Ελ Εριάν: Πρόσκαιρο και με πολύ ρίσκο το comeback της τουρκικής λίρας

Μεγάλο comeback σημείωσε η τουρκική λίρα, η οποία από τα επίπεδα των 18 λιρών/δολάριο ενισχύθηκε στα επίπεδα των 11,22 λιρών/δολάριο, κίνηση που φτάνει ακόμη και το +40%, μετά τα μέτρα που εξήγγειλε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Όμως, όπως επισημαίνει με άρθρο του στους Financial Times ο διακεκριμένος οικονομολόγος Μοχάμεντ Ελ Εριάν, η Τουρκία απλώς αγόρασε χρόνο και τεχνητή σταθερότητα.

Έχοντας αψηφήσει κάθε είδους οικονομικό ορθολογισμό μειώνοντας επανειλημμένως τα επιτόκια, η κυβέρνηση της χώρας επέλεξε και πάλι μια νέα σειρά ανορθόδοξων μέτρων για τη σταθεροποίηση του νομίσματός της. Το αν οι τουρκικές αρχές αυτήν τη φορά πέτυχαν τον σκοπό του συνοψίζεται σε ένα απλό ερώτημα: Θα δουν «τα νοικοκυριά και οι εταιρείες αυτήν τη συγκυρία ως γέφυρα για ένα ολοκληρωμένο σύνολο μέτρων κατά της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής αστάθειας ή, αντίθετα, η χώρα ως προορισμός σύντομα θα αποδειχθεί και πάλι εγγενώς ασταθής;» διερωτάται ο Mohamed el Erian, και συνεχίζει: «Η λίρα αποδυναμώθηκε σε πρωτόγνωρο βαθμό (πάνω από 18 λίρες ανά δολάριο ΗΠΑ), χάνοντας το 50% της αξίας της σε μόλις δύο μήνες.

Ο ρυθμός υποτίμησης αυξανόταν, όπως και η χαοτική φύση των συναλλαγών, παρόλο που η κεντρική τράπεζα παρενέβαινε εξαντλώντας τα συναλλαγματικά αποθέματά της. Η κύρια αιτία ήταν η μείωση των επιτοκίων, ο πληθωρισμός και οι συνθήκες νομισματικής σύσφιξης που έρχονται. 

Σε αυτό το πλαίσιο, απελπισμένες, οι τουρκικές νομισματικές αρχές επέλεξαν ένα σύνολο πολύπλοκων μέτρων, που περιγράφονται καλύτερα ως μηχανισμός εξισορρόπησης επιτοκίων με εγγυήσεις για τη διατήρηση της πραγματικής αξίας των καταθέσεων σε λίρες όταν αποτιμώνται σε σκληρό νόμισμα.

Εκτός από την εξάλειψη των κινήτρων για περαιτέρω δολαριοποίηση, αυτή η προσέγγιση φαίνεται να έχει τρία παράπλευρα οφέλη.

Πρώτον, η Τουρκία αποφεύγει τον αντίκτυπο μιας αύξησης των επιτοκίων.

Δεύτερον, επειδή η εγγύηση ισχύει για καταθέσεις 3-12 μηνών, ενθαρρύνει την επιμήκυνση της μέσης διάρκειάς τους.

Και τρίτον, συμβάλλει στην άμβλυνση των έντονων και αυξανόμενων πληθωριστικών πιέσεων.

Όλα αυτά τη στιγμή που, πριν από την ανακοίνωση, το νόμισμα διαπραγματευόταν σε περιοχή «υπέρβασης». Ωστόσο, αυτά τα πλεονεκτήματα συνοδεύονται από σημαντικούς κινδύνους.

Ο μηχανισμός εκθέτει τους δημοσιονομικούς λογαριασμούς/την κεντρική τράπεζα σε μεγάλη χρηματοδοτική επιβάρυνση, εκτός εάν ληφθούν άλλα μέτρα για τον έλεγχο του πληθωρισμού και τον περιορισμό των πιέσεων στο νόμισμα.

Εάν ο μηχανισμός αποτύχει, θα υπονομεύσει περαιτέρω την αξιοπιστία των υπευθύνων χάραξης πολιτικής, καθιστώντας δυσκολότερη την ταχεία εφαρμογή της επόμενης δέσμης μέτρων. Η Τουρκία θα χρειαστεί επίσης να αναζητήσει άλλα στηρίγματα, όπως η αυστηροποίηση της δημοσιονομικής πολιτικής, και ίσως και εξωτερικές, όπως η συμφωνία για ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης του ΔΝΤ.

Όλα αυτά θα πρέπει να γίνουν με την αποφυγή του κατανοητού πειρασμού των capital controls που θα υπονόμευαν ένα ισχυρό και ακόμα επιδραστικό ανοιχτό μοντέλο ανάπτυξης που, τόσο οικονομικά όσο και οικονομικά, εκμεταλλεύεται τα πολλά «ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα» της Τουρκίας.

Μέσω μιας νέας σειράς ανορθόδοξων μέτρων, η Τουρκία αγόρασε στον εαυτό της τεχνητή σταθερότητα. Αυτό είναι απίθανο να «μεταφραστεί» σε γνήσια σταθερότητα, εκτός εάν οι Τούρκοι πολίτες πεισθούν ότι η νομισματική τους κρίση έχει πραγματικά περάσει, καταλήγει ο El Erian.