Δισεκατομμυριούχος εν υπνώσει ο Ρόμαν Αμπράμοβιτς;

Σε περίπου έναν μήνα θα ολοκληρωθεί ένας χρόνος από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το ζοφερό αυτό διάστημα οι κυβερνήσεις παγκοσμίως προσπαθούν να βάλουν «στοπ» στο καθεστώς Πούτιν με κυρώσεις προς Ρώσους ολιγάρχες, οι οποίοι εμφανίζονται φιλικά προσκείμενοι προς το Κρεμλίνο. Ανάμεσα σε αυτούς και ο Ρόμαν Αμπράμοβιτς: δισεκατομμυριούχος, Ρώσος και πρώην ιδιοκτήτης της βρετανικής ποδοσφαιρικής ομάδας Chelsea. Δέχτηκε τις πρώτες κυρώσεις μόλις τον Μάρτιο του 2022. 

Όμως ο ίδιος είχε προνοήσει, όπως αποδεικνύεται σήμερα από την εφημερίδα Guardian. Στις αρχές του Φεβρουαρίου του 2022 όταν η βρετανική κυβέρνηση από κοινού με ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ανακοίνωναν κυρώσεις προς την Ρωσία αν προσπαθούσε να εισβάλει στην Ουκρανία,  ο Αμπράμοβιτς πήρε την απόφαση να μεταβιβάσει την περιουσία του στα επτά παιδιά του, πέντε εξ αυτών ενήλικα και δύο ανήλικα με το μικρότερο ηλικίας μόλις 9 ετών.

Και αυτό έκανε. Συγκεκριμένα τρεις εβδομάδες πριν από την εισβολή, μετέφερε στα παιδιά του περιουσιακά στοιχεία άνω των τεσσάρων δισεκατομμυρίων δολαρίων, τα οποία συμπεριλαμβάνουν πολυτελείς κατοικίες, έναν στόλο γιοτ, ελικόπτερα και ιδιωτικά αεροπλάνα. 

Κυπριακή εταιρεία η διαχειρίστρια της περιουσίας

Οι διαρροές που δημοσιεύθηκαν σήμερα αποκλειστικά από τον Guardian, ήρθαν μετά από επίθεση χάκερ στην κυπριακή εταιρεία MeritServus, από την οποία κατάφερε να υποκλέψει τεράστιο αριθμό εγγράφων και έστειλε ανώνυμα στη βρετανική εφημερίδα. 

Ποια είναι όμως η MeritServus; Πρόκειται για τη κύρια διαχειριστρία των περιουσιακών στοιχείων του Ρώσου ολιγάρχη τα τελευταία 20 χρόνια, με έδρα τη Λεμεσό. Συγκεκριμένα, είναι εταιρεία σύστασης και διαχείρισης trust (δηλαδή νομικών προσώπων ειδικού σκοπού, συνήθως για τη διαχείριση και διαφύλαξη μεγάλων περιουσιακών στοιχείων). Οι Κύπριοι διαχειρίζονται 10 trust για λογαριασμό του Ρώσου ολιγάρχη και προχώρησαν σε αναδιάρθρωση των δικαιούχων μόλις στο πρώτο «καμπανάκι» κυρώσεων, καθιστώντας την οικογένειά του βασικούς δικαιούχους κατά 51% ενώ σε κάποιες περιπτώσεις το όνομα του Ρόμαν Αμπράμοβιτς αφαιρέθηκε πλήρως από την λίστα των δικαιούχων. 

Ο πρόεδρος της εταιρείας Δημήτρης Ιωαννίδης δεν θέλησε να κάνει κάποιο σχόλιο για τις αποκαλύψεις παρά μόνο διευκρίνισε ότι «η υπέρτατη ευθύνη ενός θεματοφύλακα είναι να προστατεύει τα περιουσιακά στοιχεία του trust».

Η αποδόμηση των κυρώσεων

Οι νέες αποκαλύψεις «γκρεμίζουν» για ακόμα μία φορά τη σκέψη πίσω από τις πρακτικές κυρώσεων που εφαρμόζει η Δύση, καθώς φαίνεται ότι στη πράξη είναι δύσκολο να «αγγίξουν» τους Ρώσους ολιγάρχες.

Υπενθυμίζεται ότι οι κυρώσεις της ευρωπαϊκής και βρετανικής πλευράς έχουν επιβληθεί αποκλειστικά στον Ρόμαν Αμπράμοβιτς αλλά όχι στα μέλη της οικογένειάς του. Αποτέλεσμα; Η αναδιάρθρωση που αποφάσισε να κάνει πριν 11 μήνες ουσιαστικά θωράκισε την αμύθητη περιουσία του. 

Επιπλέον ο ίδιος έτσι και αλλιώς έχει επηρεαστεί λιγότερο από τις κυρώσεις καθώς δεν έχει μπει στην λίστα κυρώσεων των Ηνωμένων Πολιτείων. Η Ουκρανία ήταν εκείνη που ζήτησε από τον Λευκό Οίκο να μην διώξει τον επιχειρηματία, ο οποίος συμμετέχει ανεπίσημα στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. 

Βρετανοί δικηγόροι και οι ειδικοί στις κυρώσεις επιπρόσθετα αναδεικνύουν τις δυσκολίες που δημιουργούν τέτοιες αναδιαρθρώσεις. Το πιο δύσκολο νομικά ζήτημα στην επιβολή κυρώσεων είναι να αποδειχτεί ποιος είναι στην πραγματικότητα ο ιδιοκτήτης ενός περιουσιακού στοιχείου. Μια μεταβίβαση σε οικογενειακό πρόσωπο περιπλέκει ακόμα περισσότερο τη διαδικασία αυτή και συγκεκριμένα στη περίπτωση του Ρόμαν Αμπράμοβιτς δεν φαίνεται μέχρι στιγμής να υπάρχει άμεση παραβίαση των νόμων.