλοι τη θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση που απειλεί τη σταθερότητα στην περιοχή.
