ΔΝΤ: Ολέθριο λάθος η καθολική επιβολή λιτότητας στην Ευρωζώνη…
Το Ταμείο πέντε χρόνια μετά αναθεωρεί κάποιες από τις απόψεις του – Οι μισθοί, η ανεργία και οι τράπεζες.
Στη παραδοχή για ακόμη μια φορά ότι η καθολική επιβολή λιτότητας στην Ευρωζώνη ήταν ολέθριο λάθος προχωράει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην ετήσια έκθεση World Economic Outlook που δημοσίευσε πριν λίγες ημέρες. Επιπλέον, βάζει «φρένο» στις κεντρικές τράπεζες που ετοιμάζονται να αποσύρουν τα μέτρα ποσοτικής χαλάρωσης.
Σχετικά με τη δημοσιονομική πολιτική αναφέρει ότι ένα συμπέρασμα που προέκυψε από την έρευνα είναι ότι τα δημοσιονομικά κίνητρα που παρέχονται σε μία χώρα έχουν την μέγιστη επίδραση στις υπόλοιπες χώρες όταν η χώρα αυτή βρίσκεται κάτω από τα επίπεδα της πλήρους απασχόλησης.
«Αυτό, βέβαια, είναι λίγο περίεργο. Ίσως κάποιος να σκεφτεί ότι όταν μια οικονομία χρησιμοποιεί όλους τους πόρους της, το μεγαλύτερο μέρος της ζήτησης που δημιουργούν τα κίνητρα εξαπλώνεται στις άλλες χώρες. Όταν, όμως, υπάρχει «τρύπα» στην απασχόληση, το μεγαλύτερο μέρος των κινήτρων απορροφάται εντός των συνόρων.
Το εύρημα αυτό έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον για την αξιολόγηση των δημοσιονομικών πολιτικών, πρώτα και κύρια στην Ευρωζώνη. Βασικά, αποδεικνύει περίτρανα το προφανές: ότι η καθολική επιβολή της λιτότητας στα κράτη της Ευρωζώνης τα έτη 2011-2012 ήταν τεράστιο λάθος. Αποδεικνύει, επίσης, ότι ακόμη δημοσιονομική προσαρμογή στην περιφέρεια της Ευρωζώνης λειτουργεί πιο ανασταλτικά για το σύνολο της ευρωζώνης απ’ ό,τι θα λειτουργούσε μια αντίστοιχη προσαρμογή, για παράδειγμα, στη Γερμανία.
Οι επιπτώσεις για τις μακροοικονομικές πολιτικές της Ευρωζώνης είναι πολύπλοκες. Από τη μία, δίνει «πάτημα» στη Γερμανία ενάντια στις πιέσεις να δώσει οικονομικά κίνητρα για να ευνοηθούν τα υπόλοιπα κράτη, αφού η επίδραση των κινήτρων είναι μικρότερη όταν αυτά προέρχονται από οικονομία σε πλήρη απασχόληση. Από την άλλη πλευρά, αποτελεί και ένα ισχυρό επιχείρημα υπέρ της άποψης ότι οι αδύναμες οικονομίες πρέπει να έχουν μεγαλύτερη ελευθερία να ξοδεύουν, αφού τα οφέλη είναι μεγαλύτερα για τις υπόλοιπες οικονομίες».
Ενίσχυση απασχόλησης αλλά όχι των μισθών
Μια βασική παράμετρος που εξετάζει το Ταμείο είναι γιατί, ενώ η απασχόληση ενισχύεται με σημαντικούς ρυθμούς, η αύξηση των μισθών είναι τόσο ασθενική. Οι συντάκτες της έκθεσης κατέληξαν σε ένα αναμενόμενο συμπέρασμα: ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι οι ανεπτυγμένες οικονομίες βρίσκονται κάτω από τα επίπεδα της πλήρους απασχόλησης, με αποτέλεσμα να μην ασκούνται πιέσεις για αύξηση των αμοιβών. Ακόμη και στις χώρες με χαμηλή ανεργία, όμως, η χαμηλή παραγωγικότητα αποτελεί τροχοπέδη για αύξηση των αμοιβών.
Το Ταμείο επισημαίνει στην έκθεσή του ότι το ποσοστό ανεργίας δεν είναι ένας αξιόπιστος δείκτης μέτρησης των επιπέδων της απασχόλησης. Όπως εξηγεί, υπάρχει ένα ποσοστό εργαζομένων που ενώ εργάζεται part-time δεν είναι επιλογή του, επομένως οι οικονομίες αυτές δεν χρησιμοποιούν όλους τους πόρους τους.
Το γεγονός αυτό φαίνεται πως οι αρμόδιοι χάραξης πολιτικής τώρα έχουν αρχίσει να το λαμβάνουν σοβαρά υπόψη, συνειδητοποιώντας ότι ίσως δεν ήρθε ακόμη ο καιρός για σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής. Ίσως αυτός είναι και ο λόγος που ο Μάριο Ντράγκι δεν βιάζεται να αποσύρει την ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ.
Κάποιες κεντρικές τράπεζες, αντιθέτως, θεωρούν ότι η οικονομία τους βρίσκεται σε επίπεδα πλήρους απασχόλησης και σπεύδουν να αποσύρουν τα νομισματικά κίνητρα –με πρώτη και καλύτερη την αμερικανική Fed. Κανείς, όμως, δεν είναι πιο κατάλληλος από το ΔΝΤ για να τονίσει στις κεντρικές τράπεζες ότι πρέπει να λάβουν υπόψη τους αυτή την «τρύπα» στην απασχόληση. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι δεν το «φωνάζει» κιόλας. Και μπορεί πλέον η ψαλίδα αυτή, ανάμεσα στην επίσημη και πραγματική απασχόληση, να αναδεικνύεται σήμερα, αλλά και σε αυτή την περίπτωση έχουν γίνει «too little, too late».
