Το δημοσιονομικό παράδοξο της Γερμανικής Ευρώπης
H νέα γερμανική κυβέρνηση, το ελληνικό χρέος και οι προσδοκίες για έξοδο της Ελλάδας στις αγορές το 2014.
Η Γερμανία απέκτησε κυβέρνηση μεγάλου συνασπισμού, ξανά μετά το 2005 – 2009, με νέα πρόσωπα, νέες ισορροπίες, αλλά με το ίδιο «αφεντικό». Την Άνγκελα Μέρκελ , την Γερμανίδα Καγκελάριο, η οποία, αν και αναγκάστηκε να «συγκατοικήσει» με τους Σοσιαλδημοκράτες , παραμένει η κυρίαρχος της γερμανικής πολιτικής σκηνής, άρα και της σημερινής Ευρώπης.
Πολύ πριν τις γερμανικές εκλογές , κύκλοι της καγκελαρίας υπενθύμιζαν ότι δύσκολα θα αλλάξει η κεντρική πολιτική της Μέρκελ σχετικά με την Ευρωζώνη και κυρίως με τις «προβληματικές» χώρες του Νότου, ανάμεσα στις οποίες, δεσπόζουσα θέση κατέχει η Ελλάδα για τους Γερμανούς. Η τοποθέτηση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ξανά στο πόστο του υπουργείου Οικονομικών απλά επιβεβαιώνει τα παραπάνω, καθώς οι Σοσιαλδημοκράτες δεν μπόρεσαν να «σπάσουν» το δίδυμο που «λύνει και δένει» στην Ευρωζώνη τα τελευταία χρόνια. Ο κ. Σόιμπλε, ο οποίος είναι γνωστό ότι έχει αλλεργία στις κηδεμονίες, αποτελεί το «alter ego» της Μέρκελ και οι προσδοκίες του SPD να τον «καπελώσει», τοποθετώντας τον αρχηγό του, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, στο υπερυπουργείο Οικονομίας και Ενέργειας είναι μάλλον για εσωτερική κατανάλωση και για τα πρωτοσέλιδα του γερμανικού τύπου.
Αν διαβάσει δε κανείς προσεχτικά την προγραμματική συμφωνία των δύο εταίρων, η οποία «έκλεισε» μετά από δύο μήνες σκληρών διαπραγματεύσεων και εγκρίθηκε τόσο από τη βάση του CDU, όσο και του SPD, αντιλαμβάνεται ότι δεν έχουμε να περιμένουμε μεγάλες αλλαγές ως προς την πολιτική λιτότητας. Ενδεικτική είναι η συγκεκριμένη φράση: «Η ευθύνη των κρατών για τον προϋπολογισμό τους και η υπερεθνική, κοινή ανάληψη ευθυνών είναι ασυμβίβαστα». Με αυτή τη διατύπωση απορρίπτεται στην ουσία η καθιέρωση ευρωομολόγων, όπως είχαν προτείνει οι Σοσιαλδημοκράτες , ενώ στο ίδιο κείμενο ορίζεται ξεκάθαρα ότι στην Ευρώπη θα πρέπει να μειωθούν τα υψηλά χρέη των χωρών, ενώ η εκάστοτε βοήθεια θα δίνεται μόνον έναντι αυστηρών όρων, δηλαδή μεταρρυθμίσεων και μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης εκ μέρους των χωρών που προσφεύγουν στο μηχανισμό (ESM).
Διαβάστε ακόμη: Όχι άλλα σχέδια επί χάρτου…
Από τα παραπάνω συμπεραίνει κανείς ότι η όποια επιδίωξη της ελληνικής πλευράς για θεαματική αλλαγή της στάσης της Γερμανίας είναι ουτοπική. Οι Γερμανοί θεωρούν ότι η Ελλάδα έχει μπει πλέον σε ένα δρόμο και όσο δύσκολος και να είναι αυτός θα πρέπει να τον συνεχίσει. Απορρίπτουν κάθε ιδέα για ένα σχέδιο «τύπου Μάρσαλ» (τελευταία το έχουν ξεχάσει άλλωστε και οι εταίροι πλέον της Μέρκελ Σοσιαλδημοκράτες) και ξεκαθαρίζουν πως δύσκολα η ελληνική οικονομία θα επιστρέψει στα προ 2008 επίπεδα. Εμμένουν στις θέσεις τους για ελαστικοποίηση της εργασίας, για συνέχιση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και επικαλούνται το «πρωτογενές πλεόνασμα που επετεύχθη στην Ελλάδα», παραλείποντας όμως το τεράστιο κοινωνικό και οικονομικό κόστος τα τελευταία τρία χρόνια. Άλλωστε η επίτευξη του μοιάζει να λειτουργεί «καταπραϋντικά» όχι μόνο για την κυβέρνηση Σαμαρά, αλλά και για την γερμανική κοινή γνώμη.
Το μεγάλο όμως παιχνίδι θα παιχτεί με το ελληνικό χρέος. Εδώ τα πράγματα περιπλέκονται, καθώς αναμένεται να «αγγίξει» το 2020 το 124% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ και το 157% του ΑΕΠ σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Η Ελλάδα δηλαδή, αν επιδιώξει να βγει στις αγορές το 2014, θα πρέπει να απευθυνθεί σε ιδιώτες επενδυτές , χωρίς να έχει λύσει το ζήτημα της βιωσιμότητας του χρέους της και με την Γερμανία να απορρίπτει κάθε σκέψη για νέο «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων.
Κανένας επενδυτής δε θα δεχθεί χαμηλότερες αποδόσεις από το περίπου 8% που είναι το τρέχον επιτόκιο σε τίτλους 10ετούς διάρκειας, εάν οι διεθνείς πιστωτές της Ελλάδας δεν συμφωνήσουν σε ένα κούρεμα, όπως έγινε για τους ιδιώτες επενδυτές το 2012.
Το πιο πιθανό σενάριο είναι η παράταση στη λήξη των δανείων και η μείωση των ήδη χαμηλών επιτοκίων, κάτι όμως που δεν οδηγεί σε βιώσιμη λύση, σύμφωνα με τους αναλυτές. Σε αυτή την περίπτωση οι ξένοι επενδυτές αναμένεται να στραφούν μόνο σε βραχυπρόθεσμους τίτλους εντόκων γραμματίων, όταν η Ελλάδα αποφασίσει να βγει στις αγορές. Κάτι που σημαίνει υψηλότερο κόστος και κλείνει τις πόρτες των αγορών πριν καν αυτές ανοίξουν.
Διαβάστε επίσης: Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι λιγότερο αξιόπιστο και από τον Άη-Βασίλη
Συνοψίζοντας η πολιτική αυτή δε δημιουργεί κλίμα εμπιστοσύνης που τόσο χρειάζεται η Ελλάδα. Με απόλυτη ευθύνη της Γερμανίας συνεχίζεται στην Ευρωζώνη το δημοσιονομικό παράδοξο: το χρέος των υπερχρεωμένων χωρών αντί να μειώνεται, αυξάνεται. Τα στοιχεία δείχνουν άλλωστε επιδείνωση του προβλήματος του δημόσιου χρέους στην ΕΕ: Ενώ στο διάστημα 2004-2008 ήταν 69%, «κλείνει» με 95,5% το 2013, με πρόβλεψη για παραπέρα άνοδο το 2014 (95,9%).
Η «αναγεννημένη» Ευρώπη, δια χειρός Μέρκελ, είναι μια χρεωμένη Ευρώπη, με αναιμική ανάπτυξη και τεράστια ανεργία…
*Ο Τάσος Ζάχος είναι αρχισυντάκτης του Fortune και του FortuneGreece.com
