ΕΕΑ Grants-Στοά Αττάλου: Case study για το πώς η κλασική αρχιτεκτονική συναντά τη μοντέρνα τεχνολογία
Χτισμένη τον 2ο αιώνα π.Χ. από τον Άτταλο Β’ της Περγάμου υπήρξε για αιώνες ένα από τα σημαντικότερα πολιτικά, εμπορικά και κοινωνικά κέντρα της Αρχαίας Αθήνας, και ο κατεξοχήν χώρος για εμπορικές συναλλαγές, πολιτικές συζητήσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Σήμερα, η Αρχαία Αγορά, με κομβικό της σημείο αναφοράς τη Στοά του Αττάλου, το αρχιτεκτονικό θαύμα της Αρχαίας Αθήνας, ζωντανεύει την ιστορία με μοναδικό τρόπο, αποτελώντας ένα πραγματικό case study για το πώς η κλασική αρχιτεκτονική μπορεί να συναντηθεί με τη μοντέρνα τεχνολογία. Η Στοά του Αττάλου είναι πολλά παραπάνω από ένα απλό αρχαιολογικό μνημείο, είναι ένας διαχρονικός τόπος συνάντησης που φέρνει κοντά την ιστορία και το σήμερα.
Και αυτό χάρη στο έργο «Αναβιώνοντας την Αρχαία Αγορά, τον τόπο που γεννήθηκε η Δημοκρατία», που έδωσε νέα ζωή στην περίφημη Στοά Αττάλου, αποδεικνύοντας πώς ένας χώρος με «βαριά» πολιτιστική κληρονομιά μπορεί να αποκτήσει σύγχρονη εκπαιδευτική και τουριστική αξία, φέρνοντας τη διαχρονική γοητεία της ιστορίας στις νέες γενιές.
Το φιλόδοξο έργο της ανακαίνισης και ψηφιακής ανάδειξης, που υλοποίησε η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών σε συνεργασία με την Α’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, έδωσε στη Στοά του Αττάλου μοντέρνα χρήση, με ψηφιακές εφαρμογές και εκπαιδευτικά προγράμματα.
Το σημαντικό έργο ανακαίνισης της Στοάς χρηματοδοτήθηκε από τον Χρηματοδοτικό Μηχανισμό του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (EEA Grants) και το Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, με συνολικό προϋπολογισμό 964.200 ευρώ. Μέσω του έργου, η διώροφη στοά αναστηλώθηκε προσεκτικά και σήμερα φιλοξενεί το Μουσείο της Αρχαίας Αγοράς, με αμέτρητα ευρήματα που αποκαλύπτουν την καθημερινότητα, την τέχνη και τη σκέψη των αρχαίων Αθηναίων. Με τη στήριξη των EEA Grants και του Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, ο πρώτος όροφος της Στοάς του Αττάλου ανακαινίστηκε, προσφέροντας στο κοινό πρόσβαση σε μοναδικά εκθέματα, όπως 52 σπάνια γλυπτά και αρχαιότητες. Η νέα μουσειακή αίθουσα των 1.000 τ.μ. διπλασιάζει την έκταση του χώρου που είναι προσβάσιμος στο κοινό, ενώ σχεδιάστηκε για να φιλοξενεί προσωρινές εκθέσεις, διαλέξεις και εκπαιδευτικά προγράμματα.
Ένα σημαντικό μέρος του έργου ήταν η ψηφιοποίηση των αρχαιολογικών πόρων: η Αγορά εξελίσσεται σε έναν διαδραστικό χώρο μάθησης, ενώ η βάση δεδομένων στο Διαδίκτυο προσφέρει σε μελετητές και κοινό πρόσβαση σε 300.000 τεκμήρια. Μέσα από αυτή την προσέγγιση, ο αρχαιολογικός χώρος δεν είναι ένα απολίθωμα του παρελθόντος, αλλά ένας ζωντανός χώρος που προάγει την έρευνα και το διεθνές ενδιαφέρον για την ιστορία της δημοκρατίας.
Γιορτάζοντας 30 χρόνια προσφοράς
Το 2024 αποτελεί χρονιά-σταθμό για τα EEA Grants, καθώς συμπληρώνονται 30 χρόνια προσφοράς στον σκοπό για τον οποίο έχουν δημιουργηθεί: τη μείωση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων και την ενίσχυση των διμερών σχέσεων των δωρητριών χωρών, ήτοι της Νορβηγίας, της Ισλανδίας και του Λιχτενστάιν με 15 κράτη-μέλη της ΕΕ, ανάμεσα στα οποία και η Ελλάδα. Μέσα από μια βεντάλια πρωτοβουλιών στη χώρα μας, αυτές τις 3 δεκαετίες τα EEA Grants έχουν συμβάλει στην αειφορία, την κοινωνική ένταξη και την προώθηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ωφελώντας ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, καθώς και στην πράσινη μετάβαση και την ενίσχυση της δημοκρατίας.
Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας EEA Grants, μόνο για την περίοδο 2014-2021 διατέθηκαν περίπου 2,8 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 116,7 εκατ. ευρώ αφορούσαν την Ελλάδα. Συνολικά, η χώρα μας έχει εκμεταλλευτεί αυτά τα κονδύλια για την υποστήριξη εννέα προγραμμάτων σε διάφορους τομείς, που θεωρούνται σημαντικοί για την ανάπτυξή της σε πεδία αιχμής, όπως είναι η καινοτομία, η επιχειρηματικότητα, η κοινωνική ένταξη ευπαθών ομάδων, η διαχείριση υδάτων, η εξοικονόμηση ενέργειας, η διακυβέρνηση και η ενίσχυση του συστήματος ασύλου.
Με αυτή τη «βαριά» κληρονομιά, ο θεσμός των EEA Grants ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του, αφού πρόσφατα υπογράφηκε νέα συμφωνία με τη χρηματοδότηση για την Ελλάδα να ανέρχεται σε 159 εκατ. ευρώ, ενώ συνολικά θα διαθέτουν περισσότερα από 3,268 δισ. ευρώ. Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των κυβερνήσεων της Νορβηγίας και της Ελλάδας θα διαμορφώσουν το περιεχόμενο των προγραμμάτων αυτών με βασικό προσανατολισμό την πράσινη μετάβαση, τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου, την κοινωνική ένταξη και την ανθεκτικότητα.
Μιλώντας για το θεσμό και τον εορτασμό των 30 ετών από τη θέσπισή του, η πρέσβειρα της Νορβηγίας, κυρία Lajla Jakhelln δήλωσε: «Οι επιχορηγήσεις αυτές αντιπροσωπεύουν την οικονομική στήριξη της Νορβηγίας προς την Ελλάδα και ανέρχονται σε 310,4 εκατ. ευρώ τα τελευταία 30 χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι δύο χώρες μας συνεργάστηκαν για τη μείωση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων, ενισχύοντας παράλληλα τη διμερή μας σχέση που βασίζεται σε κοινές αξίες και στόχους».
Από την πλευρά της, η Γενική Γραμματέας ΕΣΠΑ του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, κυρία Βασιλική Παντελοπούλου, σημείωσε πως «Η επέτειος των 30 ετών του προγράμματος του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) στην Ελλάδα αντικατοπτρίζει τους ισχυρούς δεσμούς στήριξης, συνεργασίας και αλληλεγγύης, που συνδέουν τη χώρα μας με τις χώρες του ΕΟΧ, δηλαδή τη Νορβηγία, την Ισλανδία και το Λιχτενστάιν, με κοινό σκοπό την κοινωνική συνοχή, την ευημερία και την ισότητα. Εμείς στη Γενική Γραμματεία ΕΣΠΑ με την ευθύνη για τον συντονισμό και την υλοποίηση των προγραμμάτων και των δράσεων των EEA Grants και έχοντας την υποστήριξη του Αναπληρωτή Υπουργού, Νίκου Παπαθανάση θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε ώστε το όραμα να γίνει πραγματικότητα, η πρόκληση να γίνει ευκαιρία και η δυσκολία να γίνει προοπτική. Ευχαριστούμε όλους όσοι συνέβαλαν και συμβάλλουν στο όραμα των EEA Grants, από τους κυβερνητικούς φορείς, τις τοπικές κοινότητες, μέχρι τις ΜΚΟ και τους ιδιωτικούς οργανισμούς».
Η Ελλάδα, μέσα από τα EEA Grants, δεν απέκτησε απλώς πρόσβαση σε πόρους, αλλά και μια ευκαιρία να αναπτύξει νέα εργαλεία, να ενισχύσει την κοινωνική συνοχή και να προωθήσει τις διμερείς σχέσεις με τις χώρες-δωρητές. Τα οφέλη αυτής της πρωτοβουλίας είναι μακροπρόθεσμα, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα της χώρας και ανοίγοντας δρόμους για καινοτόμες λύσεις στα σύγχρονα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα.
Γιορτάζοντας τα 30 χρόνια παρουσίας στην Ελλάδα τα ΕΕΑ Grants διοργάνωσαν ήδη μια ανοιχτή εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη, στις 2 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο του 65ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Έπεται η εκδήλωση στην Αθήνα, στις 12 Νοεμβρίου, ενώ στο πλαίσιο των εκδηλώσεων παρουσιάζεται και το Art Installation με τίτλο «30 χρόνια – 30 εικόνες».
