«ELEVEN»: Το ντοκιμαντέρ που βγάζει «κόκκινη κάρτα» στον ρατσισμό

Του Χρήστου Δεμέτη

Το ποδόσφαιρο δεν είναι ο χουλιγκανισμός, η βία, τα επεισόδια, οι ρατσιστικές ιαχές και η μισαλλοδοξία.

Το ποδόσφαιρο δεν παίζεται μόνο κάτω από τους μεγάλους προβολείς και υπό το βλέμμα δεκάδων τηλεοπτικών δικτύων και υπό την κηδεμονία χορηγών. Το ποδόσφαιρο παίζεται στις αλάνες και μεγαλώνει μαζί με τα παιδιά.

Με τα παιδιά που προέρχονται από οικογένειες όλων των κοινωνικών τάξεων, όλων των χρωμάτων και όλων των φυλών του πλανήτη. Η μπάλα είναι στρογγυλή και μέσα στον αγωνιστικό χώρο ενώνει. Στην τρυφερή ηλικία των 11 ετών, αυτό που μετράει είναι το παιχνίδι και η συνεργασία. Απλά μαθήματα λογικής και συνύπαρξης.

Γνώρισα το «ELEVEN» μέσα από τη σελίδα του στο διαδίκτυο. Το αντιμετώπισα αρχικά ως ακόμα ένα ντοκιμαντέρ, κατέληξα ότι είναι κάτι παραπάνω από μία ταινία ή μια καταγραφή. Ναι, είναι μία καμπάνια κατά του ρατσισμού με ίδια μέσα που μακάρι να μπορέσει να συνεχιστεί σε βάθος χρόνου.

Οι άνθρωποι που βρίσκονται πίσω από το ντοκιμαντέρ προέρχονται από 11 κράτη. Ανάμεσα σε αυτά και η χώρα μας. Συναντήθηκα με τον σκηνοθέτη του ελληνικού μέρους, Μιχάλη Μονεμβασιώτη, τον βοηθό σκηνοθέτη Μάκη Σέμπο και τον παραγωγό της ταινίας, Γιάννη Σωτηρόπουλο και μιλήσαμε για το πολυπολιτισμικό τους πόνημα.

O Μιχάλης ήταν εκείνος άλλωστε που συνέλαβε την ιδέα στο Λονδίνο και τώρα, ονειρεύεται ένα κυριολεκτικά, οικουμενικό project.

Ποια είναι η κεντρική ιδέα;

Το ELEVEN είναι λοιπόν ένα ντοκιμαντέρ που χρησιμοποιεί την δύναμη του ποδοσφαίρου για να γιορτάσει την διαφορετικότητα και να βοηθήσει παιδιά που έχουν ανάγκη. Πόσο διαφορετικά αντιλαμβανόμαστε τη ζωή στην τρυφερή ηλικία των έντεκα; Αυτή είναι η ιστορία έντεκα εντεκάχρονων παιδιών από έντεκα διαφορετικές χώρες καθώς προετοιμάζονται για το παιχνίδι της ζωής τους. Ένα παιχνίδι που θα διεξαχθεί στην Αγγλία και θα ενώσει αυτά τα 11 παιδιά για 90 λεπτά. Αντίπαλος τους η Ακαδημία μίας μεγάλης Ευρωπαϊκής ομάδας.

Πρόκειται για μία μη κερδοσκοπική προσπάθεια από την Matchbox Productions Ltd και την νεοσυσταθείσα Pied Piper Pictures Entertainment Ltd, οι οποίες θα συνεργαστούν με φιλανθρωπικά ιδρύματα σε κάθε μια από τις έντεκα χώρες, ενώ όλα τα έσοδα θα διατεθούν κατευθείαν σε αυτά. «Στην Ελλάδα συνεργαζόμαστε με το Παιδικό Χωριό SOS και αυτό είναι μόνο η αρχή, μιας και είμαστε ανοιχτοί σε προτάσεις και συνεργασίες τέτοιου τύπου», λέει ο Μιχάλης Μονεμβασιώτης.

Κάθε παιδί από κάθε χώρα έχει τη δική του μοναδική ιστορία. Ο Έλληνας πρωταγωνιστής είναι ένας πιτσιρικάς από την Ξάνθη. Από μια πόλη που ζει, αναπνέει και συσπειρώνεται γύρω από την τοπική ομάδα.

«Συμμετέχουν και αγόρια και κορίτσια», αναφέρει ο Μιχάλης Σέμπος. «Κάθε ομάδα από κάθε κράτος, παρακολουθεί κάποιες ημέρες από τη ζωή του κάθε παιδιού και ακολουθεί την καθημερινότητα του, καταγράφει τις απόψεις του και τις συνήθειες του. Και βέβαια τη σχέση του με το ποδόσφαιρο. Το ερώτημα είναι, μπορούν στο τέλος όλα τα παιδιά να δουλέψουν μαζί και να πετύχουν ένα στόχο; Το ζητούμενο είναι να προπονηθούν μαζί και να γεφυρώσουν τις πολιτιστικές διαφορές τους, όπως η γλώσσα, και να αντιμετωπίσουν μία από τις καλύτερες junior ομάδες του πλανήτη. Έχουμε προσεγγίσει κάποιες όπως η Μπαρτσελόνα ή η Μάντσεστερ Σίτι και αναμένουμε. Το τελικό σκορ δεν θα έχει καμία σημασία, το νόημα είναι η χαρά του παιχνιδιού», λένε τα παιδιά που οραματίζονται την πολυπολιτισμική γιορτή της μπάλας.

«Επίσης, να πούμε ότι πολλοί γνωστοί ποδοσφαιριστές στηρίζουν την κίνηση μας με πολλούς τρόπους και θα συμμετέχουν κι άλλοι», αναφέρει ο Γιάννης Σωτηρόπουλος.

Με τη δύναμη των social media

«Η γνωριμία της ομάδας μας έγινε μέσω Facebook, μέσω social media, όπως και μέσω διαδικτύου έγινε η γνωριμία με τους υπόλοιπους σκηνοθέτες από τα άλλα κράτη που συμμετέχουν», λέει ο Μιχάλης. «Κάναμε μια καμπάνια στο kickstarter για χρηματοδότηση του project, όμως δεν πήγε πολύ καλά. Ίσως γιατί ο κόσμος στην Ελλάδα ακόμα δεν είναι εξοικειωμένος με την ιδέα του crowd funding, το ίδιο έγινε και σε άλλες χώρες. Έτσι η χρηματοδότηση γίνεται από εμάς και από όσους θέλουν να βοηθήσουν. Σκέψου βέβαια ότι στην Ελλάδα η προσπάθεια πήγε καλύτερα, παρά την κρίση, σε σχέση με άλλα κράτη όπως οι ΗΠΑ ας πούμε».

«Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι να μαθευτεί η προσπάθεια και γιατί όχι, να συνεχιστεί, να γίνεται κάθε χρόνο, κάθε φορά με άλλα παιδιά και από διαφορετικά κράτη», προσθέτει ο Μάκης Σέμπος. «Άλλωστε πρόκειται για ένα μη κερδοσκοπικό project που τα έσοδα του θα διατεθούν σε φιλανθρωπικά ιδρύματα, είναι σημαντικό να το τονίσουμε και πάλι αυτό. Τα όποια χρήματα από τα έσοδα του ντοκιμαντέρ, το ποσό που θα αντιστοιχεί στην Ελλάδα, θα δοθεί στο παιδικό χωριό SOS της Θράκης».

Γιατί επιλέχθηκε όμως το ποδόσφαιρο;

«Το ποδόσφαιρο είναι μια παγκόσμια, κοινή γλώσσα. Μέσα στον αγωνιστικό χώρο λειτουργεί ενωτικά, δεν υπάρχουν διακρίσεις», τονίζει ο σκηνοθέτης του ελληνικού κεφαλαίου του ELEVEN. «Και το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου ήταν μια καλή αφορμή», προσθέτει. «Το γύρισμα άλλωστε στη Βραζιλία θα γίνει την εποχή που θα διεξάγεται το Μουντιάλ».

«Η επιλογή των χωρών έγινε με κριτήριο το ποδόσφαιρο. Θέλαμε σε όλες τις χώρες το ποδόσφαιρο να είναι σημαντικό, να είναι δημοφιλές άθλημα. Δεν ήταν πολύ δύσκολο να πείσουμε μέσα σε έξι μήνες που μας πήρε, τους υπόλοιπους της διεθνούς ομάδας που συγκροτήσαμε, γιατί είναι ένα οικονομικό εγχείρημα, χαμηλού κόστους, δεν είναι πολύ ακριβό. Ο σκοπός είναι καλός και το μήνυμα είναι ένα. Το “όλοι μαζί μπορούμε”. Από εκεί και πέρα υπάρχουν δυσκολίες συντονισμού, υπάρχουν δυσκολίες όπως οι διαφορετικές γλώσσες, αλλά τα ξεπερνάμε όλα και προχωράμε».

«Από την άλλη, βλέπουμε ότι στην Ευρώπη υπάρχει μια άνοδος της άκρας δεξιάς και του ρατσισμού, του φασισμού και έπρεπε να μιλήσουμε με τον δικό μας τρόπο για αυτό», αναφέρει ο Μιχάλης Μονεμβασιώτης. «Μέσα στην κρίση, όλοι ψάχνουν να κατηγορήσουν τον “άλλο”, το εξιλαστήριο θύμα. Χρειαζόμαστε τον σεβασμό στη διαφορετικότητα. Ο αθλητισμός μπορεί να το εμπνεύσει αυτό. Ο Ντρογκμπά άλλωστε είναι ένα παράδειγμα. Κατάφερε στην Ακτή Ελεφαντοστού, το 2005, να ενώσει πριν το Μουντιάλ της Γερμανίας τις αντιμαχόμενες μεριές. Μετά το τέλος του αγώνα που τους έστειλε στο Μουντιάλ, ο Ντρογκμπά έκανε κάλεσμα για να πάψουν οι εχθροπραξίες και σιγά σιγά ήρθε η κοινωνική αλλαγή στη χώρα».

Το εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι μέσα από την ταινία παρουσιάζονται διαφορετικές εκφάνσεις του ποδοσφαίρου ανά κράτος και ήπειρο.

Ο Μιχάλης λέει: «Στην Αυστραλία, ο 11χρονος που παίζει είναι Αβοριγίνας. Το ποδόσφαιρο που παίζουν, δεν είναι ακριβώς ποδόσφαιρο. Μοιάζει αλλά είναι διαφορετικό. Κοιτάμε οι λόγοι που παίζουν ποδόσφαιρο τα παιδιά να διαφέρουν. Παίζω ποδόσφαιρο ας πούμε για να αποκτήσω φίλους, γιατί δεν είμαι τόσο κοινωνικός, ή παίζω γιατί θέλω να ξεχαστώ, ή επειδή θέλω ένα καλύτερο μέλλον».

«Στην Ελλάδα τώρα, ο μικρός μας είναι από την Ξάνθη. Κάναμε εκεί ένα άτυπο casting με ερωτηματολόγιο και καταλήξαμε στο παιδί το οποίο έχει πολλά πράγματα», αναφέρει ο Μάκης. «Δεν θέλαμε να κάνουμε έρευνα στις μεγάλες πόλεις, Αθήνα και Θεσσαλονίκη, θέλαμε να δώσουμε το μικρόφωνο και στην περιφέρεια. Η Ξάνθη είναι μια ιδιάζουσα περίπτωση γιατί η ομάδα λειτουργεί ενωτικά εκεί για τους κατοίκους και επίσης η πόλη είναι πρώτη σε ανεργία στους νέους. Η Skoda που είναι πολύ σημαντική για τη ζωή στην πόλη, μας βοήθησε πολύ. Επίσης είναι μια πολυπολιτισμική περιοχή με χίλια χρώματα, όπως λένε και οι κάτοικοι της».

Γιατί ο αριθμός 11;

«Ο αριθμός 11, επιλέχθηκε όχι τόσο λόγω του ποδοσφαίρου αλλά και επειδή, σύμφωνα με ψυχολόγους, είναι μια ηλικία “μετάβασης”, μια ηλικία κατά την οποία το παιδί διαμορφώνει χαρακτήρα. Είναι μια ηλικία μεταίχμιο κατά την οποία αλλάζει ο εαυτός και το σώμα, μέσα σε έναν κόσμο που αλλάζει συνέχεια με τεράστια ταχύτητα. Αυτό είναι το αφηγηματικό πλαίσιο. Στην ηλικία αυτή ακόμα, το παιδί δεν έχει ακόμα συνειδητοποιήσει απόλυτα τι σημαίνει ρατσισμός. Υπάρχουν οι βάσεις αλλά τα παιδιά που είναι 11 χρονών, και δη αυτά που παίζουν μπάλα, είναι πολύ πιο ανοιχτά. Άλλωστε όταν παίζεις ποδόσφαιρο, γίνεσαι πάλι παιδί. Και είπαμε, το κάθε παιδί είναι μια ξεχωριστή περίπτωση. Είπαμε για το παιδί από την Αυστραλία. Το αντίστοιχο παιδί από την Ισπανία ας πούμε, έχει δέκα αδέρφια, το παιδί από τη Βραζιλία ζει στις φαβέλες, θα γίνει ένα υπέροχο παζλ», αναφέρουν τα παιδιά του ντοκιμαντέρ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα κατάφερε να πείσει γνωστό ποδοσφαιριστή να συμμετάσχει για το project. Ο Γιώργος Καραγκούνης είναι αυτός που προσεγγίσθηκε από την ομάδα παραγωγής και με μεγάλη χαρά δέχθηκε πρόθυμα να υποστηρίξει το όλο εγχείρημα.

Διαβάστε περισσότερα στο news247.gr