Δύο επιλογές ευθύνης για τον Αλέξη Τσίπρα

Αναποφάσιστος και άβουλος εμφανίζεται για ακόμα μια φορά ο Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος προσπαθεί με συνεχείς ελιγμούς να αποφύγει την πραγματικότητα: δηλαδή να αναλάβει τις ευθύνες του και να έρθει σε ρήξη με τον λαϊκισμό που εκπροσωπείται έντονα μέσα στο κόμμα του από τα μέλη της αριστερής πλατφόρμας και όχι μόνο…

Αυτή τη φορά η κυβέρνηση αποσύρει τις διατάξεις για τις πρόωρες συντάξεις αλλά και αυτές που αφορούν στη φορολόγηση των αγροτών, επιδιώκοντας να κερδίσει έτσι ακόμα λίγο χρόνο. Πόσο όμως μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση; H ελληνική οικονομία έχει γυρίσει σε ύφεση, οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν μεγάλο πρόβλημα «χτυπημένες» και από την τραπεζική αργία που κράτησε για 3 εβδομάδες, οι εκτιμήσεις για την ανεργία δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικές, ενώ οι «σκληροί» της Ευρώπης δεν φέρονται διατεθειμένοι να αποσύρουν το Grexit από το τραπέζι.

Ο πρωθυπουργός καλείται πλέον να πάρει γενναίες αποφάσεις που μέχρι στιγμής φάνηκε αδύναμος να υλοποιήσει. Αυτή τη φορά τα δεδομένα είναι συγκεκριμένα και δεν μπορούν να τον βοηθήσουν εύκολες υποσχέσεις που ο ΣΥΡΙΖΑ κατανάλωσε σε υπερβολικό βαθμό, κερδίζοντας έτσι τις εκλογές στις 25 Ιανουαρίου. Πριν έξι μήνες, ο ελληνικός λαός, κουρασμένος μετά από έξι χρόνια λιτότητας με ευθύνες και των Ελλήνων πολιτικών και των εταίρων μας, απηυδισμένος από τη διαπλοκή, τη σπατάλη δημόσιου χρήματος και την υπερφορολόγησή του, σύρθηκε για ακόμα μια φορά πίσω από τις εύκολες υποσχέσεις, για την υλοποίηση των οποίων ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε καν πλάνο. Παρ’ όλα αυτά το αποτέλεσμα των εκλογών έδινε ξεκάθαρη εντολή στον Αλέξη Τσίπρα, δηλαδή να πετύχει μια καλύτερη συμφωνία εντός του ευρώ.

Μετά από έξι μήνες διακυβέρνησης, ο πρωθυπουργός κατάφερε το αντίθετο. Δηλαδή να φέρει μια χειρότερη συμφωνία από αυτή που αρχικά του προσέφεραν οι εταίροι, με την θέση της Ελλάδας στο κοινό νόμισμα να αμφισβητείται παρά την συμφωνία της 13ης Ιουλίου. Ακόμα και αν στη συμφωνία υπάρχουν κάποια θετικά σημεία, όπως οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, το σύνολο των μέτρων είναι υφεσιακό, την ώρα που η οικονομία ήδη βρίσκεται σε πολύ δύσκολη θέση.

Όμως παρά τα λάθη του Αλέξη Τσίπρα και τις κακές εκτιμήσεις του, όπως ο ίδιος παραδέχθηκε, ο κόσμος φαίνεται ότι εξακολουθεί να τον στηρίζει όπως δείχνουν οι τελευταίες δημοσκοπήσεις. Το γεγονός ότι η δημοφιλία του πρωθυπουργού παραμένει σε υψηλά επίπεδα δεν είναι κάτι… ανεξήγητο. H προσδοκία του κόσμου δεν έχει αλλάξει, ενώ θεωρητικά παίζει χωρίς αντίπαλο στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Παράλληλα τα μέτρα που τώρα ψηφίζει η Βουλή δεν έχουν περάσει ακόμα στους πολίτες.

Δέσμιος της αριστερής πλατφόρμας
Εκεί που ο πρωθυπουργός φέρεται να έχει το σοβαρότερο πρόβλημα είναι στο εσωτερικό του ίδιου του κόμματός του, όπου είναι κυριολεκτικά δέσμιος της Αριστερής Πλατφόρμας. Μάλιστα, σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, δεν αποκλείεται τα στελέχη της Πλατφόρμας και οι σύμμαχοί της, έχοντας κατακτήσει την πλειοψηφία της Κεντρικής Επιτροπής, με την πρώτη ευκαιρία να ζητήσουν να πραγματοποιηθεί συνέδριο του κόμματος, αμφισβητώντας ανοιχτά τον Αλέξη Τσίπρα. Υπενθυμίζεται ότι περισσότερα από τα μισά μέλη της ΚΕ (109 εκ των 201) έχουν διαφωνήσει εγγράφως με τη «στροφή» του πρωθυπουργού και ζητούν σύγκληση του οργάνου προκειμένου να γίνει η σχετική συζήτηση. Με τα παραπάνω δεδομένα είναι σαφές ότι ο Αλέξης Τσίπρας δεν μπορεί να συνεχίσει να κυβερνάει, έχοντας χάσει την δεδηλωμένη στη Βουλή, με εσωτερική σκληρή αντιπολίτευση εντός της ΚΟ του κόμματος του, ενώ παράλληλα θα προσπαθεί να εφαρμόσει μια συμφωνία για την οποία οι δανειστές προαναγγέλλουν στενό μαρκάρισμα.

Δύο επιλογές ευθύνης
Η πρώτη επιλογή του πρωθυπουργού θα ήταν να προχωρήσει σε πρόσκληση στα πολιτικά κόμματα για τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας με κορμό το ευρωπαϊκό κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ. Σε αυτή την περίπτωση θα έθετε την αξιωματική αντιπολίτευση προ των ευθυνών της και θα έδειχνε στους εταίρους ότι σκοπεύει άμεσα να κυβερνήσει, εφαρμόζοντας το πρόγραμμα που ο ίδιος υπέγραψε. Παράλληλα μια τέτοια κίνηση θα απομόνωνε την Αριστερή Πλατφόρμα, που χωρίς σοβαρή εναλλακτική για τη χώρα, θα έμπαινε στο περιθώριο. Όμως ο κ. Τσίπρας έχει δείξει ότι δεν εξετάζει, τουλάχιστον επίσημα, μια τέτοια επιλογή κυρίως για μικροπολιτικούς λόγους, καθώς θεωρεί ότι μπορεί να τον φθείρει πολύ γρήγορα όταν τα μέτρα θα εφαρμοστούν και θα επηρεάσουν την τσέπη μας.

Η δεύτερη επιλογή του είναι να πάει σε εκλογές, αλλά όχι με τον ΣΥΡΙΖΑ. Με βάση το καταστατικό του κόμματος του, οι επιλογές και οι κινήσεις του είναι πραγματικά περιορισμένες, καθώς ακόμα και να θέλει δεν έχει καν τη δυνατότητα ή αρμοδιότητα να εισηγηθεί ή να αποφασίσει διαγραφές μελών ή βουλευτών. Ήδη στελέχη που βρίσκονται κοντά στον πρωθυπουργό του εισηγούνται, στην πορεία προς τις εκλογές τις οποίες προσδιορίζουν γύρω στον Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο του 2015, να διαμορφώσει τους όρους για δημιουργία νέου κόμματος που θα κινείται στον χώρο της Αριστερής Σοσιαλδημοκρατίας με ξεκάθαρο ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Μια τέτοια επιλογή θα τον απαλλάξει επίσης από την Αριστερή Πλατφόρμα, ενώ θα του δώσει τη δυνατότητα να επιλέξει στελέχη από τον ευρύτερο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας.

Είναι ώρα για πράξεις
Σε κάθε περίπτωση ο Αλέξης Τσίπρας πρέπει επιτέλους να κυβερνήσει. Η περίοδος χάριτος κάποτε τελειώνει για όλους. Αρκεί ο πρωθυπουργός να κοιτάξει τις δημοσκοπήσεις για την κυβέρνηση Παπανδρέου που είχε πολύ μεγάλη αποδοχή (μεγαλύτερη από τη δική του και όχι τόσο προβλήματα), ακόμη και μετά το πρώτο Μνημόνιο που σόκαρε την κοινωνία. Γρήγορα όμως την απώλεσε.

Ο πρωθυπουργός πρέπει να αναλάβει άμεσα τις ευθύνες του , αν θέλει να περιμένει κάτι διαφορετικό από τα δύο προηγούμενα Μνημόνια. Σε αυτή την περίπτωση μάλιστα θα μπορέσει να απαιτήσει και από τους εταίρους να εφαρμόσουν τις δεσμεύσεις τους για το ελληνικό χρέος, για το οποίο έκαναν τα στραβά μάτια σε όλες τις μέχρι τώρα συμφωνίες. Παράλληλα χρειάζονται άμεσες δράσεις για την απορρόφηση των πρώτων κονδυλίων από το ΕΣΠΑ και πραγματική ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα, που ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μάθει να αφορίζει.

Ο Αλέξης Τσίπρας έχει τη στήριξη που χρειάζεται. Το 70% των Ελλήνων (το 63% όσων ψηφίζουν ΣΥΡΙΖΑ και το 89% όσων ψηφίζουν Ν.Δ.) δηλώνουν πρόθυμοι σύμφωνα με τελευταία δημοσκόπηση να δεχτούν μια συμφωνία με σκληρά μέτρα παρά τη χρεοκοπία και την επιστροφή στη δραχμή. Αν ούτε και τώρα το καταλάβει, τότε το πρόβλημα είναι ο ίδιος, καθώς θα παραμείνει δέσμιος του εαυτού του.

* O Τάσος Ζάχος είναι editor in chief του Fortune