Δύσκολη κούρσα στις γαλλικές προεδρικές εκλογές – Σκληρό ντέρμπι Μακρόν – Λεπέν

Οι υπεύθυνοι της προεκλογικής εκστρατείας του Μακρόν έχουν γίνει επιφυλακτικοί. Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του πρώτου γύρου δεν σχεδιάζουν πάρτι σε κοσμική μπρασερί του Παρισιού, όπως έκαναν μετά την μεγάλη εκλογική του επιτυχία πριν από 5 χρόνια. Αντίθετα προγραμματίζουν να μιλήσει στους υποστηρικτές του σε έναν πολυχώρο, σε λαϊκή συνοικία του ανατολικού Παρισιού.

Οι άνθρωποί του θέλουν να αποφύγουν την εντύπωση της βεβαιότητας για το αποτέλεσμα στον δεύτερο γύρο ή της αστικής αλαζονείας, που αποπνέει ούτως ή άλλως ο Μακρόν. 

Το στοίχημα της καθημερινότητας

Επιδιώκει και δεύτερη προεδρική θητεία ο Μακρόν. 

Ο Γάλλος πρόεδρος θέλει αυτό που κανένας άλλος πρόεδρος δεν κατάφερε μετά τον Ζακ Σιράκ, πριν από 20 χρόνια, να εκλεγεί και για μια δεύτερη θητεία. Μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία ο στόχος του δεν ήταν μακρινός. Οι ανήσυχοι Γάλλοι συσπειρώθηκαν γύρω από τον πρόεδρό τους και τα ποσοστά του στις δημοσκοπήσεις ανέβηκαν στο 33% αφήνοντας πολύ πίσω τους αντιπάλους του. Αλλά τις τελευταίες ημέρες η εικόνα έχει αλλάξει, τα ποσοστά του συρρικνώθηκαν στο 28% και η ακροδεξιά αντίπαλός του Μαρίν Λεπέν τον έχει πλησιάσει σε απόσταση αναπνοής. Τί συνέβη;

Η αύξηση των τιμών λόγω πληθωρισμού, που είναι προς το παρόν κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσον όρο, και της ενέργειας ανησυχούν του Γάλλους. Και στρέφονται στα βασικά κοινωνικά θέματα, όπως ο φόβος για το βιοτικό επίπεδο, για τις παραδόσεις, τις κοινωνικές παροχές, τα κοινωνικά οφέλη και τις επιπτώσεις του εκσυγχρονισμού. Όπως παντού στην Ευρώπη, οι ανησυχίες για την καθημερινότητα είναι αυτές που κρίνουν τελικά το εκλογικό αποτέλεσμα.

Αλλά στον Μακρόν έχει κολληθεί η ταμπέλα του προέδρου των πλουσίων, επειδή στην πρώτη θητεία του μείωσε τους εταιρικούς φόρους. Ήταν ένα από τα θέματα που τροφοδότησαν τις διαδηλώσεις των Κίτρινων Γιλέκων, που πυροδότησε η αύξηση των τιμών του ντίζελ το χειμώνα του 2018. Επί μήνες οι διαδηλωτές κράτησαν τη χώρα σε κατάσταση συναγερμού και εξελίχθηκαν σε ένα κοινωνικό κίνημα διαμαρτυρίας. Ο Γάλλος πρόεδρος αναγκάστηκε να βάλει σε δεύτερη μοίρα ένα από τα βασικά πρότζεκτ, τη μεταρρύθμιση του ακριβού και πεπαλαιωμένου συνταξιοδοτικού συστήματος. Η πρόθεσή του να φέρει νέο άνεμο ανακόπηκε. 

Πριν καλά καλά τελειώσει η κοινωνική αναταραχή ξέσπασε η πανδημία στη Γαλλία, που έφερε τη χώρα όπως και την Ευρώπη σε αδιέξοδο. Μετά τα πρώτα προβλήματα ο Μακρόν έθεσε υπό τον έλεγχό του την εκστρατεία εμβολιασμού.  Με καταβολή αποζημιώσεων εκατομμυρίων κατάφερε να εξομαλύνει κάπως τις κοινωνικές δυσκολίες για τους εργαζόμενους και τις εταιρείες. 

Όπως συνέβη παντού με την πανδημία, έτσι και η γαλλική κυβέρνηση πέρασε από φάση «μαθητείας» και προσαρμογής στην πραγματικότητα, την οποία ορισμένοι από το εκλογικό σώμα αποκαλούν αναποφασιστικότητα. Τώρα στην προεκλογική εκστρατεία τον στοιχειώνει ένα νέο πρόβλημα.  

Τα τελευταία χρόνια η κυβέρνησή του έχει ξοδέψει πάνω από ένα δις ευρώ σε συμβουλευτικές εταιρείες που ετοιμάζουν εκθέσεις για διάφορα μεταρρυθμιστικά έργα. Τον κατηγορούν για κακοδιαχείριση, ότι κατασπατάλησε χρήματα φορολογουμένων χωρίς νόημα και ότι αυτές οι εταιρείες δεν πλήρωσαν αρκετούς φόρους στη Γαλλία. Αυτά είναι βούτυρο στο ψωμί των αντιπάλων του Μακρόν.

Η στρατηγική εξαγνισμού της Μαρίν Λεπέν

Όπως και στις τελευταίες εκλογές, στη δεύτερη θέση των υποψηφίων είναι η Μαρίν Λεπέν, επικεφαλής του Εθνικού Συναγερμού. Αποτελεί μετονομασία του πάλαι ποτέ Εθνικού Μετώπου του πατέρα της, Ζαν Μαρί Λεπέν, τον οποίο διαδέχθηκε. Η Λεπέν εργάστηκε με συνέπεια για να εξαγνίσει την πολιτική κληρονομιά του πατέρα και την εικόνα της στα ΜΜΕ για να ξεχαστεί το ακροδεξιό παρελθόν του. 

Στο μεταξύ δεν ζητά ούτε να φύγει η χώρα από το ευρώ ούτε από την ΕΕ. Μάλιστα σε σχέση με την εγγύτητά της με τον Πούτιν, ο οποίος της δάνεισε το 2017 χρήματα για την προεκλογική της εκστρατεία, έκανε μια αριστοτεχνική κωλοτούμπα δηλώνοντας ότι «έχει αλλάξει γνώμη για αυτόν». Από την άλλη σε ό,τι αφορά στην εξωτερική πολιτική λέει ότι θέλει κανονικές σχέσεις με τη Ρωσία, όπως αυτές με τη Μ. Βρετανία.

Ανεξαρτήτως αυτού όμως η Μαρίν Λεπέν έκανε αυτό που ο αντίπαλός της δεν έκανε, προεκλογική εκστρατεία. Την ώρα που ο Μακρόν τηλεφωνούσε στον Πούτιν για να αφήσει στίγμα στη διεθνή σκηνή, εκείνη περιόδευε ακούραστα στην επαρχία και μιλούσε με τους ανθρώπους. Στο μεταξύ μόνο ένα 51% τη θεωρεί ως απειλή, σημάδι της επιτυχημένης εκστρατείας εξαγνισμού της. Το 2017 είχε πει σε τηλεοπτική συνέντευξη ότι οι κύριες πολιτικές που υπερασπίζεται είναι αυτές των προέδρων Τραμπ και Πούτιν. 

Σε αυτήν την προεκλογική εκστρατεία μιλά όμως μόνο για αγοραστική δύναμη, σφίγγει εκατοντάδες χέρια σε δεκάδες αγορές και διαβεβαιώνει τους ψηφοφόρους ότι θα περιορίσει τις τιμές ενέργειας και θα παλέψει για την ποιότητα ζωής τους. «Η μείωση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου θα είναι μια τραγωδία» είπε στο RTL.

Πολλοί αναποφάσιστοι

Ακόμα κι αν τα ποσοστά μεταξύ των δύο κορυφαίων υποψηφίων συγκλίνουν, οι δημοσκοπήσεις εξακολουθούν να βλέπουν τον Εμμανουέλ Μακρόν ως νικητή στον δεύτερο γύρο των εκλογών στα τέλη Απριλίου, αν και η διαφορά τους θα είναι μικρότερη από ότι πριν από 5 χρόνια, όταν ο Μακρόν θριάμβευσε με πάνω από 60%. Και προσπαθεί επιτιθέμενος προς τη δεξιά να κερδίσει περισσότερο έδαφος. 

Τώρα όλα εξαρτώνται από το αν ο Μακρόν μπόρεσε να κινητοποιήσει τους ψηφοφόρους του τις τελευταίες ημέρες, καθώς πολλοί Γάλλοι παραμένουν αναποφάσιστοι. 

Ωστόσο θα πρέπει να αναρωτηθεί, εάν η στρατηγική του να ξεκινήσει προεκλογική εκστρατεία πολύ αργά, ήταν λάθος. Προφανώς θέλησε να μείνει μακριά από τις λασπολογίες ανάμεσα στους ακραίους αριστερούς και τους δεξιούς υποψήφιους και να μη λερώσει τα χέρια του με την ιδεολογία των περιθωριακών. 

Αλλά είναι ακριβώς αυτή η τάση απομάκρυνσης που καταλογίζουν στον Μακρόν πολλοί Γάλλοι. Τον θεωρούν ικανό, αλλά απομακρυσμένο από το λαό και ένα αλαζονικό μέλος της μισητής ελίτ.