E-commerce: Από τον στίβο του λιανεμπορίου σε νέα τερέν ανταγωνισμού
O ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων και η εξοικείωση των καταναλωτών με τις νέες τεχνολογίες ενισχύουν τη ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών στο διαδίκτυο, ενώ η πανδημία, ως επιταχυντής αυτών των τάσεων, ήρθε να δώσει ώθηση στις επενδύσεις υφιστάμενων και νέων παικτών της αγοράς του λιανεμπορίου σε πολλά νέα «τερέν» ανταγωνισμού.
Πόροι εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ κινητοποιούνται προς αυτή την κατεύθυνση, με αξιοποίηση κονδυλίων και από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ας σημειωθεί ότι μόνο η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού προβλέπει ψηφιακά έργα 6 δισ. ευρώ μέχρι το 2025, ενώ στοχευμένα προγράμματα και ψηφιακά εργαλεία σχεδιάζονται για να απαντήσουν στις νέες καταναλωτικές τάσεις.
Σήμερα, 22 Φεβρουαρίου ανοίγει η πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων για κατασκευή ηλεκτρονικού καταστήματος (e-shop) στο πλαίσιο του προγράμματος e-λιανικό (ΕΣΠΑ), που απευθύνεται αποκλειστικά σε επιχειρήσεις του λιανεμπορίου (ΚΑΔ 47), οι οποίες μπορούν να επιδοτηθούν με έως 5.000 ευρώ για την ανάπτυξη e-shop. Ο προϋπολογισμός της δράσης είναι 80 εκατ. ευρώ και αναμένεται να προσελκύσει σημαντικό ενδιαφέρον αν ληφθεί υπόψη ότι μόλις 17% των ελληνικών επιχειρήσεων διαθέτει σήμερα e-shop.
Η πίτα του ηλεκτρονικού εμπορίου μεγαλώνει και δημιουργείται συνεχώς νέος χώρος. Ας σημειωθεί ότι η αξία της αγοράς του e-commerce στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 10,7 δισ. ευρώ. Αυτός είναι ο τζίρος με βάση στοιχεία του Greca (Greek e-Commerce Association), που δείχνουν ότι περίπου 2,14 δισ. ευρώ αφορούν συναλλαγές μέσω διεθνών e-shop και τα υπόλοιπα συναλλαγές ελληνικών sites.
Μάλιστα, με βάση επίσημα στοιχεία το μερίδιο των ξένων πλατφορμών στη συνολική πίτα παραμένει σχετικά σταθερό (ήταν 2,25 δισ. ευρώ το 2019), ενώ το ελληνικό μερίδιο ενισχύεται και μάλιστα με ρυθμό πάνω από 63%. Στην αγορά δραστηριοποιούνται πάνω από 15 χιλ. διαδικτυακά καταστήματα, τα οποία προβλέπεται να ξεπεράσουν τις 20 χιλ. φέτος και με βάση τις παρουσιάσεις που έγιναν πρόσφατα σε workshop του GR.EC.A οι προκλήσεις για τις επιχειρήσεις συνοψίζονται σε: ανταγωνιστική τιμολόγηση στις προμήθειες του POS και στα άλλα τραπεζικά προϊόντα, στη συμβουλευτική υποστήριξη και στην μείωση του λειτουργικού κόστους σε αποθήκες και μεταφορές.
H διείσδυση του eGrocery και οι κινήσεις των σούπερ μαρκετ
Εξάλλου, καθώς αυξάνεται η ζήτηση θα αυξάνονται και οι επενδύσεις σε υποδομές αποθήκευσης, διανομή, ανθρώπινο δυναμικό και τεχνογνωσία. Δεν είναι τυχαίο ότι έχουν πάρει θέση με εξειδικευμένα προϊόντα και υπηρεσίες για ολοκληρωμένες λύσεις e-commerce όλες οι συστημικές τράπεζες και προωθούν σχετικές επενδύσεις όλες οι αλυσίδες και οι τοπικοί λιανέμποροι όλων των κλάδων, από τα supermarket και τα φαρμακεία μέχρι τις αλυσίδες ένδυσης.
Πρόσφατα στοιχεία της Convert Group έδειξαν ότι η διείσδυση του eGrocery στον συνολικό τζίρο του οργανωμένου λιανεμπορίου αυξήθηκε 4,5 φορές από το 0,4% το 2019 στο 1,8% συνολικά το 2020 και ο ρυθμός αυτός δεν προβλέπεται να υποχωρήσει το 2021. Η αγορά εμφανίζει μια αξία της τάξης των 163 εκατ. ευρώ σε 30 online supermarket και όλοι οι παίκτες χτίζουν θέσεις για να επωφεληθούν από τις διαδικτυακές πωλήσεις που αναπτύσσονται με τριψήφιο ρυθμό επενδύοντας συστηματικά σε διαθεσιμότητα κατηγοριών και υπηρεσίες παράδοσης. Η Σκλαβενίτης, με ηγετικό μερίδιο στον κλάδο, εγκαινίασε e-shop τον Νοέμβριο έχοντας συνάψει από τον Μάρτιο αποκλειστική συνεργασία με την πλατφόρμα e-food. Επίσης η ΑΒ, θυγατρική της Ahold Delhaize (που ανακοίνωσε πρόσφατα πρόβλεψη για ανάπτυξη 30% το 2021 στις ενοποιημένες online πωλήσεις της) συνεργάζεται με το delivery.gr ενώ επέκταση στην αγορά supermarket έχει κάνει το BOX της Cosmote, με συνεργασίες όπως αυτές με τις αλυσίδες Μασούτης και Κρητικός. Πρόσφατα είσοδο στην αγορά έκανε και η Wolt ενώ ισχυρή θέση και δίκτυο διανομής έχει η My Market και αναπτυσσόμενα μερίδια απολαμβάνουν άλλοι παίκτες όπως ο Θανόπουλος, το Bazaar, το e-fresh και η Market In.
Οι επενδύσεις είναι συνεχείς και σε επίπεδο logictics, με πρόσφατη έρευνα της Geoaxis να μιλά για έργα 150 εκατ. ευρώ σε εξέλιξη. Νέα επένδυση σε logistics υψηλής τεχνολογίας υλοποιεί ο όμιλος Fourlis για τον κλάδο αθλητικών ειδών, η Σκλαβενίτης προωθεί νέα κέντρα logistics, ο όμιλος Jumbo αναπτύσσει νέο logistic center στην Αθηνών – Λαμίας και ανάλογες κινήσεις κάνουν ορισμένες ακόμη εταιρείες, εγχώριες και ξένες.
Νέοι επενδυτές
Τα σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα αποτελούν δέλεαρ τόσο για εταιρείες τεχνολογίας, που προσφέρουν ψηφιακά εργαλεία και υπηρεσίες εκπαίδευσης σε στελέχη επιχειρήσεων, όσο και για τους ίδιους τους λιανέμπορους, ακόμη και για ξένους επενδυτές. Ενδεικτική είναι η επένδυση της CVC Capital Partners, μίας από τις μεγαλύτερες εταιρείες διαχείρισης ιδιωτικών κεφαλαίων παγκοσμίως, στην Skroutz Α.Ε., η οποία μέσω του Skroutz.gr Marketplace δίνει τη δυνατότητα σε κάθε εμπορική επιχείρηση, με ή χωρίς e-shop, να ενισχύσει τις πωλήσεις της μέσα από το ηλεκτρονικό κανάλι της το οποίο επισκέπτονται 8,5 εκατ. μοναδικοί επισκέπτες το μήνα. Στο πλαίσιο αυτό ενδεικτική είναι επίσης η ανάπτυξη του Public.gr Marketplace, που απευθύνεται σε εμπόρους, με ή χωρίς e-shop, προσφέροντας μεταξύ άλλων δυνατότητα να κάνουν πωλήσεις χωρίς κανένα ρίσκο πληρωμών αποκτώντας πρόσβαση σε 65 εκατ. επισκέπτες το χρόνο.
Οι πρωτοβουλίες για τις ΜμΕ
Για την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων προκειμένου να αναπτύξουν παρουσία στο e-commerce αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, πέρα από το κράτος και φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης αλλά και επιχειρηματικές ενώσεις και επιμελητήρια. Έτσι, σταθερά αναπτύσσεται η πλατφόρμα e-katanalotis.gr (- Γ.Γ. Εμπορίου & Προστασίας Καταναλωτή) αλλά υπάρχει και το agora.delivery (Περιφέρεια Αττικής), που δίνει δυνατότητα δωρεάν δημιουργίας e-shop σε καταστήματα λιανικής και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Η εφαρμογή επιτρέπει delivery ή και click away, με πληρωμή σε μετρητά ή με τραπεζικές κάρτες, ενώ οι επιχειρήσεις που εγγράφονται δεν επιβαρύνονται με κόστος ή προμήθειες επί της παραγγελίας. Στο ίδιο μοτίβο, πρωτοβουλίες έχει αναλάβει ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών (ΕΣΑ), καθώς και επιχειρηματικοί φορείς που διευκολύνουν περαιτέρω τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην μετάβασή τους στην ψηφιακή εποχή, με ενδεικτικά εργαλεία όπως το DirectMarket.gr (ΕΒΕΑ), μια “ηλεκτρονική βιτρίνα” πανελλήνιας εμβέλειας και ταυτόχρονα ένα ηλεκτρονικό πολυκατάστημα, το AthEnsVtradE (ΕΒΕΑ), ένα τρισδιάστατο ψηφιακό εκθετήριο που φιλοξενεί εικονικά περίπτερα και το VitrinaBox (ΕΕΑ), μία καινοτόμο εφαρμογή (Virtual Walkthrough powerd by VitrinaBox) για την online εικονική περιήγηση των επιχειρήσεων, μέσω της οποίας ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να επισκεφτεί εικονικά ένα φυσικό κατάστημα ή μια επιχείρηση, να περιηγηθεί και να προχωρήσει σε αγορές.
Νέες και εισαγόμενες τάσεις
Το ηλεκτρονικό εμπόριο τροφοδοτείται σταθερά από νέες τάσεις, που σχετίζονται εν μέρει με τα περιοριστικά μέτρα. Ορισμένες από αυτές τις τάσεις αναδύονται από τα social media.
Πρόσφατη έρευνα της Nielsen έδειξε ότι 6 στους 10 αγοραστές στην Ελλάδα έχουν ήδη αγοράσει μέσα από πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης και οι νεότερες ηλικιακές ομάδες παραμένουν η βασική κινητήρια δύναμη για το συγκεκριμένο κανάλι.
Το Facebook παραμένει η πιο δημοφιλής πλατφόρμα για την αγορά αγαθών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με το 52% των διαδικτυακών αγοραστών να το χρησιμοποιούν ενώ το Instagram έχει γίνει η κορυφαία πλατφόρμα μεταξύ της νεότερης γενιάς (18-24 ετών), με το ήμισυ (49%) να δηλώνει ότι το χρησιμοποιεί για αγορές στο διαδίκτυο.
Ορισμένες τάσεις είναι εισαγόμενες, καθώς οι αλλαγές είναι ραγδαίες, ειδικά σε ορισμένες αγορές όπως η Κίνα, όπου το μερίδιο των διαδικτυακών πωλήσεων έχει ξεπεράσει το 50% των συνολικών λιανικών πωλήσεων. Ισχυρές τάσεις καταγράφονται και στις ΗΠΑ, όπου η πανδημία έχει αλλάξει άρδην το τοπίο στην αγορά. Σημειώνεται ότι πρόσφατα ο βελγικός οίκος σοκολατοποιίας Godiva ανακοίνωσε ότι θα διαθέτει αποκλειστικά διαδικτυακά τα προϊόντα του κλείνοντας το σύνολο των 128 καταστημάτων του. Είναι ενδεικτικό επίσης ότι τo 75% των Αμερικανών καταναλωτών θα διατηρήσουν τις νέες συνήθειες που απέκτησαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας Acosta.
Τέτοιες τάσεις είναι το μαγείρεμα στο σπίτι και η πραγματοποίηση λιγότερων, αλλά υψηλότερης δαπάνης επισκέψεων στα supermarket. Σημειώνεται επίσης η αύξηση κατά 40% των διαδικτυακών πωλήσεων και η αυξανόμενη τάση της υιοθέτησης αυτόματων σημείων εξυπηρέτησης από μεγάλες αλυσίδες.
Τέλος, το στίγμα των παγκόσμιων εξελίξεων δίνει το γεγονός ότι η Amazon είναι πλέον η δημοφιλέστερη επιχείρηση λιανεμπορίου τροφίμων και ειδών οικιακής χρήσης στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με μελέτη της Dunnhumby Retailer Preference Index η Amazon ξεπέρασε τους παραδοσιακούς γίγαντες του κλάδου Walmart και Costco, καθώς και την αλυσίδα Trader Joe’s, η οποία είχε γνωρίσει μεγάλη άνθηση τα τελευταία χρόνια, ιδίως μεταξύ των νεαρότερων καταναλωτών.
Όπως σημειώνει σχετική ανακοίνωση του ΟΕΥ της Πρεσβείας μας στη Νέα Υόρκη, είναι η πρώτη φορά στα χρονικά που μια επιχείρηση αμιγώς ηλεκτρονικού εμπορίου καταλαμβάνει αυτή τη θέση, έχοντας ως βασικά όπλα στη φαρέτρα της την ταχύτητα εξυπηρέτησης και τη γκάμα ψηφιακών επιδόσεων και διευκολύνσεων που παρέχει στους καταναλωτές.
