Είναι το μεταπτυχιακό σου… άχρηστο;

Τους επόμενους μήνες, εκατομμύρια άνθρωποι στο Βόρειο Ημισφαίριο θα κάνουν αίτηση για μεταπτυχιακές σπουδές. Οι περισσότεροι θα συμπληρώσουν τις σπουδές τους με ένα ή δύο χρόνια μεταπτυχιακών σπουδών, ελπίζοντας ότι αυτό θα τους ξεχωρίσει σε μια αγορά εργασίας γεμάτη από πτυχιούχους. 

«Ο νούμερο ένα λόγος που οι άνθρωποι αποκτούν αυτά τα πτυχία είναι η ανασφάλεια» υποστηρίζει ο Bob Shireman από το The Century Foundation, ένα κεντροαριστερό think tank στη Νέα Υόρκη. «Ανησυχούν ότι για να αποκτήσουν δουλειά – ή να διατηρήσουν την εργασία τους – χρειάζονται μεταπτυχιακό». Ωστόσο, κατά μέσο όρο, τα μεταπτυχιακά προσφέρουν μικρότερη αύξηση στους μισθούς από ό,τι τα πτυχία. Νέα δεδομένα και αναλύσεις δείχνουν ότι ένα ανησυχητικά μεγάλο ποσοστό μεταπτυχιακών προγραμμάτων αφήνει τους αποφοίτους σε χειρότερη οικονομική κατάσταση.

Στην Αμερική, σχεδόν το 40% των εργαζομένων με πτυχίο διαθέτουν επίσης κάποια μεταπτυχιακή πιστοποίηση. Στη δεκαετία έως το 2021, ο αριθμός των μεταπτυχιακών φοιτητών αυξήθηκε κατά 9%, ενώ ο αριθμός των προπτυχιακών φοιτητών μειώθηκε κατά 15%. Τα διδακτορικά που απαιτούνται για τους ακαδημαϊκούς και τα επαγγελματικά πτυχία, όπως για γιατρούς και δικηγόρους, είναι πιο δημοφιλή, αλλά τα μεταπτυχιακά παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη ανάπτυξη.

Στη Βρετανία, τα πανεπιστήμια απονέμουν τέσσερα μεταπτυχιακά πτυχία για κάθε πέντε προπτυχιακά. Αυτή η τάση οφείλεται κυρίως σε μια έκρηξη φοιτητών από χώρες όπως η Ινδία και η Νιγηρία. Οι Βρετανοί συμμετέχουν επίσης στην τάση, με τον ετήσιο αριθμό εγγραφών σε διδασκόμενα μεταπτυχιακά να αυξάνεται κατά περίπου 60% σε 15 χρόνια.

Σε ένα βαθμό, αυτή η αύξηση οφείλεται στις απαιτήσεις των εργοδοτών για περισσότερα προσόντα, καθώς οι θέσεις εργασίας στους τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας γίνονται πιο πολύπλοκες. Ωστόσο, τα πανεπιστήμια έχουν επίσης οικονομικά κίνητρα: στη Βρετανία, τα δίδακτρα για προπτυχιακές σπουδές είναι περιορισμένα από την κυβέρνηση και σχεδόν δεν έχουν αυξηθεί για μια δεκαετία. Η εγγραφή περισσότερων μεταπτυχιακών φοιτητών, που μπορούν να χρεωθούν ό,τι αντέχει η αγορά, είναι ένας τρόπος να αντεπεξέλθουν.

Από το 2000, το κόστος των μεταπτυχιακών σπουδών στις ΗΠΑ έχει υπερτριπλασιαστεί σε πραγματικούς όρους, σύμφωνα με το Κέντρο για την Εκπαίδευση και το Εργατικό Δυναμικό του Πανεπιστημίου Georgetown. Ο μέσος φοιτητής δανείζεται περίπου 50.000 δολάρια για να ολοκληρώσει το δεύτερο πτυχίο του, από 34.000 δολάρια πριν από 20 χρόνια. Στη Βρετανία, οι εγχώριοι μεταπτυχιακοί φοιτητές πλήρωναν περίπου 9.500 λίρες ετησίως το 2021, 60% περισσότερα από ό,τι το 2011, λαμβάνοντας υπόψη τον πληθωρισμό.

Η αβεβαιότητα για τα οικονομικά οφέλη

Οι φοιτητές συχνά υπομένουν τα υψηλά κόστη επειδή θεωρούν ότι τα μεταπτυχιακά πτυχία θα αυξήσουν τα εισοδήματά τους. Ωστόσο, τα κέρδη ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με το αντικείμενο και το πανεπιστήμιο. Στις ΗΠΑ, τα μεταπτυχιακά στις επιστήμες υπολογιστών και στη μηχανική προσφέρουν τα υψηλότερα οικονομικά οφέλη. Αντίθετα, οι απόφοιτοι μεταπτυχιακών σε ανθρωπιστικές επιστήμες, όπως η ιστορία ή η αγγλική φιλολογία, συχνά έχουν αρνητική απόδοση.

Το μέλλον της μεταπτυχιακής εκπαίδευσης

Η χαμηλή οικονομική απόδοση πολλών μεταπτυχιακών εγείρει ερωτήματα για τις κυβερνητικές πολιτικές. Η εύκολη πρόσβαση σε φοιτητικά δάνεια έχει οδηγήσει σε αύξηση των διδάκτρων. Στις ΗΠΑ, υπάρχουν συζητήσεις για τον περιορισμό της κρατικής χρηματοδότησης σε προγράμματα που δεν αποφέρουν ικανοποιητική οικονομική απόδοση. Ωστόσο, η εφαρμογή τέτοιων αλλαγών παραμένει αμφίβολη.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ:

• Σε φάση ισχυρής ανάκαμψης οι ελληνικές τράπεζες: Τα «στοιχήματα» εντός και εκτός συνόρων
• Μια απογοητευτική πραγματικότητα: Η Ελλάδα ηγείται της Ευρώπης στην υποκειμενική φτώχεια
• UBS: Επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης το 2025 με «βαρίδια» τις ΗΠΑ και την Κίνα