Εκτοξεύεται το κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους παγκοσμίως – Στο «κόκκινο» οι δαπάνες για τόκους
Βαθαίνει η κρίση του δημόσιου χρέους, όχι μόνο στις ΗΠΑ αλλά και διεθνώς, καθώς το κόστος εξυπηρέτησής του για τις κυβερνήσεις των χωρών του ΟΟΣΑ έχει εκτοξευθεί στα υψηλότερα επίπεδα από το 2007, σύμφωνα με την έκθεση «Global Debt Report» του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης.
Το 2024, οι πληρωμές τόκων αντιστοιχούν κατά μέσο όρο στο 3,3% του ΑΕΠ στις 38 χώρες-μέλη, έναντι 2,4% το 2021, ξεπερνώντας σε πολλές περιπτώσεις τις δημόσιες δαπάνες για άμυνα, ασφάλεια και στέγαση. Η αύξηση αυτή αντανακλά τη ραγδαία άνοδο των επιτοκίων μετά την πανδημία, αλλά και τη διόγκωση του χρέους, γεγονός που προκαλεί έντονη ανησυχία για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημοσιονομικών πολιτικών.
Ειδικότερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι τόκοι εξυπηρέτησης του χρέους φτάνουν το 4,7% του ΑΕΠ, με τη χώρα να αντιπροσωπεύει πάνω από τα δύο τρίτα του συνολικού δανεισμού των κρατών του ΟΟΣΑ για φέτος. Οι προειδοποιήσεις κορυφαίων αναλυτών, όπως του Ray Dalio, για το βάρος του χρέους επανέρχονται στο προσκήνιο, καθώς ο επικεφαλής του νέου Υπουργείου Κυβερνητικής Αποδοτικότητας, Έλον Μασκ, επικαλέστηκε το δυσβάσταχτο κόστος των τόκων ως βασικό λόγο για τις δραστικές περικοπές σε ομοσπονδιακές δαπάνες και υπουργεία.
Ωστόσο, οι αγορές εμφανίζονται επιφυλακτικές. Η εκτίναξη των αποδόσεων στα ομόλογα –που αυξάνονται όταν οι τιμές πέφτουν λόγω μειωμένης ζήτησης– αποτελεί ήδη ένδειξη απώλειας εμπιστοσύνης στις δημοσιονομικές προοπτικές πολλών χωρών. Οι επενδυτές απομακρύνονται, καθώς διαβλέπουν τον κίνδυνο μιας κρίσης χρέους τα επόμενα χρόνια.
Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ, το 2025 οι συνολικές εκδόσεις κρατικών τίτλων προβλέπεται να φτάσουν τα 17 τρισ. δολάρια, με τις ανάγκες αναχρηματοδότησης να αγγίζουν τα 13 τρισ. – ποσό που αντιστοιχεί σχεδόν στο 80% του συνολικού δανεισμού. Η καθαρή έκδοση χρέους αναμένεται να διατηρηθεί στα επίπεδα του 2024, περίπου στα 3 τρισ. δολάρια, διπλάσια από τον μέσο όρο πριν την πανδημία.
Παρά τα αυξανόμενα ρίσκα, οι περισσότερες κυβερνήσεις εξακολουθούν να μην παρουσιάζουν ενδείξεις ουσιαστικής αλλαγής πορείας. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι, χωρίς γενναίες δημοσιονομικές παρεμβάσεις και περιορισμό του χρέους, το αυξημένο κόστος εξυπηρέτησης ενδέχεται να αποδυναμώσει τις επενδυτικές δυνατότητες σε κρίσιμους τομείς – τη στιγμή που η ανάγκη για δημόσιες επενδύσεις είναι μεγαλύτερη από ποτέ.
