«Είμαι digital hoarder, και αυτό επηρεάζει την ψυχική μου υγεία»
Η Χάνα Έιμπραχαμ, συντάκτης του Business Insider, χαρακτηρίζει τον εαυτό της ως «digital hoarder», κάτι που θα μπορούσε να αποδοθεί στα ελληνικά ως ψηφιακή συλλέκτρια. Παρόλο που ξεκίνησε με τις καλύτερες προθέσεις, η συνήθειά της να συσσωρεύει τεράστιο όγκο ψηφιακών δεδομένων έχει πλέον σοβαρό αντίκτυπο στην ψυχική της υγεία. Η έντονη ανάγκη της να διατηρεί κάθε φωτογραφία, βίντεο, στιγμιότυπο οθόνης ή ακόμα και αρχεία που ίσως να μη χρειαστεί ποτέ, την έχει αφήσει παγιδευμένη σε έναν κύκλο άγχους, αποδιοργάνωσης και υπερφόρτωσης.
Όπως παραδέχεται, η αρχή έγινε με καλές προθέσεις. «Ήθελα να είμαι η ιστορικός της παρέας, να καταγράφω τις μικρές στιγμές και να διατηρώ τις αναμνήσεις ζωντανές για όλους», εξηγεί. Ωστόσο, αυτή η πρακτική γρήγορα εξελίχθηκε σε εμμονή, με αποτέλεσμα να γεμίσει τις αποθηκευτικές της μονάδες με terabyte φωτογραφιών και βίντεο, πολλά από τα οποία δεν ξανακοίταξε ποτέ. Η κατάσταση έγινε τόσο πιεστική που μια φορά, όταν έχασε την πρόσβαση στο Google Photos της — το οποίο περιείχε σχεδόν 900 GB δεδομένων — κατέρρευσε ψυχολογικά.
Η ψηφιακή συλλογή, όπως αναγνωρίζεται πλέον από τους ειδικούς, είναι ένας πιθανός υποτύπος της διαταραχής συλλογής. Το 2015, δημοσιεύθηκε μια μελέτη στο British Medical Journal που περιέγραφε ένα άτομο που τραβούσε χιλιάδες φωτογραφίες την εβδομάδα και αδυνατούσε να διαγράψει έστω και μία. Οι ερευνητές κατέληξαν ότι η «ψηφιακή συλλογή» χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση ψηφιακών αρχείων σε σημείο που προκαλεί στρες και αποδιοργάνωση.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Νικ Νιβ, διευθυντή της Ομάδας Έρευνας για τη Συλλογή, η τάση αυτή συνδέεται άμεσα με το άγχος. «Είναι ένας φαύλος κύκλος», λέει. «Όσο περισσότερο συσσωρεύεις, τόσο αυξάνεται το άγχος σου για την οργάνωση και την πιθανότητα απώλειας. Και όσο περισσότερο αγχώνεσαι, τόσο περισσότερο αισθάνεσαι την ανάγκη να τα κρατήσεις όλα».
Η Χάνα αναγνωρίζει ότι τα σημάδια υπήρχαν εδώ και χρόνια. Φάκελοι γεμάτοι στιγμιότυπα οθόνης από συνομιλίες δεκαετίας, βίντεο κλήσεις που δεν ξανακοίταξε ποτέ, πολλαπλοί λογαριασμοί σε πλατφόρμες για αποθήκευση, ακόμα και διπλές καταγραφές σημαντικών εγγράφων «για κάθε ενδεχόμενο». Όμως, η πραγματική κρίση ήρθε όταν άρχισε να συνειδητοποιεί ότι η συνεχής συσσώρευση δεν ήταν βιώσιμη.
«Μια φορά, όταν παρατήρησα ότι τα αρχεία μου από το Instagram είχαν αλλοιωθεί, αισθάνθηκα ότι έχασα ένα μέρος της μνήμης μου για πάντα. Το συναίσθημα ήταν ανυπόφορο, σαν να χανόταν ένα κομμάτι της ταυτότητάς μου».
Η αναζήτηση λύσης δεν είναι εύκολη. Οι ειδικοί, όπως ο καθηγητής Νιβ, σημειώνουν ότι η σύνδεση που έχουμε με τα ψηφιακά μας περιουσιακά στοιχεία είναι βαθιά ανθρώπινη. «Οι ιδιοκτησίες μας καθορίζουν την ταυτότητά μας», υποστηρίζει. «Είναι φυσιολογικό να θέλουμε να κρατήσουμε αναμνήσεις, αλλά όταν το βάρος τους γίνεται ανυπόφορο, πρέπει να πάρουμε μέτρα».
Ο καθηγητής Νταρσάνα Σεντέρα, κοσμήτορας του Southern Cross University, προτείνει τη χρήση εργαλείων κατηγοριοποίησης και αυτοματοποιημένης οργάνωσης, καθώς και την τακτική αφιέρωση χρόνου για την «ψηφιακή αποσυμφόρηση». «Είναι κρίσιμο να ενσωματώσουμε συνήθειες όπως η διαγραφή μη αναγκαίων αρχείων, προτού ο όγκος γίνει ανεξέλεγκτος».
Για τη Χάνα, η πορεία προς την «ψηφιακή αποτοξίνωση» μόλις ξεκινά. Αν και είναι αποφασισμένη να μειώσει τον όγκο των δεδομένων της, αναγνωρίζει ότι η διαδικασία θα είναι επίπονη. «Ίσως η λύση είναι να αποδεχθώ ότι δεν μπορώ να κρατήσω τα πάντα», γράφει. «Ανυπομονώ για τη μέρα που το inbox μου θα είναι καθαρό και θα έχω ανακτήσει την ψυχική μου ηρεμία».
