Ελ Εριάν: Απειλή για την παγκόσμια οικονομία η αβεβαιότητα στις ΗΠΑ
Απειλή θεωρεί για την παγκόσμια οικονομία το μετέωρο βήμα της αμερικανικής οικονομίας εν μέσω του κύματος αλλαγών που επιδιώκει ο νέος πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, σύμφωνα με τον γνωστό οικονομολόγο Μοχάμεντ Ελ Εριάν.
Όπως επισημαίνεται, «Φανταστείτε να πρέπει να λάβετε σημαντικές επιχειρηματικές αποφάσεις στις ΗΠΑ με μακροπρόθεσμες συνέπειες, εν μέσω μιας καταιγίδας ειδήσεων με πηγή την Ουάσιγκτον. Είναι λογικό κάποιοι επικεφαλής επιχειρήσεων να είναι επιφυλακτικοί. Ο βαθμός αυτής της επιφυλακτικότητας αποτελεί μια πρόσθετη αβεβαιότητα, πέρα από ένα ήδη ασυνήθιστο παγκόσμιο οικονομικό και χρηματοοικονομικό περιβάλλον».
Σύμφωνα με τον Ελ Εριάν, αρχικά, μεγάλο μέρος της αμερικανικής επιχειρηματικής κοινότητας υποδέχθηκε με ενθουσιασμό τη νέα κυβέρνηση Τραμπ, αλλά η τρέχουσα κατάσταση αρχίζει να τροφοδοτεί ανησυχίες ότι οι εταιρείες ενδέχεται να υιοθετήσουν μια στάση αναμονής όσον αφορά τις επενδύσεις και τις δαπάνες.
Εάν αυτό συμβεί και διαρκέσει, ο κόσμος δεν θα αντιμετωπίσει μόνο τον κίνδυνο επιβράδυνσης της αμερικανικής ανάπτυξης. Θα τεθεί επίσης σε κίνδυνο ο «οικονομικός εξαιρετισμός» των ΗΠΑ, που διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο στην προστασία της παγκόσμιας οικονομίας και των αγορών από πολλές αποσταθεροποιητικές δυνάμεις.
Η κυβέρνηση Τραμπ ξεκίνησε με γρήγορους ρυθμούς, ιδίως στους πέντε τομείς πολιτικής που ο πρόεδρος είχε επισημάνει κατά την προεκλογική του εκστρατεία: δασμοί, απορρύθμιση, ενέργεια, μετανάστευση και μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα. Καθημερινές ανακοινώσεις έχουν καταστήσει σαφές ότι πρόκειται για μια κυβέρνηση προσανατολισμένη στη δράση, με μια αποφασιστική πολιτική ατζέντα. Ωστόσο, αυτές οι κινήσεις έχουν γεννήσει ερωτήματα σχετικά με την ικανότητα του κρατικού μηχανισμού να υλοποιήσει τόσο πολλές αλλαγές, καθώς και την εσωτερική συνοχή ορισμένων από αυτές. Παράλληλα, έχουν προκληθεί ανησυχίες για τις αντιδράσεις των εμπορικών εταίρων, των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών.
«Οι συνδεδεμένες με την πολιτική αβεβαιότητες επηρεάζουν τόσο τα έσοδα όσο και τις δαπάνες των επιχειρήσεων. Οι δασμοί μπορεί να αυξήσουν το κόστος των αμερικανικών εταιρειών και να περιορίσουν την πρόσβασή τους σε ξένες αγορές. Η απέλαση παράτυπων μεταναστών μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία της αγοράς εργασίας. Οι μεταρρυθμίσεις στον δημόσιο τομέα δημιουργούν την ελπίδα για φορολογικές μειώσεις, αλλά ενδέχεται επίσης να υπονομεύσουν τη χρηματοοικονομική ασφάλεια ορισμένων καταναλωτών και τη χρηματοδότηση της έρευνας και ανάπτυξης. Οι εταιρείες μπορεί να επωφεληθούν από την απορρύθμιση, ενώ η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει να μειώσει το ενεργειακό κόστος. Ο συνδυασμός αυτών των ευκαιριών και κινδύνων προστίθεται σε ένα ήδη περίπλοκο επιχειρηματικό περιβάλλον» σημειώνει ο Ελ Εριάν.
Η πρόσφατη ανακοίνωση των υψηλότερων από το αναμενόμενο στοιχείων για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ τον Ιανουάριο υπενθυμίζει ότι δεν είναι δεδομένο πως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα θα επιτύχει τους στόχους της για τον πληθωρισμό. Εκτός των ΗΠΑ, τόσο η Ευρωζώνη όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκονται στα πρόθυρα ύφεσης, ενώ η Κίνα, σε μια ασυνήθιστη εξέλιξη, καθυστερεί να λάβει σημαντικές πολιτικές αποφάσεις. Όλα αυτά συμβαίνουν σε ένα ρευστό γεωπολιτικό πλαίσιο. Παράλληλα, οι επιχειρήσεις καλούνται να διαχειριστούν μια ανατροπή στις πολυετείς προσπάθειες εναρμόνισης των κανονισμών και των προτύπων μεταξύ των μεγάλων οικονομικών ζωνών. Αυτή η εναρμόνιση είχε συμβάλει στη μείωση του κόστους των διεθνών συναλλαγών. Τώρα, οι εταιρείες πρέπει να πλοηγηθούν μέσα σε αποκλίνοντες κανονισμούς, ιδιαίτερα σε θέματα βιωσιμότητας και ποικιλομορφίας, με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ να ακολουθούν διαφορετικές κατευθύνσεις.
«Εάν αυτές οι αβεβαιότητες επιμείνουν, υπάρχει κίνδυνος να υπονομεύσουν τη δυναμική ανάπτυξης των ΗΠΑ, ακριβώς σε μια περίοδο που απαιτούνται τεράστιες επενδύσεις σε μελλοντικούς τομείς ευημερίας, όπως η τεχνητή γενική νοημοσύνη. Μπορεί επίσης να μειώσουν την εμπιστοσύνη στη σταθερότητα των τιμών και των χρηματοπιστωτικών αγορών. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι ότι η παγκόσμια οικονομική σύγκλιση θα συμβεί με τον λάθος τρόπο: αντί οι εξαιρετικές επιδόσεις των ΗΠΑ να ενισχύσουν τις αδύναμες οικονομίες της Κίνας και της Ευρώπης, η αβεβαιότητα θα μπορούσε να συμπαρασύρει την Αμερική προς τα κάτω.
Στη δεκαετία του 2010, ορισμένα διάσημα hedge funds επέστρεψαν κεφάλαια στους επενδυτές τους, δηλώνοντας ότι δεν μπορούσαν πλέον να κατανοήσουν το επιχειρηματικό περιβάλλον. Η έντονη παρέμβαση των κεντρικών τραπεζών, που τεχνητά καταπίεσε τα επιτόκια, ανέτρεψε τους παραδοσιακούς παράγοντες απόδοσης, μεταβλητότητας και συσχέτισης των περιουσιακών στοιχείων. Αντιμέτωποι με την αδυναμία να προσαρμοστούν σε αυτό το νέο περιβάλλον, προτίμησαν να επιστρέψουν κεφάλαια παρά να διακινδυνεύσουν τη φήμη τους. Οι επιχειρήσεις δεν είναι πιθανό να αντιδράσουν με τον ίδιο τρόπο, αλλά η τάση προς συρρίκνωση και αναστολή επενδύσεων αρχίζει να διαφαίνεται ως πιθανότητα, έστω κι αν δεν αποτελεί το βασικό σενάριο.
Η κατάσταση απαιτεί μεγαλύτερη σαφήνεια πολιτικής και συνεπή εφαρμογή, προτού οι αβεβαιότητες αποκτήσουν δυναμική που θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά. Ούτε οι ΗΠΑ ούτε ο κόσμος μπορούν να αντέξουν την απώλεια του αμερικανικού οικονομικού εξαιρετισμού» καταλήγει ο Ελ Εριάν.
